Ο Νικόλαος Νικολαΐδης σπούδασε οικονομικά, πολιτικές επιστήμες και νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1950-1956). Με υποτροφία του ΙΚΥ έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις ΗΠΑ και αναγορεύθηκε με άριστα και ιδιαίτερη διάκριση διδάκτορας των Διοικητικών Επιστημών (1960). Στη διδακτορική διατριβή του ανέπτυξε τη θεωρία του Διοικητικού Ορθολογισμού, που έτυχε ιδιαίτερα ευνοϊκής κριτικής από τα πιο έγκυρα επιστημονικά περιοδικά, εκτεταμένης βιβλιογραφικής αναφοράς, ενώ επί σειρά ετών είχε εισαχθεί σαν επιστημονικό σύγγραμμα ανωτέρων μεταπτυχιακών σπουδών σε πολλά πανεπιστήμια, μεταξύ των οποίων το Harvard και το Yale. Διετέλεσε ανώτερο στέλεχος στην Τράπεζα της Ελλάδος (Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών) και αποχώρησε το 1965, όταν ανέλαβε την ηγεσία της ΕΔΗΝ (Νεολαία της Ένωσης Κέντρου). Μετά την επιβολή της δικτατορίας διέφυγε στο εξωτερικό, ηγήθηκε των οργανώσεων ΕΚ-ΕΔΗΝ εξωτερικού και ανέπτυξε έντονη αντιδικτατορική δραστηριότητα. Μετά τη Μεταπολίτευση παρέμεινε πολιτικά ανένταχτος και η πολιτική του δραστηριότητα περιορίστηκε στην προεδρία της κίνησης πολιτών "Η ΠΝΥΚΑ - 21Ος Αιώνας", κίνηση πολιτικού προβληματισμού, αυστηρά ουδέτερη έναντι όλων των πολιτικών κομμάτων και σχηματισμών.

Επιστημονικά έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον του στη μακροχρόνια πρόβλεψη και στρατηγική και έχει αναπτύξει τα συμπεράσματα των ερευνών του σε διεθνή συνέδρια και σεμινάρια.

Σε διεθνές επίπεδο, ως σύμβουλος διεθνών οργανισμών (UNIDO, UNESCO, IFAD, FAO, Ευρωπαϊκής Ένωσης) και οργανισμών συμβούλων, όπως το Γραφείο Δοξιάδη, έχει συντάξει αναπτυξιακές μελέτες και προγράμματα.