Μεταξύ των δημιουργικότερων πνευματικών προσωπικοτήτων της Βασκωνίας του 20ού αιώνα συγκαταλέγεται ο ελληνοκεντρικός φιλόσοφος, συγγραφέας και γλωσσολόγος, Φεδερίκο Κάρλος Κρούτβιγκ Σαγρέδο, ιδρυτής και πρώτος Πρόεδρος της "Ελληνικής Ακαδημίας της Βασκωνίας". Η δυναμική παρουσία του στον χώρο της πολιτικής και της επιστήμης ξεκίνησε πολύ νωρίς και στην συνέχεια υπήρξε ιδιαιτέρως καρποφόρα. Οι πρωτοποριακές ιδέες του επηρέασαν πολλούς Βάσκους διανοητές των τελευταίων δεκαετιών και έγιναν αντικείμενο έντονων συζητήσεων, αναλύσεων, διαφωνιών και συγκρούσεων. Η επαναστατική κοσμοθεωρία του, προϊόν της πολύχρονης ενασχόλησής του με την Αρχαία Ελληνική Παιδεία, έδωσε νέα πνοή στις κοινωνικές και πολιτισμικές ανακατατάξεις της Πατρίδας του. Οι βαθυστόχαστες μελέτες του απετέλεσαν σημείο αναφοράς για μια πληθώρα Βάσκων και ξένων ερευνητών και επιστημόνων, ενώ η στιβαρή παρουσία του στον συγγραφικό χώρο χάρισε -και εξακολουθεί, μέχρι σήμερα, να χαρίζει- στο ανθρώπινο πνεύμα την αφορμή για νέους προβληματισμούς και αναζητήσεις.

Ο Φεδερίκο γεννήθηκε στο Γκέτσο, στην περιοχή Αρεέτα, στις 15 Μαΐου 1921, από πατέρα Γερμανό και μητέρα Βάσκα. Σπούδασε στην Γαλλική και στην Γερμανική Σχολή -μελετώντας καθημερινά, επί πολλές ώρες- και ως έφηβος μιλούσε, ήδη, την βασκική, την ισπανική, την γαλλική και την γερμανική γλώσσα, έχοντας επανειλημμένα διακριθεί ως ένας από τους επιμελέστερους μαθητές των δύο ξενόγλωσσων Σχολών. Εκείνη την εποχή γνωρίστηκε με τον Βάσκο διανοητή Ρεσουρρεκθιόν Μαρία δε Άσκουε και συνδέθηκαν με ισχυρή φιλία. Στις 29 Οκτωβρίου 1942 ο Φεδερίκο ονομάστηκε μέλος της "Euskaltzaindia" -της "Βασιλικής Ακαδημίας της Βασκικής Γλώσσας"- έχοντας στο ενεργητικό του ένα αξιόλογο μεταφραστικό έργο από την γερμανική στην βασκική γλώσσα, καθώς και πολλές ενδιαφέρουσες γλωσσολογικές μελέτες. Από τις τελευταίες δεν σώθηκε, δυστυχώς, καμμία γιατί, λίγες μέρες πριν από την πρώτη εξορία του, τις κατέστρεψε για να μην χρησιμοποιηθούν από το καθεστώς εκείνης τής εποχής ως ενοχοποιητικά στοιχεία για την οικογένειά του.

Η παρουσία του στις συνεδριάσεις της Ακαδημίας ήταν επιβλητική και οι εμπεριστατωμένες εισηγήσεις του -σχετικές με την ιστορία, τον πλούτο, την χρήση και την ανάγκη εκμάθησης και αναβάθμισης της βασκικής γλώσσας- έγιναν αφορμή για σημαντικές έρευνες και ιστορικές αποφάσεις στον χώρο των βασκικών γραμμάτων. Μετά από δική του πρόταση, ορίστηκε η βασκική, αντί για την ως τότε χρησιμοποιούμενη ισπανική, ως "γλώσσα εργασιών" της Ακαδημίας. Αξεπέραστα για την επιστημονική πληρότητα και τις πρωτοποριακές τοποθετήσεις τους παραμένουν τα άρθρα του στα περιοδικά "Gernika", "Egan" και "Euzko Gogoa", όπου ασχολήθηκε με την αναδιοργάνωση τής λειτουργίας της Ακαδημίας, με την λεπτομερή έκθεση των κανόνων της βασκικής ορθογραφίας και με την καθιέρωση μιάς "κοινής βασκικής γλώσσας" στην θέση των κατά τόπους ομιλουμένων διαλέκτων.

Όντας Πρόεδρος του τμήματος Ανατολικών Σπουδών του Ιδρύματος "Χούλιο δε Ουρκίχο", ανέλαβε την σύνταξη της αραβικής, της περσικής και της ινδοστανικής γραμματικής. Τα πολύτιμα αυτά έργα του είχαν την κακή τύχη των πρώτων γλωσσολογικών μελετών του, για τους ίδιους πάντοτε πολιτικούς λόγους.

Στα 1951, χρονιά θανάτου του Ρεσουρρεκθιόν Μαρία δε Άσκουε, ο Φεδερίκο προκάλεσε θετικότατες εντυπώσεις στον χώρο των Καλών Τεχνών τής Πατρίδας του, με την εισήγησή του -"Ο Συμβολισμός στην Πλαστική"- προς τον "Σύνδεσμο Καλλιτεχνών της Βισκάιας". Από αυτή την μελέτη διέσωσε ο ίδιος ένα μεγάλο μέρος στο έργο του "Mikelditarrak".

Έναν χρόνο αργότερα, ο Βάσκος ιερέας Βιλλιασάντε Κορταμπιτάρτε παρουσίασε στην ολομέλεια της "Euskaltzaindia" την εμπεριστατωμένη "εισήγηση εισδοχής" του στο ίδρυμα, με θέμα "Η λόγια βασκική γλώσσα ως δημιούργημα της κλασσικής λαβορτανής". Ο ίδιος ο Φεδερίκο ανέγνωσε, στην συνέχεια, τον πολύκροτο "λόγο αποδοχής τού υποψηφίου μέλους" από την Ακαδημία, κατά την τελετή που πραγματοποιήθηκε στην Βισκάια. Στην πανηγυρική εκείνη συνεδρίαση σχολιάστηκαν οι από χρόνια παραμελημένες υποχρεώσεις της Καθολικής Εκκλησίας απέναντι στην εθνική γλώσσα των Βάσκων και ακούστηκαν αυστηρότατες κριτικές για έναν θεσμό που τότε ήταν απαραβίαστος. Αποτέλεσμα όλων αυτών των γεγονότων υπήρξε η αναγκαστική εξορία του Φεδερίκο, προκειμένου να αποφύγει την φυλάκιση -ή ό,τι χειρότερο θα ακολουθούσε- με την οποία θα τον τιμωρούσε η στρατοκρατία.

Η πρώτη περιπλάνησή του στο εξωτερικό είχε διάρκεια εννέα ετών, τα οποία έζησε στην Γαλλία και στην Γερμανία, σπουδάζοντας Οικονομικό Δίκαιο και Ανατολικές Γλώσσες. Στην Πατρίδα του -στην γαλλική, όμως, επικράτεια- επέστρεψε στα 1961. Μετά από δύο χρόνια διαμονής στην Βιαρρίτη και εξαιτίας τού επαναστατικού βιβλίου του "Βασκωνία: διαλεκτική μελέτη μιας εθνότητας"- όπου έκανε εκτεταμένες αναφορές στο θέμα της βασκικής εθνικής ανεξαρτησίας, καλώντας το Βασκικό Έθνος σε συνεχή επαγρύπνηση και αγώνα - εξορίστηκε και πάλι, αυτή την φορά από την κυβέρνηση τού Στρατηγού Σαρλ ντε Γκωλ.

Τότε κατευθύνθηκε προς το Βέλγιο, όπου νυμφεύτηκε την καθηγήτρια Αγνή Κάερς. Στην συνέχεια πέρασε στην Ιταλία, στην Αλγερία και αλλού. Έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και έντονη έφεση στην εκμάθηση των γλωσσών και στην σαφέστερη κατανόηση τού πολιτισμού των λαών που συναναστρεφόταν, ώστε έφτασε να κατέχει πλήρως είκοσι ξένες γλώσσες και να έχει σημαντικές γνώσεις για τουλάχιστον άλλες τόσες. Κάποτε υποχρεώθηκε ν\' αλλάξει τ\' όνομά του σε "Φερνάντο Σαράλ δε Ιάρτζα" για να αποφύγει όσους τον κατεδίωκαν και επιθυμούσαν να τον βλάψουν, λόγω των πολιτικών πεποιθήσεών του, τις οποίες εξέθετε μέσα από τολμηρά άρθρα, μεταφράσεις και βιβλία που έγιναν ανάρπαστα στους κύκλους των συμπατριωτών του.

Κατά την πολυετή και επώδυνη Οδύσσειά του, είχε την ευκαιρία να εντρυφήσει με πάθος στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία και να συμπεράνει έκθαμβος ότι "όντως, η Ελληνική Παιδεία, η οποία δύναται να διαμορφώσει ελεύθερα σκεπτόμενους ανθρώπους, αποτελεί την αστείρευτη πηγή ολόκληρου του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού". Η επιστροφή του στην Πατρίδα, μετά από τον θάνατο του Φρανθίσκο Φράνκο και την άνοδο τού Βασιλιά Χουάν Κάρλος στον Ισπανικό Θρόνο, συνοδεύτηκε από την ίδρυση της "Ελληνικής Ακαδημίας τής Βασκωνίας", με σκοπό την διάδοση τού Ελληνικού Πνεύματος στον κατατρεγμένο βασκικό λαό. Γύρω από τον Φεδερίκο σχηματίστηκε γρήγορα ένας αξιόλογος πυρήνας ανθρώπων των γραμμάτων, στους οποίους μεταλαμπάδευσε τις ελληνοκεντρικές ιδέες του μέσα από τους "Ετήσιους Κύκλους Διαλέξεων περί του Ελληνικού Πολιτισμού" και βρήκε μεγάλη απήχηση. Η επανασύσταση και ενδυνάμωση της "Βασιλικής Ακαδημίας τής Βασκικής Γλώσσας", καθώς και η δυναμική επιστροφή του Φεδερίκο στον προσφιλή του χώρο της βασκικής γλωσσολογίας, τον ανέδειξαν σε κορυφαία πνευματική μορφή τόσο στην Πατρίδα του, όσο και στην λοιπή Ευρώπη.

Επισκέφτηκε πολλές φορές την αγαπημένη του Ελλάδα, κυρίως για να συμμετάσχει σε γλωσσικά συνέδρια, με εισηγήσεις συνταγμένες πάντοτε και μόνον στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Συναντήθηκε επανειλημμένα με ευρωπαίους επιστήμονες, στοχαστές, πολιτικούς και καλλιτέχνες, σκοπεύοντας να διεγείρει το ενδιαφέρον τους για τις Κλασσικές Σπουδές, ενώ ονομάστηκε Επίτιμο Μέλος διαφόρων πνευματικών ιδρυμάτων και πολιτιστικών σωματείων.

Η ζωή του έφτασε αιφνιδίως στο τέλος της το πρωί τής 15ης Νοεμβρίου 1998, στην κατοικία του, στην οδό Berastegi του Βιλβάου. Η τελευταία επιθυμία του ήταν να αποτεφρωθεί και ένα μέρος από τις στάχτες του να παραμείνει στην Βασκωνία, ενώ το άλλο να σκορπιστεί στην ελληνική θάλασσα. Η επιθυμία του πραγματοποιήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 1999, σε μια σεμνή τελετή ανοιχτά των Χανίων τής Κρήτης. Οι βασκικές εφημερίδες αναφέρθηκαν με δέος στον θάνατο τού μεγάλου στοχαστή, αποχαιρετώντας εκείνον τού οποίου "η καρδιά χτυπούσε δυνατά για την Βασκωνία και την Ελλάδα".