Ο Γιάννης Τόλιος γεννήθηκε στη Λαµπεία (∆ίβρη) του ∆ήµου Ολυµπίας. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστηµίου Πειραιά, µε µεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήµιο του Λονδίνου (Birkbeck College) και στο Πανεπιστήµιο Λοµονόσοφ της Μόσχας. Είναι διδάκτωρ Οικονοµικών Επιστηµών (Ph.D.) στο Πάντειο Πανεπιστήµιο. Μιλάει αγγλικά και ρωσικά. Είναι παντρεµένος και έχει δύο παιδιά. Eργάστηκε ως ερευνητής στη ∆/ση Μελετών και Προγραµµατισµού της Αγροτικής Τράπεζας (ΑΤΕ), στο «Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών» (ΚΜΕ), ως µετακλητός υπάλληλος της Ελληνικής Βουλής, καθώς και ως υπάλληλος στο ΤΠ και ∆ανείων. Την περίοδο της χούντας πήρε ενεργό µέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα από τις γραµµές του ΠΑΜ, της Αντι-ΕΦΕΕ και της ΚΝΕ. Για τη δράση του συνελήφθη, βασανίστηκε και φυλακίστηκε. Μετά τη µεταπολίτευση συµµετείχε ενεργά στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες, από τις γραµµές του ΚΚΕ, του ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ και της ΛΑΕ. Το 2015 έγινε ΓΓ Βιοµηχανίας στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, θέση από την οποία παραιτήθηκε τον Αύγουστο ’15, όταν η κυβέρνηση ψήφισε το νέο Μνηµόνιο. Έχει δραστήρια συµµετοχή στο «Euro-Memo» των ευρωπαίων οικονοµολόγων για µια «Εναλλακτική Οικονοµική Πολιτική στην Ευρώπη» και είναι συντονιστής του «Μαρξιστικού Χώρου Μελέτης και Έρευνας» (ΜΑΧΩΜΕ).

Κυριότερες µελέτες και βιβλία του: Κατανοµή και Ανακατανοµή Εθνικού Εισοδήµατος (1983), Σύγχρονος Καπιταλισµός, Τάσεις Ανάπτυξης και Αντιθέσεις (1991), Συγκέντρωση Κεφαλαίου, Τραπεζικοί και Ασφαλιστικοί Όµιλοι στην Ελληνική Κοινωνία (1998), Συγκέντρωση Κεφαλαίου, Οικονοµικοί Όµιλοι και Οικονοµική Ελίτ (1999), Συγκέντρωση Κεφαλαίου, Βιοµηχανικοί Όµιλοι και Βιοµηχανική Πολιτική (2003), Περιβάλλον και Αγροτική πολιτική σε συνθήκες παγκοσµιοποίησης (2008), Κρίση, Απεχθές Χρέος και Αθέτηση Πληρωµών, Το ελληνικό… δίληµµα (Τόπος, 2011), Eurozone Crisis, “Odious debt” and default of payments (2012), Η Μετάβαση στο Εθνικό Νόµισµα, αφετηρία εξόδου από την κρίση (2016).

Συµµετοχή του σε συλλογικά έργα: Παραγωγικότητα, Ανταγωνιστικότητα και Ανεργία (1984), Η κοινωνία των 2/3 (2000), Ο Οκτώβρης και η Εποχή µας (Τόπος, 2010), Ο Χάρτης της Κρίσης (Τόπος, 2010), Κυβέρνηση της Αριστεράς (Τόπος, 2013), Ταξική διάρθρωση της Ελληνικής Κοινωνίας (2015), Παραγωγική Ανασυγκρότηση (2015), Ευρωζώνη, Εθνικό Νόµισµα και Λαϊκή Κυριαρχία (2017), Προϋποθέσεις υπέρβασης της Λιτότητας και της Επιτροπείας (2018), Αντέχουν οι ιδέες του Μαρξ; (Τόπος, 2020).