Ο Θοδωρής Αρχοντόπουλος γεννήθηκε το 1959 στη Νίκαια Αττικής, όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1977-1981). Στο Παρίσι ολοκλήρωσε τις πανεπιστημιακές και μεταπτυχιακές σπουδές (Maitrise και Diplome d\'Etudes Approfondies) στο Πανεπιστήμιο Paris 1- Pantheon - Sorbonne στον τομέα της βυζαντινής ιστορίας και αρχαιολογίας. Εργάστηκε στη Ρόδο και την 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Δίδαξε Βυζαντινή Αρχαιολογία και Ιστορία της τέχνης στη Σχολή Ξεναγών της Ρόδου. Υπήρξε μέλος της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας. Το 2003 και με βεβαρημένη ήδη την υγεία του, αναγορεύθηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με το βαθμό Άριστα. Έφυγε πρόωρα την 20ή Σεπτεμβρίου 2004.