Ήδη από την αρχαιότητα στο έργο του Μενάνδρου, του πιο επιφανούς δημιουργού της ελληνικής Νέας Κωμωδίας, επισημαίνεται συχνά η ύπαρξη ενός φιλοσοφικού και ηθοπλαστικού χαρακτήρα με σαφείς διδακτικές παραμέτρους. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να δώσει κάποιες απαντήσεις σε ερωτήματα σχετιζόμενα με το εάν και κατά πόσο η μενάνδρεια κωμωδία πράγματι διαθέτει μια διδακτική φυσιογνωμία, καθώς και να προσδιορίσει την ταυτότητα και τα όρια μιας τέτοιας φυσιογνωμίας, εφόσον αυτή υπάρχει. Η θεώρηση αυτή έχει ως σημείο εκκίνησης το δραματικό κείμενο του κωμωδιογράφου, το οποίο εξετάζεται σε συνάρτηση με τις συμβάσεις του είδους, τις σχέσεις του με τη δραματική παράδοση, τα ιστορικά και πολιτισμικά του συμφραζόμενα, και τα ιδεολογικά ρεύματα της εποχής, κατά την οποία αυτό δημιουργείται και προσλαμβάνεται. Η εξέταση της Σαμίας του Μενάνδρου μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο μελέτης επιτρέπει μια σε βάθος διερεύνηση ορισμένων θεματικών αξόνων του έργου αυτού κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διαφωτίζονται ποικίλες όψεις του μενάνδρειου δράματος σχετιζόμενες με τη διδακτική του δυναμική και τα όριά της, το δραματουργικό χειρισμό ιδεών προερχομένων από το πολιτισμικό του πλαίσιο και τη διαδικασία πρόσληψής του από το κοινό, στο οποίο απευθυνόταν.