Η κρίση αντιπροσώπευσης και νομιμοποίησης των πολιτικών κομμάτων, η αδυναμία παραγωγής από την πλευρά τους πρωτότυπου προγραμματικού λόγου, η ιδεολογική σύγχυση, αποτελούν ορισμένες μόνο όψεις της κρίσης του κομματικού φαινομένου. Ταυτόχρονα, η μορφή και η λειτουργία των πολιτικών κομμάτων προσαρμόζεται από τον τύπο των κομμάτων μαζικής ενσωμάτωσης στα πολυσυλλεκτικά κόμματα και στα κόμματα καρτέλ, ενώ ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται και η σταδιακή «επαγγελματοποίηση» της λειτουργίας τους. Κρίσιμη στην εξέλιξη του κομματικού φαινομένου χαρακτηρίζεται επίσης η αύξουσα και αυτόνομη λειτουργία των μέσων μαζικής επικοινωνίας.
Στις αρχές του 21ου αιώνα το μέλλον του κομματικού φαινομένου διασταυρώνεται με την κρίση αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας της πολιτικής τάξης, με την "πολιτικοποίηση" των μη κυβερνητικών οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών και, αντίστροφα, την "ουδετεροποίηση" ευαίσθητων πεδίων κρατικής δράσης από την επέκταση της λειτουργίας των ανεξάρτητων αρχών, με την ιδιαίτερη επιρροή των δημοσκοπήσεων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης στη διεξαγωγή του πολιτικού παιχνιδιού, αλλά και με σημαντικές προκλήσεις όπως η δημιουργία υπερεθνικών πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
[...]