Τι κοινό έχουν η αυτοκτονία μιας ηλικιωμένης που δραπέτευσε από οίκο ευγηρίας, μια ενέδρα που πήγε στραβά με επακόλουθο ένα λουτρό αίματος και τα χρήματα που πήρε για λογαριασμό φίλης του ο Τσάρλι Πάρκερ από τον πρώην σύζυγο της; Πώς συνδέονται όλα αυτά με την επανεμφάνιση ενός παιδικού φόβου στην περιοχή; Τι ξύπνησε και τι κυνηγάει; Ποιος είναι ο κοντόχοντρος φαλακρός άντρας που παρακολουθεί τον Πάρκερ και τι ζητά απ’ αυτόν; Γιατί αισθάνεται ο ντετέκτιβ τη μυρωδιά του θανάτου να βγαίνει από κάθε πόρο αυτής της ανθρώπινης φιγούρας; Η νέα περιπέτεια του Τσάρλι Πάρκερ είναι εξίσου συναρπαστική, περίπλοκη, πρωτότυπη και καλοδουλεμένη!

Δύο βίαια περιστατικά συνέβησαν σχεδόν ταυτόχρονα μια χειμωνιάτικη νύχτα. «Ήταν ένα παλιό κακό ετούτο και το παλιό κακό έχει έναν τρόπο να περνά από γενιά σε γενιά κηλιδώνοντας ακόμα και όσους δεν έπαιξαν κανένα ρόλο στη γένεσή του: τους νέους, τους αθώους, τους ευάλωτους, τους απροστάτευτους» (σελ. 27). Δύο γεγονότα που ο Τσάρλι Πάρκερ τα έμαθε «ύστερα από τους άλλους θανάτους», αφού πρώτα έγινε φανερό πως κάτι τρομερό συνέβαινε, «πως κάτι παλιό και μιαρό είχε προβάλει μέσ’ από τις ερημιές» (σελ. 27). Παραδέχεται πως: «Άνοιξαν ένα δίαυλο ανάμεσα σε ό,τι υπήρξε και σε ό,τι δε θα ‘πρεπε με τίποτε να υπάρξει ξανά και κόσμοι χάθηκαν στην επακόλουθη σύγκρουση» (σελ. 28). Και ο συγκλονιστικός πρόλογος ολοκληρώνεται με τα συναισθήματα που άφησαν πίσω τους η αυτοκτονία του πατέρα, ο θάνατος της μητέρας και η δολοφονία συζύγου και κόρης του Τσάρλι Πάρκερ: «Όλες αυτές οι εικόνες, όλες αυτές οι μνήμες, σαν σφυρηλατημένοι κρίκοι αλυσίδας, ξετυλίγονται πίσω στη σκοτεινιά. Θα ‘πρεπε να ‘χουν καταχωνιαστεί κάπου πια, όμως δεν είναι εύκολο να απαρνηθεί κανείς το παρελθόν Πράγματα ημιτελή, πράγματα ανείπωτα, όλα γυρίζουν τελικά για να μας στοιχειώσουν» (σελ. 30).

Ας δούμε λοιπόν τι μας επιφυλάσσει η δεύτερη περιπέτεια του ντετέκτιβ Τσάρλι Πάρκερ, που διαδραματίζεται περίπου οχτώ μήνες μετά τα γεγονότα στους βάλτους της Λουιζιάνα, όπου η Ταντ Μαρί του είχε κάνει ένα ανέλπιστο δώρο: να βλέπει και ν’ ακούει τους νεκρούς, πιο πολύ όμως σαν ενσυναίσθηση παρά σαν πραγματικότητα, δηλαδή αισθάνεται τον πόνο και την αγωνία όσων η ζωή τους αφαιρέθηκε βίαια και χωρίς οίκτο. Διάφορα γεγονότα πλαισιώνουν την κεντρική ιδέα του μυθιστορήματος, δίνοντας αφορμή στον συγγραφέα να καταγράψει με τη διεισδυτική του ματιά ανθρώπους, τόπους, σημεία, συμπεριφορές, χαρακτήρες. Γίνονται βέβαια σαφείς αναφορές στα γεγονότα του πρώτου βιβλίου («Κάθε νεκρό πράγμα») και στις εξελίξεις γύρω από την αναζήτηση του φονιά της οικογένειας του πρωταγωνιστή, ο οποίος πλέον εγκαταστάθηκε στο Σκάρμπορο του Μέιν εδώ και δύο μήνες, ανακαινίζοντας το σπίτι του παππού του. Παρ’ όλ’ αυτά: «Ένιωθα μια ανησυχία όλο και πιο έντονη, αλλά δίχως να μπορέσω να εντοπίσω το λόγο -μια αίσθηση πως, ενώ βρισκόμουν στη Νέα Υόρκη, κάπου αλλού συνέβαιναν γεγονότα που, κατά κάποιο τρόπο, με επηρέαζαν» (σελ. 63). Πρόκειται και πάλι για ένα καθαρά κοινωνικό μυθιστόρημα με αρκετή επίστρωση αστυνομικού που καταγράφει άκρως ενδιαφέροντες χαρακτήρες, με ποικίλα ψυχογραφήματα και παρατηρεί κάθε κοινωνική, οικογενειακή, οικονομική, αρχιτεκτονική και πολεοδομική αλλαγή στα μέρη όπου διαδραματίζονται οι έρευνες του Πάρκερ. Επιπλέον, έμαθα πώς προκαλείται η νεκρή ακαμψία ενώ ο ίδιος ο Τσάρλι Πάρκερ διαπιστώνει πως όλη αυτή η περιπέτεια τον οδηγεί στο παρελθόν του παππού του!

Και πράγματι, η φίλη του ντετέκτιβ και ο δίχρονος γιος της βρίσκονται νεκροί, η πρώτη άγρια βασανισμένη. Ο Έλις Χάουαρντ, επικεφαλής του Γραφείου Ερευνών της Αστυνομίας του Πόρτλαντ, αναλαμβάνει την υπόθεση μαζί με τον ήρωα του βιβλίου, μιας και βγήκε πρόσφατα η άδεια ιδιωτικού ντετέκτιβ στην Ογκάστα. Οι περιγραφές του αστυνόμου και της γυναίκας του είναι κορυφαίες: «Ο Έλις θύμιζε χοιρινό λίπος που το έχυσαν σ’ ένα εύκαμπτο, αόριστα ανθρώπινο καλούπι και ύστερα το άφησαν να πήξει» (σελ. 93)», «Η σύζυγός του ήταν μια τρομακτική γυναίκα ονόματι Ντορίν, με τόσο παχύ μεϊκάπ, που μπορούσες να χαράξεις τα αρχικά σου στο πρόσωπό της δίχως να ματώσει. Όταν χαμογελούσε, που δε συνέβαινε και πολύ συχνά, ήταν σαν να ξεκολλούσε κάποιος ένα κομμάτι φλούδα από ένα πορτοκάλι» (σελ. 94), μεταξύ άλλων χαρακτηρισμών. Φυσικά, στην υπόθεση θα βοηθήσουν και πάλι οι συνεργάτες του Πάρκερ, το ομοφυλόφιλο ζευγάρι Έιντζελ και Λούις, τους οποίους είναι καλύτερο να μη συναντήσεις νύχτα και τους τσατίσεις. Σε αυτό το βιβλίο μάλιστα η επαγγελματική συνεργασία και η φιλία τους με τον Πάρκερ μπαίνουν στις σωστές τους διαστάσεις και δείχνουν ξανά πόσο στρωτά και ευφάνταστα χρησιμοποιεί ο συγγραφέας τις ανθρώπινες σχέσεις, δημιουργώντας συναρπαστικές πολυεπίπεδες και αναπάντεχες πλοκές.

Ο συγγραφέας επικεντρώνει την ερευνητική του ματιά στο παρελθόν και το παρόν του Σκάρμπορο, της πόλης όπου επέστρεψε ο Τσάρλι Πάρκερ, και του Πόρτλαντ, μας ξεναγεί στα Μεγάλα Βόρεια Δάση του Μέιν, παρατηρεί τα χρώματα και τις αλλαγές στη φύση, καταγράφει τις κοινωνικές τάξεις, τις οικονομικές δυσκολίες, τις ελπίδες για ανάκαμψη, τις διαφορές με τη δεκαετία του 1970 που γεννήθηκε ο 35χρονος τώρα Πάρκερ. Περπατάμε στους δρόμους και τις λεωφόρους των πόλεων, μπαινοβγαίνουμε στα μαγαζιά, φαρμακεία, κάβες, μαγαζιά, σούπερ-μάρκετ, εκκλησίες, άχτιστα οικόπεδα, σπίτια, γίνεται σύγκριση με την οικονομική και όχι μόνο κατάσταση στη δεκαετία του 1970, κι όλα αυτά πότε μέσα από τις αναμνήσεις του πρωταγωνιστή και πότε μέσα από τη συναρπαστική πλοκή, όλα στημένα και εναλλασσόμενα σ’ έναν καλοδουλεμένο χάρτη πάνω στον οποίο εκτυλίσσεται η δράση. Ο συγγραφέας καταγράφει ακόμη και τα πρώτα βήματα του οικισμού πίσω στον 18ο αιώνα, όπου δολοφονήθηκαν και εκτελέστηκαν Άγγλοι στρατιώτες από ινδιάνους, μόνο και μόνο για να διαπιστώσει πως: «…έτσι και κάπου χύθηκε κάποτε πολύ αίμα, υπήρχαν αρκετές πιθανότητες να ξαναχυθεί» (σελ. 165).

Παράλληλα με τις έρευνες για τον δολοφόνο, έχουμε ξεκαθαρίσματα λογαριασμών μεταξύ ανθρώπων του υποκόσμου, άλυτες υποθέσεις από το παρελθόν και τον Κέιλεμπ Κάιλ: μπαμπούλας, μύθος ή πραγματικότητα; Το δέντρο με τους παράξενους καρπούς στην άκρη της ερημιάς είναι μια ιστορία που αφηγούνταν στον Πάρκερ ο παππούς του και που δεν τελειώνει, μιας και τον κύκλο θα τον κλείσει ο Τσάρλι Πάρκερ. Επιστρέφουμε επομένως στη δεκαετία του 1960, όπου σε διάστημα επτά μηνών εξαφανίστηκαν έξι κοπέλες, με τον πατέρα της μίας από αυτές να είναι συμμαθητής του παππού Πάρκερ, που συμμετείχε στις έρευνες. Το αποτέλεσμα αυτών των ερευνών οδήγησε στην παραίτηση του παππού από το αστυνομικό σώμα και τη χρήση του ονόματος Κέιλεμπ Κάιλ ως φόβητρου για να κάθονται φρόνιμα τα παιδιά: «Το ‘λεγαν για να τρομάζουν τα παιδιά που δεν έκαναν ό,τι τους έλεγαν να κάνουν, που δεν ήθελαν να πλαγιάσουν νωρίς, που πήγαιναν στο δάσος με τους φίλους τους δίχως να το πουν σε κανέναν. Ήταν ένα όνομα που λεγόταν τις νύχτες, προτού ένα αγαπημένο χέρι σβήσει το φως κι ανακατώσει στοργικά τα παιδικά μαλλιά, και η απαλή μυρωδιά της μητέρας μείνει στην κάμαρα μετά το καληνύχτισμα μ’ ένα τελευταίο φιλί» (σελ. 213, από τα ωραιότερα αποσπάσματα του βιβλίου!).

Η ψυχολόγος-εγκληματολόγος Ρέιτσελ Γουλφ που συναντήσαμε και στο «Κάθε νεκρό πράγμα» και που τώρα έχει εγκατασταθεί στη Βοστόνη, κάνει εδώ την εμφάνισή της ως σανίδα σωτηρίας στην πορεία ερευνών του Τσάρλι Πάρκερ. Ίσως τα γεγονότα που βίωσε στους βάλτους της Λουιζιάνα να έφεραν ρήγμα και στην ψυχολογία της και στη σχέση της με τον ντετέκτιβ, τώρα όμως ο κίνδυνος είναι ορατός και πιο απτός από κάθε άλλη φορά, οπότε δέχεται να βοηθήσει κι ίσως αυτό βάλει τη σχέση τους σε νέες βάσεις. Ίσως… Χάρη σ’ εκείνη υπάρχουν δυο αποσπάσματα στο κείμενο που είναι γροθιά στο στομάχι για τον χαρακτήρα του Πάρκερ, μια προσωπικότητα που χτίζεται με απαράμιλλη δεξιοτεχνία από βιβλίο σε βιβλίο: «-Η Σούζαν και η Τζένιφερ είναι νεκρές κι αυτό που συνέβη σ’ εκείνες και σ’ εσένα είναι αληθινά τρομερό. Κάθε φορά, όμως, που κάνεις κάποιον να πληρώσει γι’ αυτό, κάνεις κακό στον ίδιο σου τον εαυτό και διακινδυνεύεις να γίνεις ό,τι μισείς» (σελ. 339) και «-Την έχεις ανάγκη τη βία, Μπερντ;» οπότε ο Πάρκερ αναλογίζεται: «Στο παρελθόν, η προσωπική εκδίκηση ήταν το κίνητρό μου. Είχα βλάψει ανθρώπους, είχα σκοτώσει ανθρώπους, σπρωγμένος απ’ αυτό που συνέβη στη Σούζαν, στην Τζένιφερ, σ’ εμένα. Τώρα αυτή η λαχτάρα για εκδίκηση είχε λιγοστέψει και κάθε μέρα λιγόστευε κι άλλο, και τα κενά που άφηνε σβήνοντας τα γέμιζε η δυνατότητα για επανόρθωση.» (σελ. 341).

Σχεδόν όλοι οι εμπλεκόμενοι, είτε πρωταγωνιστές είτε κομπάρσοι, έχουν κι ένα υπόβαθρο βάσει του οποίου έχουν ανατραφεί και τώρα δρουν, με τόσες λεπτομέρειες που καταφέρνουν να μην κουράσουν αλλά να δώσουν την κατάλληλη ατμόσφαιρα και το σωστό πλαίσιο της σφιχτοδεμένης πλοκής που απαρτίζει τη δεύτερη περιπέτεια του ντετέκτιβ. Δεν κουράστηκα ούτε στιγμή, όσες φορές κι αν ο συγγραφέας ανέλυε πρόσωπα και καταστάσεις που ξέφευγαν ίσως από την κεντρική ιδέα, ζωντάνευαν όμως το περιβάλλον στο οποίο ερευνά ο Πάρκερ ενώ κάποια λεπτομέρεια ήταν ο συνδετικός κρίκος με μια άλλη ιστορία, έναν άλλον τόπο, έναν απρόσμενο συμπρωταγωνιστή, με αποτέλεσμα, προσωπικά τουλάχιστον, να μην μπορώ να προσπεράσω ούτε γραμμή. Το μόνο που με κούρασε ήταν σε δυο-τρία σημεία το λεπτομερέστατο πιστολίδι μεταξύ εμπλεκόμενων μερών, πώς σκοτώνονταν, πώς ξέφυγαν, πώς παγιδεύτηκαν κλπ. οπότε εκεί πηδούσα σελίδες.

Εκτός από τις υπέροχες ψυχογραφίες και τον συγκρατημένο λυρισμό των περιγραφών, εκτός από τις υπέροχες λεπτομέρειες δέντρων και πουλιών που απαρτίζουν κομμάτι της δράσης αν λαμβάνει χώρα στην ύπαιθρο του Μέιν, έχουμε ενδιαφέρουσες παρομοιώσεις («Μες στη σκοτεινιά αυτού του κατοπτρικού κόσμου, τα γυμνά δέντρα βύθιζαν τους κλώνους τους βαθιά, ίδια με δάχτυλα που σκάλιζαν όλο και βαθύτερα ένα μισοξεχασμένο παρελθόν», σελ. 63) και χιούμορ: «Στα πόδια του ήταν ακουμπισμένη μια σκληρή πλαστική βαλίτσα, όμως τόσο βαθουλωμένη και χτυπημένη, που έμοιαζε σαν να την είχαν ρίξει από αεροπλάνο. Ένα κομμάτι γαλάζιου σκοινιού για αναρρίχηση κι ένα καπρίτσιο της τύχης την κρατούσαν κλειστή» (σελ. 149), συστατικά δηλαδή που εμπλουτίζουν ένα πλούσιο σε πλοκή κείμενο και που συγκροτούν το αγαπημένο μου πλέον περιβάλλον των περιπετειών του τόσο διαφορετικού ντετέκτιβ.

«Το δέντρο του θανάτου», το δέντρο με τις κρεμασμένες κοπέλες, είναι η αρχή μιας περίπλοκης ιστορίας που φτάνει ως τον Τσάρλι Πάρκερ και τον καλεί να λύσει μια ιστορία (ή και παραπάνω) γεμάτη φαντάσματα, διαστρεβλωμένες φαντασιώσεις, επικίνδυνες προσδοκίες, χαμένες κοπέλες, μύχιους φόβους και δίψα για δικαιοσύνη, με όποια μορφή κι αν αποδοθεί αυτή. «Οι χαμένοι, οι ξεστρατισμένοι, όσοι δε θα ‘πρεπε να πεθάνουν αλλά πέθαναν, οι αθώοι, οι τυραννισμένες σκιές, τα όλο και μεγαλύτερα πλήθη των νεκρών, εκείνοι ξέρουν. Και έρχονται» (σελ. 122). Και ο Τσάρλι Πάρκερ πάντα θα τους περιμένει.