Με τον πέμπτο και τελευταίο τόμο ολοκληρώνεται η έρευνα των ξένων πηγών - ημερολόγια, απομνημονεύματα, χρονικά, υπομνήματα εθελοντών, ειδικών απεσταλμένων, πρακτόρων κ.ά. - που αναφέρονται στην Ελληνική Επανάσταση. Ο τόμος αυτός καλύπτει την περίοδο 1826-1829, τα γεγονότα, δηλαδή, πολεμικά και πολιτικά, εσωτερικά και διεθνή, που επέφεραν τη "λύση" του ελληνικού δράματος. Από το Μεσολόγγι και το Ναυαρίνο ως την έλευση του Καποδίστρια και το πρωτόκολλο της ανεξαρτησίας.

[...] Στα ξένα χρονικά και απομνημονεύματα της τελευταίας τριετίας του Αγώνα επισημαίνονται ακόμα πληροφορίες, περιγραφές και άγνωστα στοιχεία για τον εξοντωτικό κατατρεγμό των αμάχων από τους Άραβες εισβολείς, για τις σκλαβαγορές του Μεσολογγίου και της Μεθώνης, για τον λιμό του 1827-1828 που αποδεκάτισε τον πληθυσμό, για τους πρωταγωνιστές του Αγώνα, για τους λαϊκούς ηγέτες και τον Καποδίστρια, για τις αθλιότητες του δημόσιου βίου, για τις πολεμικές συνήθειες και την καθημερινή ζωή. Κι ακόμα για τον ρόλο των αποκαλουμένων φιλελλήνων στην Επανάσταση. Τυχοδιώκτες και μισθοφόροι οι περισσότεροι, έβλαψαν, ποιος λίγο ποιος πολύ, την ελληνική υπόθεση. Και το παράδοξο είναι πως μερικοί απ\' αυτούς τους δεδηλωμένους μισέλληνες, τους αργυρώνητους και δόλιους, ανακηρύχθηκαν ήρωες της ελληνικής ελευθερίας. Τιμήθηκαν με μνημεία και ανδριάντες και δοξολογούνται στα σχολικά βιβλία. Τα ονόματά τους δόθηκαν σε δρόμους και πλατείες και αναφέρονται με ευλάβεια σε ρητορικούς και κούφιους εθνικούς πανηγυρισμούς. [...]

(από την εισαγωγή του βιβλίου)