Καλ ή Καάλ αποκαλείται η συναγωγή από τους Σεφαραδίτες Εβραίους. Η ρίζα προέρχεται από η λέξη Κεϊλά, δηλαδή κοινότητα. «Το Καλ» είναι το τρίτο βιβλίο της τριλογίας που ξεκίνησε «Η Συναγωγή» και ακολούθησε «Το Συναγώι». Στο βιβλίο «Το Καλ» ο Ηλίας Μεσσίνας συνεχίζει το οδοιπορικό στον χώρο και τον χρόνο, με (πνευματικό) «συνοδοιπόρο» τον αείμνηστο Βολιώτη αρχιτέκτονα Σεμτώβ Σαμουήλ, ο οποίος, όπως και ο συγγραφέας, ακολούθησε ένα παρόμοιο οδοιπορικό στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Στοιχεία από το αρχείο του Σαμουήλ, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, δημοσιεύονται για πρώτη φορά.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Το Καλ» ξετυλίγονται ο διάλογος, η αλληλογραφία, η σημείωση στο σημειωματάριο και η αναζήτηση πίσω από την έρευνα και την τεκμηρίωση. Ένα οδοιπορικό στο οποίο ο συγγραφέας μαζί με τον Σαμουήλ, καταγράφουν συνολικά εξήντα χρόνια ζωντανής αφήγησης για τις συναγωγές και τους ανθρώπους, τις κοινότητες και τους αρχιτέκτονες που συνδέθηκαν με αυτές.