Ο ποιητής Γιώργος Κοτζιούλας (1909-1956) «ξαναγράφει» σε καθαρά και ρέοντα ελληνικά Τους άθλιους του Γάλλου ρομαντικού Βίκτορ Ουγκό. Η κορυφαία εξαντλημένη εργασία του επανακυκλοφορεί, προσαρμοσμένη γλωσσικά και μεταφραστικά, χωρίς να πειράζεται, όμως, το ύφος του Έλληνα κομμουνιστή δημιουργού.
Αυτό το ογκώδες κλασικό μυθιστόρημα, πρωτοποριακό στη σύλληψή του, καθώς βγάζει από το παρασκήνιο τον εργαζόμενο γαλλικό λαό, θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά έργα του ευρωπαϊκού 19ου αιώνα.
Μία τοιχογραφία της γαλλικής κοινωνίας, με τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις της, μετά από τη Γαλλική Επανάσταση και την πτώση του Ναπολέοντα.
Σημείο εκκίνησης της δράσης το 1815, με κορύφωση την εξέγερση του Ιούνη του 1832.
Κεντρικός ήρωας της ιστορίας του ο πρώην κατάδικος Γιάννης Αγιάννης, ο οποίος εξελίσσεται σε έναν αυτοδημιούργητο αστό-επιχειρηματία που αναζητά την ατομική λύτρωση στη χριστιανική θρησκεία.
Στην αφηγηματική δράση κυριαρχεί η εργάτρια Φαντίνα, με τον τραγικό θάνατό της. Κυρίως μέσα από αυτήν ο Βίκτορ Ουγκό αποτυπώνει με τα πιο αλγεινά χρώματα την εξαθλίωση της αναδυόμενης εργατικής τάξης. Στον αντίποδα, η κόρη της Τιτίκα, η οποία μετά από το γάμο της με τον Μάριο εκπροσωπεί το νέο αστικό ήθος.
Εν τέλει, τις προσδοκίες των εξεγερμένων εκφράζει ο Γαβριάς, το συνειδητοποιημένο παιδί του δρόμου, που αφήνει την τελευταία του πνοή στα οδοφράγματα του Παρισιού.