Τρεις γυναίκες σε τρία διαφορετικά σημεία του πλανήτη και σε τρεις διαφορετικές κοινωνικές θέσεις θα παλέψουν, θα πάνε κόντρα στο ρεύμα της εποχής και του τόπου τους, θα ανατρέψουν τις ζωές τους. Τι κοινό έχουν όμως και πώς θα ενωθούν τελικά;

Η Λετισιά Κολομπανί έγραψε ένα αισιόδοξο μα και σκληρά ρεαλιστικό μυθιστόρημα που μας ταξιδεύει στη θρησκόληπτη Ινδία, στο φωτεινό τοπίο της Ιταλίας και στο δύσκολο εργασιακό περιβάλλον του Καναδά. Η Σμίτα ανήκει στη χαμηλότερη κοινωνική τάξη, μαζεύει περιττώματα για να βγάζει το μεροκάματο και αποφασίζει αυτό να μην το ζήσει η κόρη της. Η ξέγνοιαστη Τζούλια ανακαλύπτει πως η οικογενειακή τους βιοτεχνία είναι έτοιμη να φαληρίσει και προσπαθεί να βρει τρόπους να τη σώσει ενώ ερωτεύεται μάλλον τον λάθος άνθρωπο. Η Σάρα που εργάζεται σκληρά σε μια σημαντική δικηγορική εταιρεία μαθαίνει πως έχει καρκίνο και διαπιστώνει πως τα όσα κατάφερε τόσα χρόνια μπορούν να της αφαιρεθούν μέσα σε μια στιγμή. Μια πλεξούδα λοιπόν από τρεις τούφες μαλλιά που πλέκονται μεταξύ τους, έτσι διασταυρώνονται οι ζωές των τριών γυναικών του μυθιστορήματος που δε θα συναντηθούν ποτέ.

Η Σμίτα ανήκει στην κάστα των Ανέγγιχτων (Ντάλιτ), στο χαμηλότερο σκαλοπάτι της ινδικής κοινωνίας. Εκατομμύρια άνθρωποι σαν κι αυτήν βρίσκονται εκτός κοινωνικού συστήματος, γιατί ανήκουν σ’ ένα είδος που θεωρείται πολύ μιασμένο για να έρχεται σ’ επαφή με άλλα είδη. Ζουν έξω από τις πόλεις, στην περιφέρεια της ανθρωπότητας. Η Σμίτα ζει σε άθλιες συνθήκες σ΄ ένα χωριό «μια ζωή ανάμεσα σε άλλες», δουλεύει στα αποχωρητήρια των σπιτιών, μαζεύει τις ακαθαρσίες με τα χέρια, είναι το καθήκον της, το ντάρμα της, μια δουλειά που περνάει από μάνα σε κόρη! Ταυτόχρονα, ο άντρας της πιάνει ποντίκια, μια δουλειά που επίσης περνάει από γενιά σε γενιά και βοηθάει τα χωράφια και τις σοδειές των άλλων! Μάλιστα, τους αρουραίους μπορούν να τους φάνε, είναι «η κότα του φτωχού»! Η συγγραφέας περιγράφει χωρίς ωραιοποιήσεις τη σκληρή ζωή της ηρωίδας, τις ανύπαρκτες συνθήκες υγιεινής στα χωριά, όπου «οι αρρώστιες μεταδίδονται σαν σπίθα σε μπαρούτι», τη θέση της γυναίκας όπου ο βιασμός είναι σε πρώτο πλάνο για το παραμικρό, χωρίς τιμωρία των ενόχων ή σωτηρία των θυμάτων. Η κόρη της Σμίτα, Λαλίτα, είναι το στήριγμά της και μια μέρα θα πάρει την παράτολμη απόφαση να τη στείλει σχολείο για να μη βιώσει όσα κάνει η ίδια στη ζωή της, για να μάθει ανάγνωση και γραφή και να μην ξανασκύψει το κεφάλι, για να αποκτήσει αξιοπρέπεια, να ζήσει καλύτερα, να τη σέβονται. Τα πράγματα όμως δεν εξελίσσονται όπως τα περίμεναν, μιας και ο ταξικός διαχωρισμός οδηγεί σε ταπεινώσεις, τιμωρίες και κακοποίηση. «Ο ρόλος του σχολείου είναι να διδάσκει, όχι να υποτάσσει», θυμώνει η Σμίτα κι έτσι στη συνέχεια πραγματοποιεί μια σιωπηλή, αθόρυβη, σχεδόν αόρατη επανάσταση.

Ταυτόχρονα, η Τζούλια Λανφρέντι, κόρη βιοτέχνη περουκών στο Παλέρμο, μιας οικογενειακής επιχείρησης που βρίσκεται σε αδιέξοδο λόγω σημαντικών κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών, ερωτεύεται έναν Ινδό μετανάστη και θα γνωρίσει μια διαφορετική πλευρά της ζωής ενώ ταυτόχρονα θα ανακαλύψει τη δεινή οικονομική θέση της βιοτεχνίας του πατέρα της, όπου εργάζονται σα μια οικογένεια πολλές εργάτριες. Με παραστατικότητα και ωραίες περιγραφές η συγγραφέας μας δίνει ένα κλίμα συναδελφικότητας και αλληλεγγύης ανάμεσα στις γυναίκες αυτές που ξέρουν μυστικά, γελάνε, υποστηρίζουν, φιλιώνουν και ξανατσακώνονται σε έναν αέναο βουερό κύκλο. Χάρη στην ιστορία της Τζούλια έμαθα για την κασκατούρα, παλιά παράδοση της Σικελίας όπου τα μαλλιά των ανθρώπων που πέφτουν ή κόβονται φυλάσσονται για ποστίς και περούκες που κατασκευάζει πλέον ως η τελευταία της παράδοσης η βιοτεχνία Λανφρέντι. Τα μαλλιά είναι πάθος για την οικογένεια, γι’ αυτό και η Τζούλια δεν προχώρησε στις σπουδές της και αφοσιώθηκε στην επιχείρηση. Παρ’ όλ’ αυτά μπορεί να χαθεί με τις ώρες σ’ ένα λογοτεχνικό βιβλίο και αγαπά την ησυχία και την ηρεμία της βιβλιοθήκης. Μας δίνονται παραστατικές εικόνες της συγκομιδής των τριχών από τα νοικοκυριά και τα κομμωτήρια, τρυφερές στιγμές πατέρα-κόρης και ρομαντικά περιστατικά της Τζούλια με τον αγαπημένο της. Η κοπέλα είναι γαλουχημένη από γενιές προκαταλήψεων και στερεότυπων για τις ανθρώπινες σχέσεις και τότε αναπάντεχες εξελίξεις κλονίζουν την ήρεμη ζωή της.

Τέλος, η Σάρα Κοέν είναι μια πετυχημένη δικηγόρος στο Μόντρεαλ, της οποίας κάθε λεπτό της ζωής της μετράει, η μέρα της είναι χρονομετρημένη στο χιλιοστό, τα πάντα προγραμματισμένα, οργανωμένα, προσχεδιασμένα. Είναι εργαζόμενο στέλεχος, διαζευγμένη δυο φορές και μητέρα τριών παιδιών, αγαπάει τη δουλειά της, που είναι η προσωπική της δικαίωση, η επιτυχία της, και έχει καταφέρει να διαπρέψει σ’ ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον,. Επόμενος στόχος είναι η θέση του γενικού διευθυντή που συνταξιοδοτείται αλλά ο καρκίνος ανατρέπει τα πάντα στη ζωή της. Η συγγραφέας αναπτύσσει ένα ενδιαφέρον κείμενο γεμάτο αντιθέσεις: από τη μια η αφοσίωσή της στη δουλειά, εξαιτίας της οποίας θυσίασε πολλά απ’ τις ζωές των παιδιών της, έχασε στιγμές μαζί τους κι έτσι η ενοχή έγινε μόνιμη φίλη της κι από την άλλη οι νέες προοπτικές που της ανοίγει η ασθένεια, στις οποίες αντιστέκεται και τις κρύβει σα να μη συμβαίνει τίποτα ώσπου γίνεται ένα μοιραίο λάθος. Ανατρίχιασα με το γεγονός πως η Σάρα στη δουλειά δεν είπε τίποτα για τα παιδιά της και κατάφερε να κρύψει τις εγκυμοσύνες της, ώστε να μη χάσει ευκαιρίες ανέλιξης, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα τείχος ανάμεσα στην επαγγελματική και στην οικογενειακή της ζωή, ένα τείχος εύθραυστο με ρωγμές που κάποια μέρα θα καταρρεύσει.

Η συγγραφέας σχεδόν δεν της χαρίζεται: μια όμορφη, πετυχημένη μητέρα και συνέταιρος με μια ζηλευτή καριέρα αλλά έχει ένα τραύμα βαθιά κρυμμένο κάτω από τα ταγέρ και το μακιγιάζ, ένα τραύμα που θα την κόψει στα δύο. Δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, «προηγείται των πραγμάτων» και τότε έρχεται ο καρκίνος και ο αποκλεισμός του εργασιακού της περιβάλλοντος. Με επίσης έντονο ρεαλισμό και ολοζώντανες σκηνές μαθαίνουμε πώς είναι η ψυχολογία της, πώς αλλάζουν οι προτεραιότητές της, ποια είναι τα συναισθήματά της πριν και μετά, γιατί δεν αντιδρά στην είδηση, τι θα κάνει, πώς θα παλέψει; Η Σάρα ισχυρίζεται πως θα το χειριστεί όπως χιλιάδες άλλες υποθέσεις της, δεν έχει χάσει ποτέ δίκη και δε θα το αφήσει να τη φοβίσει όσο κακόβουλο κι αν είναι, οπότε οπλίζεται με θάρρος, επιμονή κι υπομονή για να κερδίσει μια αμφίρροπη μάχη ενώ ταυτόχρονα θα διεξαγάγει έναν ύπουλο πόλεμο με τη δουλειά της. Μόνο που: «όταν κάποιος κολυμπά ανάμεσα σε καρχαρίες, καλύτερα να μην αιμορραγεί».

Τρεις ενδιαφέρουσες, συγκινητικές, τρυφερές μα και σκληρές ιστορίες που μπλέκονται μεταξύ τους, σταματώντας σε κρίσιμο σημείο για να δώσουν τη θέση τους η μία στην άλλη, μας συστήνουν γυναίκες στιγματισμένες μα αποφασισμένες, ορμητικές και ουσιαστικά ελεύθερες και αποφασισμένες. Η Σάρα είναι προνομιούχα και σταδιακά στιγματίζεται, η Σμίτα γεννιέται και μεγαλώνει στιγματισμένη, η Τζούλια προσπαθεί να αποφύγει τον στιγματισμό. Τρεις γυναίκες σφιχτά δεμένες με τις πλεξούδες ενός ψεύτικου καθωσπρεπισμού, υποχρεωμένες να υπακούσουν στις προσταγές των γονιών ή / και της κοινωνίας. Αν αντιδράσουν, αν επαναστατήσουν, είναι έτοιμες να πληρώσουν το τίμημα; Με τι κόστος θα εναντιωθούν σε απόψεις αιώνων; Στην κλειστή, αυστηρή κοινωνία της Ινδίας οι γυναίκες σε όποια τάξη κι αν ανήκουν είναι ασήμαντες για τους άντρες, στην προοδευτική Ιταλία η κόρη αναγκάζεται να υπακούσει και να δοθεί σε άντρα που δεν θέλει, στον Καναδά η ασθένεια είναι εμπόδιο για την πορεία των εργασιών και γκρεμίζει σε μια στιγμή ό,τι έχει καταφέρει για χρόνια μια γυναίκα σ’ ένα περιβάλλον αντρών. Τρεις γυναίκες που τελικά θα έρθουν κοντά με απρόσμενο και έξυπνο τρόπο, κάνοντάς με να θαυμάσω το στήσιμο της ιστορίας και πώς ουσιαστικά έβλεπα το ίδιο πρόσωπο από τρεις διαφορετικές μεριές, με την κάθε μία να απέχει χιλιόμετρα από την άλλη, όσο και οι τρεις αυτές γυναίκες ενώ ταυτόχρονα οι ιστορίες τους συγκλίνουν, κάνοντάς με να τελειώσω το βιβλίο με δάκρυα στα μάτια αλλά και γεμάτος αισιοδοξία.