Όλγα Τσιλίμπαρη-Μιλάω ξύλινα-Εκδόσεις Άπαρσις

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η Όλγα Τσιλιμπάρη γεννήθηκε το 1960 στην Κέρκυρα, όπου ζει μόνιμα και δραστηριοποιείται κοινωνικά και πολιτικά. Είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός, παντρεμένη και μητέρα δύο παιδιών.

Το πρώτο της βιβλίο ήταν ένα ιστορικό-πολιτικό αφήγημα, που εκδόθηκε το 2022, από τις εκδόσεις Άπαρσις. Για να θυμίσω του αναγνώστες, μιλούσε για την Καισαριανή του Μεσοπολέμου στην Κατοχή, για το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ της Αθήνας, την ΟΠΛΑ, τον Δημοκρατικό Στρατό, την πολιτική προσφυγιά και πίσω στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’80, με άγρυπνη ματιά μέχρι τις μέρες μας. Συλλογικά όνειρα και στράτευση. Ενθουσιασμοί, θυσίες, αγωνίες, πίκρες, αμφιβολίες, σιωπές, επιλογές. Πρωταγωνίστρια, μια ανώνυμη αγωνίστρια στο κέντρο μιας εποχής, μιας κοινωνίας, της Ιστορίας.

Σήμερα η Όλγα Τσιρίμπαλη έρχεται με μια ποιητική συλλογή, πολιτική, ανήσυχη, αιχμηρή, όπως οφείλει άλλωστε να είναι η Ποίηση. Όπως είχε πει ο μεγάλος μας Νομπελίστας Ποιητής Γιώργος Σεφέρης :«Πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση». Άλλωστε η ίδια η Τέχνη είναι εξ ορισμού πολιτική γιατί είναι εξ ορισμού επαναστατική και ας το καταλάβουν όσοι θέλουν να της βάλουν φραγμούς. Η Ποίηση είναι εξίσου επαναστατική, αφού μέσα από τους στίχους της, σηκώνει ψηλά το λάβαρό της. Μην ξεχνούμε τους Ποιητές μας, Βάρναλη, Ρίτσο, Αναγνωστάκη, Λειβαδίτη και πολλούς άλλους, που στα δύσκολα χρόνια για τη χώρα, οι στίχοι τους ξεσήκωσαν τον λαό και αγωνίστηκαν κατά του κατακτητή, ξένου και ντόπιου.

Ας πάμε λοιπόν στη συλλογή «Μιλάω ξύλινα» με τον υπότιτλο killer edition. Μόνο από τον τίτλο μπορεί να υποψιαστεί ο αναγνώστης ότι πρόκειται για πολιτική ποίηση. Η λέξη ξύλινα σε προδιαθέτει ότι θα διαβάσεις στίχους ματωμένους από τους λαϊκούς αγώνες της πρόσφατης ιστορίας αλλά και για πρόσωπα που αγωνίστηκαν για την ελευθερία. Και το εξώφυλλο ακόμη που δείχνει έναν τραυματισμένο αγωνιστή με ένα λουλούδι δίπλα του, θα σε οδηγήσει στον ίδιο δρόμο που είναι μονόδρομος. Συμβολικό και ξεχωριστό το εξώφυλλο όπως όλα των εκδόσεων Άπαρσις και το λέω γιατί έχω προσωπική εμπειρία. Η ποιήτρια αφουγκράζεται αδιάλειπτα γράφοντας τους στίχους εμπνεόμενη από την Ιστορία και βηματίζει με τα παπούτσια της. Συναισθηματική ένταση και συνεχής μνήμη φέρνουν οι στίχοι που γράφτηκαν από τη δεκαετία του 60 μέχρι σήμερα. Αποτίει φόρο τιμής όπως λέει και η ίδια η ποιήτρια στο επιλογικό της σημείωμα, στην λεβεντομάνα Μεταπολίτευση του λαού, στη σκληρή πολιτικοποίηση, στο συλλογικό δημοκρατικό ήθος και στο αγωνιστικό φρόνημα του λαού, που χλευάζονται κακεντρεχώς από τους σύγχρονους νεοφιλελεύθερους χλεχλέδες. Γι αυτό και επιλέγει να μιλά ξύλινα. Ο όρος ξύλινα παραπέμπει στον πολιτικό λόγο της Αριστεράς, που δεν το κρύβει η ίδια το πολιτικό της στίγμα.

Με οδηγό τη μνήμη λοιπόν ξετυλίγει με τους στίχους της ότι έχει ξεχάσει η κοινωνία. Η λήθη που θέλουν να μας περάσουν με όλα αυτά τα καθημερινά αστραπόβροντα της καθημερινότητας, στην ποίηση της Τσιλιμπάρη αφανίζεται. Θέλει να μας βγάλει με τους στίχους της θελημένα ή αθέλητα στους δρόμους, κραυγάζει ανήσυχη για το μέλλον, για τη γενιά που ακολουθεί. Στην πρώτη σελίδα διαβάζουμε στίχους του Αλέξανδρου Παναγούλη και του Κώστα Βάρναλη, από τους οποίους εμπνέεται. Γράφει για τους Δόκιμους ιστορικούς που δεν μνημονεύει η ιστορία, αφού η ιστορία γράφεται από τους νικητές και όχι τους νικημένους. Γράφει για τους φυλακισμένους: Βλέπετε η δικαιοσύνη σας στηρίζεται στο φόβο/Κι ότι κακό δεν κάνετε/είναι που δεν το τολμάτε, κι όχι που δεν το θέλετε/Και πείτε μου/Αξίζει να’ ναι δίκαιος κανείς/μονάχα από τον φόβο της ποινής;.

Στο ποίημα Εμένα οι φίλοι μου ….με συγκίνησαν οι στίχοι: Οι εκτελεσμένοι/στο σκοπευτήριο της Καισαριανής/οι εκτελεσμένοι/ στο Λαζαρέτο/Εμπρός Ε.Λ.Α.Σ για την Ελλάδα/Εμπρός ακόμα μια φορά/Κι ο Παύλος/ο Φύσσας/Αθάνατος

Ποιήματα αφιερωμένα στον Μανώλη Αναγνωστάκη, στον,Μανώλη Γλέζο, στον Τάσο Θεοφίλου, στον Μίκη Θεοδωράκη, στον Κώστα Βάρναλη, και εμπνευσμένα από αποφθέγματα του Αριστοτέλη, από την Παλαιστίνη, το Πολυτεχνείο, συμπεριλαμβάνονται σε τούτη την ποιητική συλλογή των 80 περίπου σελίδων. Θα ήθελα να καταθέσω κι άλλα δίστιχα μα δεν μπορώ να περάσω την ορμή της ποιήτριας μέσα από τούτη την κατάθεση ψυχής. Οι στίχοι της Τσιλιμπάρη κραυγάζουν, ορθώνονται απέναντι στην αδιαφορία, τον φόβο του ήσυχου πολίτη που δεν θέλει να βγει στους δρόμους για να μην εκτεθεί αφού όλοι ίδιοι είναι, όπως του το έχουν περάσει οι εκάστοτε εξουσίες.

Αν και είναι η πρώτη της ποιητική συλλογή, έχει σφυγμό, παλμό, νοήματα απλά όχι ακατανόητα που δυσκολεύουν τον αναγνώστη. Γιατί απλά τα αφιερώνει στον λαό. Αντίθετα τους παρακινεί, τους εμπνέει και τους θυμίζει πως τίποτε δεν χάνεται αν δεν το τολμήσεις, αν δεν αγωνιστείς να το κερδίσεις. Για επίλογο καταθέτω το ποίημα του οπισθόφυλλου, με την ευχή να είναι καλοτάξιδο και να αφυπνίσει τον λαό στα προστάγματα των καιρών.

Πρόταξη του Εμείς

Σκληρή πολιτικοποίηση

Συλλογικό δημοκρατικό ήθος

Αγωνιστικό φρόνημα παντός καιρού

Λεπτή κόκκινη γραμμή

Μεταπολίτευση του Λαού

Για όλα αυτά...

...ίσως περισσότερο με μανιφέστα

παρά με ποιήματα...

Μιλάω Ξύλινα