Η Μικρασιατική Καταστροφή υπήρξεν ένα γεγονός. Η περίοδος μετά την Μικρασιατικήν Καταστροφήν, που συνεχίζεται ως τα σήμερα, είναι ένα άλλο γεγονός, επακόλουθο και σε πλήρη βέβαια συνάρτηση με το προηγούμενο.

Έντονα βιωματικά κατάλοιπα από την τραγικότητα του πρώτου γεγονότος και τις μνήμες παλαιοτέρων Εκεί ημερών εξακολουθούν να μάς επηρεάζουν κατά τους προβληματισμούς και τις ψυχολογικές αντιδράσεις από τα έντονα περιστατικά του δεύτερου.

Όσοι γεννηθήκαμε Εκεί, όσοι υπέστημεν τη δραματικότητα της Εξόδου και της Προσφυγιάς, αντιδρούμε πράγματι έκτοτε ψυχολογικά και νοητικά κατά ιδιότυπον εύλογα και ιδιαίτερα ζωηρόν τρόπον.

Την προσωπικήν μου ακριβώς στοχαστικότητα και τις αντίστοιχες ψυχολογικές αντιδράσεις στο κεφάλαιο τούτο και τη βιωματική μου κατάσταση, όπως παρέμεινε, από ορισμένες περιπτώσεις του παρελθόντος, προσπάθησα με τα παραπέρα κείμενα να εκφράσω.

Πιστεύω, όμως, πως εξυπηρετώ συγχρόνως και έναν άλλον ουσιωδέστατο σκοπόν, όπως έγινε και με όλα τα άλλα, που εώς σήμερα έχω γράψει, κείμενα με μικρασιατικό περιεχόμενο. Οι πληροφορίες που παρέχω με την προσεγμένη ακρίβειά τους πάντοτε, πρέπει να βοηθήσουν την οποιαδήποτε έρευναν σ’ ότι αφορά την ιστορία, τη ζωή και τον πολιτισμόν του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Η ιστορική του ανέλιξη ανακόπηκε απότομα και χωρίς συνέχεια έκτοτε. Τούτο, όπως το θεωρώ προφανέστατο, επιβάλλει ακόμη επεκτατικότερο το χρέος και στη σημερινή και στη μεταγενέστερη ελληνική διανόηση, για τη μελέτη του Ελληνισμού αυτού, με την τρομερά τραγικήν μοίρα.

Στην εκπλήρωση τούτου του χρέους, σ’ όσο εξαρτάται προσωπικά από εμένα, απέβλεψα και πάλιν.