Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή δεν υπήρξε μόνο μια χαρισματική προσωπικότητα, ξεχωριστής ευφυΐας, ευρύτατης γνώσης (μιλούσε έξι γλώσσες) και επιστημονικής επάρκειας. Υπήρξε –κυρίως– μια μαθηματική ιδιοφυΐα, ενταγμένος οργανικά στην μαθηματική πρωτοπορία του 20ού αιώνα, απευθείας συνομιλητής αλλά και συμμαχητής του Αλβέρτου Αϊνστάιν. Όμως ο σημαντικός αυτός εκπρόσωπος του Ιωνικού Ελληνισμού, δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος επιστήμονας, αλλά και ένας μεγάλος οραματιστής με στόχο την προαγωγή και αναβάθμιση της ελληνικής εκπαίδευσης, σε μια περίοδο που μετά τους νικηφόρους βαλκανικούς πολέμους το όραμα αυτό φάνταζε εφικτό.
Σε αυτό, το κομβικό σημείο, ένας άλλος μεγάλος της νεότερης ιστορίας μας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ανακαλύπτει, πιστεύει και θέτει επικεφαλής του φιλόδοξου προγράμματος για την ίδρυση ενός σύγχρονου για την εποχή του ελληνικού πανεπιστημίου στην Σμύρνη, τον Κ. Καραθεοδωρή. Η Μικρασιατική Καταστροφή ανέκοψε τα φιλόδοξα αυτά σχέδια. Όμως ο Ε.Βενιζέλος δεν ξέχασε τον Κ. Καραθεοδωρή, ούτε έπαψε να πιστεύει σε αυτόν. Έτσι, λίγα χρόνια μετά, του αναθέτει την ανασύνθεση–αναδιοργάνωση του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η παρούσα έκδοση, αποτελεί την έμπρακτη αποτύπωση της όλης παρεμβάσεως Καραθεοδωρή στα δύο μας Πανεπιστήμια. Ο αναγνώστης που θα θελήσει να εγκύψει στις δύο αυτές προτάσεις, θα μείνει έκπληκτος μπροστά στον πλούτο των ιδεών, τις συγκεκριμένες δέσμες προτάσεων και τις άκρως ουσιαστικές–λειτουργικές απόψεις για τα όσα συγκροτούν την πρωτοπόρα και εύρυθμη λειτουργία ενός ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος. Ακόμα και ο δύσπιστος αναγνώστης, φρονούμε ότι θα δει και θα εκτιμήσει το όραμα για ένα «Φως εξ Ανατολών», όπως ονόμασε το Πανεπιστήμιο Σμύρνης ο Κ. Καραθεοδωρή, ένα πανεπιστήμιο στο οποίο θα συνέκλινε το μεγάλο του όραμα για την δημιουργική σύνθεση της «σοφίας» της Ανατολής με την «επιστημονικότητα» της Δύσης. Ένα όραμα που εξακολουθεί να είναι εθνικό ζητούμενο, όσον αφορά την συγκρότηση των σύγχρονων ταυτοτικών μας στοιχείων.
Σε μια περίοδο που τα εκπαιδευτικά ζητήματα ταλανίζουν τα μέγιστα την κοινωνία μας, η εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά και κάθε ενεργός πολίτης θα πρέπει να ’ρθουν σε επαφή με τις προτάσεις αυτές. Η ανάγνωσή τους, ίσως τους βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν, σε τι επίπεδο βρισκόταν 100 χρόνια πριν ο προβληματισμός και οι εκπαιδευτικές προτάσεις στην Ελλάδα και σε ποιο επίπεδο βρίσκονται σήμερα, στην Ελλάδα της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.