Αποτέλεσμα διαβρώσεων και της δράσης των παγετώνων το αργιλώδες χώμα (άργιλος) αποτελείται από κρυστάλλους με σχήμα λεπτών εξάγωνων πλακιδίων που έχουν 100 φορές το μήκος σε σχέση με το πλάτος τους. Με το νερό, η υγρασία συγκολλά τους κρυστάλλους αυτούς με τρόπο που ταυτόχρονα γλιστρούν ο ένας με τον άλλο αλλά και δένονται μεταξύ τους. Το πεπλατυσμένο σχήμα τους από τη μια, αλλά και η συγκόλλησή μεταξύ τους από την άλλη, δίνουν στον πηλό την στερεότητα αλλά και την πλαστικότητα ώστε να μπορεί να γίνει η οποιαδήποτε επεξεργασία. Όσο λιγότερο νερό υπάρχει μεταξύ τους, τόσο περισσότερο η συνολική δομή είναι σταθερότερη και δεν επιδέχεται μεταβολές.

Αντίθετα όσο περισσότερο προσθέτουμε νερό, οι κόκκοι ( στην κυριολεξία πλάκες) διαθέτουν μεγαλύτερο χώρο να κινηθούν και δίνουν την πλαστικότητα στη μάζα του πηλού. Χημική σύσταση Ο χημικός τύπος του θεωρητικά καθαρού πηλού είναι A12.2Si02.2H20. Αυτό σημαίνει πως ο πηλός είναι συνδυασμός τεσσάρων στοιχείων σε τύπο οξειδίων. Αλουμίνα (οξείδιο του αργιλίου)Πυριτικό- Υδρογόνο- Οξυγόνο. Δομή κρυστάλλων πηλού εδώ, σχηματικά αποδίδεται το πεπλατυσμένο σχήμα. Μικροφωτογραφία κρυστάλλων καθαρού πηλού. H συμμετοχή των στοιχείων στο σύνολο, κατά προσέγγιση είναι: 40% οξείδιο του αργιλίου, 46% του πυριτίου, και 14% νερό. Βέβαια είναι σχεδόν απίθανη η ύπαρξη πηλού σε μια τόσο καθαρή μορφή. οι γεωλογικές μεταβολές έχουν προσθέσει πολλά άλλα στοιχεία στη σύσταση όπως διάφορα πετρώματα και μέταλλα. Άλλωστε αυτά είναι που μας δίνουν και τα διαφορετικά είδη πηλού.