Το είχα βάλει στο πρόγραμμα. Είχα διαβάσει για αυτό, διάβασα συνεντεύξεις του συγγραφέα, τον άκουσα στην εκπομπή του Πέτρου Τατσόπουλου. Κατάλαβα ότι είχε κάτι το ιδιαίτερο αυτό το βιβλίο. Τελικά όμως δεν μπήκε στο πρόγραμμα… κανονικά.

Βρισκόμαστε στο υπόγειο του βιβλιοπωλείου Πολιτεία στην Ασκληπιού, για να μεταδώσουμε ως Bookia την εβδομαδιαία εκπομπή «Βίος και Πολιτεία» με οικοδεσπότη τον συγγραφέα Κώστα Κατσουλάρη. Τελειώνουμε νωρίς την προετοιμασία και έχουμε μία ώρα έως την άφιξη του καλεσμένου. Βλέπω το βιβλίο πάνω στον διπλανό πάγκο. Ας ρίξω μία ματιά, σκέφτομαι, και το ανοίγω προσεκτικά, όχι διάπλατα ώστε να μη «σπάσει» για να το αφήσω πάλι στη θέση του δίχως να φανεί χρησιμοποιημένο. Αρχίζω να το διαβάζω. Σε λίγα λεπτά το ανοίγω διάπλατα. Αργότερα, κάποιος με ακουμπάει στον ώμο διστακτικά, «αρχίζουμε;».

Το κείμενο περιγράφει τις αναζητήσεις μίας παρέας εφήβων και τη μετάβασή τους στην ενηλικίωση σε μία ιδιαίτερη εποχή εντελώς διαφορετική από τη σημερινή, εκεί, προς το τέλος της δικτατορίας. Έζησα αυτή την εποχή αρκετά μικρότερος από τον συγγραφέα (κατά 10 χρόνια υπολογίζω) σε ένα απομακρυσμένο χωριό του Κιλκίς, με έναν εντελώς διαφορετικό ρυθμό. Με απουσία ρυθμού θα έλεγα καλύτερα! Έτσι, οι αφηγήσεις του, με τον τρόπο που το κάνει ο συγγραφέας, μου άσκησαν μια γοητεία. Βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων, έχει πολιτικά, κοινωνικά, μουσικά ερεθίσματα, μπορεί να συμμετέχει, μπορεί «να κάνει κάτι».

Αυτό το «να κάνουμε κάτι» βρίσκω ότι είναι το κεντρικό ζήτημα των νεαρών. Να κάνουν κάτι με τη ζωή τους, στις σχέσεις τους, στις σπουδές τους, να συμμετάσχουν στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής τους. Παρόλο που η εποχή είναι στιγματισμένη από τα πολιτικά της γεγονότα, αυτά δεν είναι το θέμα της αφήγησης, είναι όμως ΚΑΙ ΑΥΤΑ. Οι νεαροί (όχι όλοι), παρόλο που δεν έχουν διαμορφωμένη πολιτική συνείδηση νιώθουν ότι πρέπει κάτι να κάνουν για να ζήσουν μία κανονική ζωή, να λένε ό,τι θέλουν, να ακούν όποια μουσική θέλουν, να κυκλοφορούν το βράδυ χωρίς ελέγχους, ξέροντας ότι αυτό μπορούν να το κάνουν μόνον οι ίδιοι, όχι άλλος.

Υπάρχουν όλα στο κείμενο σε μία ισορροπημένη δοσολογία. Μου άρεσε ιδιαίτερα ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας αφήνει μετέωρες τις αναφορές του σε γεγονότα και πρόσωπα ώστε να τις ολοκληρώσει ο ίδιος ο αναγνώστης στη σκέψη του. Βέβαια, μέσα από μια απλή, αφτιασίδωτη (το είδα αλλού και μου άρεσε ;-)) αφήγηση.

Στην παρέα συνυπάρχουν ο ιδιοτελής, ο ηγέτης, ο ισορροπιστής. Συγκρούεται ο αξιακός τους κόσμος καθώς αυτός διαμορφώνεται. Η φιλία, η αλληλοστήριξη, η ομαδική προσπάθεια, η προδοσία, η κατάρρευση, η περιθωριοποίηση, εκτυλίσσονται σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας, το Παγκράτι. Οι νεαροί συχνάζουν στα στέκια του, το περπατούν, όπως και όλο το κέντρο της Αθήνας. Όπως δηλώνει και ο συγγραφέας, ενώ οι ήρωες είναι φανταστικοί οι τόποι, οι χώροι και τα γεγονότα είναι πραγματικά.

Ένιωσα στο κείμενο να πλανάται διακριτικά μια γλυκιά νοσταλγία, δεν είμαι όμως σίγουρος, η περίοδος και οι καταστάσεις δεν το δικαιολογούν, όμως, όπως και νάχει, τα χρόνια της νιότης είναι ότι καλύτερο έχουμε να θυμηθούμε.

Το διάβαζα όλη την εβδομάδα, το «έσερνα» μαζί μου και το ολοκλήρωσα στο γύρισμα του επόμενου επεισοδίου της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία», εκεί, στο υπόγειο της Πολιτείας. Αργά το απόγευμα, βγαίνοντας από το υπόγειο για να επιστρέψω στο σπίτι μου, σαν να είδα στη γωνία με τη Σόλωνος να στρίβουν ο Νούλης και ο Κώστας. Ίσως κατηφόριζαν προς την Πατησίων, προς το Πολυτεχνείο, για να κάνουν κάτι…