Μαρίλη Μαργωμένου-Ο εφήμερος-εκδόσεις Καστανιώτη

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η Μαρίλη Μαργωμένου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. Σπούδασε Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε Master στη Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Εργάστηκε είκοσι πέντε χρόνια ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες και στην τηλεόραση.

Μόλις διάβασα το δεύτερο βιβλίο της, «Ο Εφήμερος» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Καστανιώτη και με καθήλωσε. Τετρακόσιες ογδόντα σελίδες τις διάβασα σχεδόν μονορούφι. Ξεχωριστό εξώφυλλο όπως όλα των εκδόσεων που σε προκαλούν να τα φυλλομετρήσεις, γνωρίζοντας ή όχι τον/την συγγραφέα. Δεν διάβασα το πρώτο της «Το θηρίο βγήκε βόλτα» που κυκλοφόρησε από τις ίδιες εκδόσεις το 2021 αλλά θα το αναζητήσω. Από την περίληψή του είδα ότι είναι πολύ ενδιαφέρον και προκαλεί τον αναγνώστη που θέλει να διαβάσει ένα πολιτικό θρίλερ, σύγχρονο, με γρήγορη γραφή και πλοκή. Εμπνευσμένο και το πρώτο από τον χώρο της δημοσιογραφίας. Στο νέο της βιβλίο, η Μαργωμένου μας μεταφέρει στο πρόσφατο παρελθόν, πριν είκοσι πέντε χρόνια περίπου, στην Αθήνα, λίγο πριν το Μιλένιουμ. Ο Εφήμερος είναι μια μεγάλη εφημερίδα η οποία στεγάζεται δίπλα στο Υπουργείο Οικονομικών, στην πλατεία Συντάγματος. Σίγουρα η συγγραφέας έχει βάλει προσωπικά της βιώματα, τότε που ως νέα από τη Σχολή, έπιασε δουλειά στην εφημερίδα. Μας μεταφέρει όλον τον πυρετό των εργασιών σε μια εφημερίδα. Από το ρεπορτάζ μέχρι την ώρα που θα έρθει η εφημερίδα στα χέρια του αναγνώστη. Μου άρεσε η γρήγορη πλοκή οι συνεχόμενες εναλλασσόμενες εικόνες, η γλώσσα που χρησιμοποιεί, οι ήρωες που ανεβάζουν την αδρεναλίνη. Έζησα ξανά μαζί της την Αθήνα της εποχής του 1999, περπάτησα στους ίδιους δρόμους, θυμήθηκα όλα τα γεγονότα που υπάρχουν μέσα στο βιβλίο. Την τρελή πορεία του Χρηματιστήριου, του ευρώ, των Ολυμπιακών Αγώνων της διαφθοράς, μιας ανάπτυξης που ξέφυγε. Ακόμη και τον σεισμό που ισοπέδωσε τη Ricomex και τα θύματα που άφησε πίσω της. Ένα ημερολόγιο γεγονότων που δεν μπορεί να αφήσει τον αναγνώστη αμέτοχο. Αντίθετα, του θέτει έμμεσα ερωτήματα και προβληματισμούς, όπως μπορούμε να αλλάξουμε εμείς τον κόσμο; Μπορούμε να αναλάβουμε δράση ή πρέπει να παραμείνουμε θεατές αυτού του ξέφρενου παραλογισμού που άλλαξε άρδην τη ζωή μας; Αν ακολουθούσαμε τους δημοσιογράφους του Εφήμερου, θα καταφέρναμε ν’ αλλάξουμε κάτι στη ζωή μας;

Επειδή ξεχνούμε εύκολα τα γεγονότα, ακόμη και τα πιο πρόσφατα, κι επειδή έχουμε μάθει να τα ισοπεδώνουμε όλα, όπως και τους δημοσιογράφους, η συγγραφέας μας συστήνει την άλλη πλευρά τους. Τους μαχόμενους δημοσιογράφους που προβλέπουν ότι κάτι δεν πάει καλά στην κοινωνία και θέλουν να λάβουν δράση. Να αλλάξουν τον κόσμο πριν να είναι αργά. Από τους δόκιμους που παθιάζονται μετά τη σχολή να μεταφέρουν είδηση και στριμώχνονται στις γραφομηχανές της εφημερίδας όπως ο Αργύρης και ο Λεωνίδας Δρακόμαλλος που θέλει ν’ αλλάξει τον κόσμο, αλλά αν πατήσει το κουμπί, ο πρώτος που θ' αλλάξει θα ’ναι ο εαυτός του, μέχρι τους έμπειρους όπως τον διευθυντή Μπρίτα, τον εκδότη Νέαρχο και τη Ζανέτα, όλοι μπαίνουν στη δράση, δημιουργώντας τους Αντάρτες Πόλης, οι οποίοι όμως δεν είναι τρομοκράτες, Η Μαρίλη Μαργωμένου δεν τους θέλει να σκοτώνουν, δεν θέλει θύματα αλλά μόνο να προειδοποιεί γι αυτά που έρχονται. Κι αν κάποιοι σκοτωθούν κατά λάθος, τους θέλει τους ήρωές της να τα βάζουν με τη συνείδησή τους. Δεν τους θέλει να είναι μέλη της 17 Νοέμβρη, αλλά γιατί τους βάζει να κατέχουν πυροκροτητές και όπλα; Μήπως είναι αλληγορική η παρουσία τους; Η αδρεναλίνη και η περιέργεια ολοένα και ανεβαίνει όταν μαθαίνουμε πως αρχηγός της ομάδας των Ανταρτών είναι ο διευθυντής Αλκιβιάδης Μπρίτας. Γνωρίζουμε επίσης τη Ζανέτα, τη γραφίστρια που είναι κι αυτή μέλος του πυρήνα και θέλει να κρατήσει τον Λεωνίδα στην ομάδα των τρομοκρατών. Εδώ βλέπουμε κι ένα ερωτικό παιχνίδι από πλευράς του Λεωνίδα αναζητώντας την καταξίωση από μέρους της. Γνωρίζουμε τον εκδότη Θωμά Νέαρχο, που τον συμπάθησα για το χιούμορ του αλλά πρωτίστως για τον αντισυμβατικό του χαρακτήρα. Θα ήθελα την πλειονότητα των δημοσιογράφων όπως τους ήρωες του Εφήμερου. Αντισυμβατικούς, να αγωνίζονται για την αλήθεια. Γνωρίζουμε τον παπά-Γιαλλούδα, διευθυντή ενός ιδρύματος αλλά και τον Μάζη, γιο της Μάρθας, ντίβας του νέου κύματος, τρόφιμος του γηροκομείου, που μας συστήνονται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου. Ο παπάς και ο Μάζης είναι η προσωποποίηση της διαφθοράς. Στο δεύτερο μέρος θα βρούμε ακόμη, είκοσι χρόνια μετά το τελευταίο του τρομοκρατικό χτύπημα, κλεισμένο στο γηροκομείο, τον αρχηγό των Ανταρτών να ψάχνει το λάθος της ζωής του. Θυμάται τον εαυτό του νέο, σίγουρο πως θ’ αλλάξει τον κόσμο, ακόμα κι αν χρειαστεί να τον ισοπεδώσει. Αλλά ποιον κόσμο ήθελε πραγματικά ν’ αλλάξει: τον δικό του ή των άλλων; Μήπως είμαστε κάποιοι από μας, που θέλαμε να αλλάξουμε τον κόσμο, σαν τον Μπρίτα;

Ποια είναι τα μηνύματα τελικά που μας δίνουν οι άνθρωποι του Εφήμερου εκτός από την αναγνωστική συντροφιά που μας προσφέρουν; Ποια υπαρξιακά ερωτήματα μας λύνουν, αν λύνονται, και ποιες πόρτες ανοίγουν για το δίκιο, την αλήθεια, την αντικειμενική ενημέρωση των γεγονότων; Μπορούμε, τολμούμε να πατήσουμε κι εμείς τον πυροκροτητή για να αλλάξουμε πρώτα τους εαυτού μας. Μια πολύ ωραία αναγνωστική πρόταση για τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, είναι ο Εφήμερος. Καλοτάξιδο να είναι Μαρίλη Μαργωμένου!