Το ανά χείρας βιβλίο είναι καρπός πολύχρονης έρευνας και αποτέλεσμα αναζήτησης της αλήθειας ενός ιστορικού θέματος που η νεοελληνική βιβλιογραφία ονόμασε Κουτσοβλαχικόν Ζήτημα, υιοθετώντας -μάλλον- απόψεις, θέσεις, θεωρίες, αναλύσεις, στοιχεία, ορολογία και πληροφορίες από απόρρητες Εκθέσεις ή Υπομνήματα των Εθνικών Υπηρεσιών Ασφαλείας (Ε.Υ.Α.), των μετέπειτα Κ.Υ.Π ή Ε.Υ.Π. Οι Εκθέσεις και τα Υπομνήματα συντάσσονταν από τον Ελληνικό Στρατό, την Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή και το Υπουργείο Εξωτερικών, με βάση τα όσα τους έλεγαν ιδιώτες πληροφορητές για λογαριασμό τους. Οι πληροφοριοδότες, εσαεί ανώνυμοι εθνικόφρονες και μονίμως τρόφιμοι του δημοσίου κορβανά, φακέλωναν τους «αντεθνικώς δρώντες», και ως προστατευόμενοι από το Ελληνικό Κράτος προσέφεραν τις... υψηλές υπηρεσίες. Τέτοιοι, πολλάκις μετέτρεψαν τη μάνα πατρίδα σε οδαλίσκη μητρυιά, πληγώνοντας βάναυσα το κορμί της... με το κερδοφόρο επάγγελμα της εθνικοφροσύνης.
Άνθρωποι υπαίτιοι μυρίων δεινών, που συνέβαλαν στο να περάσει η πατρίδα δύσκολα πέτρινα χρόνια, παραχώρησαν και διοχέτευσαν πληροφορίες -συλλεχθείσες με ανήθικο ή αντιδεοντολογικό τρόπο-, για να συνταχθούν Εκθέσεις και Υπομνήματα, που αξιοποίησαν δεόντως οι... ιστορικοί συγγραφείς να γράψουν κατά πώς βόλευε για Κουτσοβλαχικόν Ζήτημα, όπως το... βάπτισαν! Οι πληροφορίες των Ε.Υ.Α. σε μέρες εθνικού διχασμού και υπό συνθήκες ζόφου και τρόμου, από ανώνυμους συλλεγμένες και καταχωρισμένες σε Εκθέσεις και Υπομνήματα, αποτέλεσαν το υλικό που εκδόθηκε σε μεταγενέστερα χρόνια και αποσκοπούσαν στο να διαφωτίσουν ή μάλλον να διαμορφώσουν συγκεκριμένη και σαφή, αλλά ελάχιστα αληθή, εικόνα για το θέμα. Τούτη η εικόνα εκλαμβάνεται σήμερα για ιστορική αλήθεια από την επιστημονική κοινότητα και από το ευρύ αναγνωστικό κοινό.
Κάποιες Εκθέσεις και τα Υπομνήματα παρέμεναν αδημοσίευτα και διπλοσφραγισμένα - κλεισμένα σε ζοφερά συρτάρια, αλλά ο καλός φίλος δικηγόρος Αθηνών Γιώργος Σιούλας τα βρήκε στο «Γιουσουρούμ» να πουλιούνται και... τα αγόρασε, και ευγενικά μου τα παραχώρησε σε Φ/Α για δημοσίευση - αξιοποίησή τους. Τον ευχαριστώ από καρδιάς.
Πρόκειται για Εκθέσεις που εκδόθηκαν από τον Αθανάσιο Ι. Χρυσοχόο (Θεσσαλονίκη 1951) και από τον Δημήτριο Παν. Ανέστη (Λάρισα 1961), αλλά όχι όπως συντάχθηκαν. Η Έκθεση του Α.Π. Ανέστη φαίνεται να περιέχεται σχεδόν αυτούσια στο βιβλίο του Ευάγγελου Α. Αβέρωφ (Αθήνα 1948). Οι προαναφερθέντες δύο συγγραφείς δεν αναφέρουν επακριβώς στα εκδοθέντα βιβλία τους τα όσα γράφουν στις Εκθέσεις και στα Υπομνήματά τους -τα παρουσιάζω εδώ αυτούσια-, αλλά τις θέσεις τους για το ζήτημα, που τις υιοθετούν και ιστορικοί της Αριστεράς, όπως ο Τάσος Βουρνάς, ο Σόλων Γρηγοριάδης κ.ά. και αργότερα άλλοι συγγραφείς και... βλαχολόγοι, ή αρθρογράφοι σε ποικίλα έντυπα (εφημερίδες, περιοδικά κ.λπ.), ή καθηγητές της Ιστορίας των ΑΕΙ, που καταπιάστηκαν με το «ζήτημα». Όλοι δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να αναπαράγουν και υιοθετήσουν άκριτα απόψεις των πρώτων συγγραφέων (Αβέρωφ, Χρυσοχόου, Ανέστη) [...]