Η Ρόζα Παρκς (1913-2005) ήταν μια έγχρωμη γυναίκα που εργαζόταν ως μοδίστρα στην Αλαμπάμα και την 1η Δεκεμβρίου 1955 ήταν τόσο κουρασμένη που αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο σε έναν λευκό, αντιστεκόμενη έτσι στην πολιτική φυλετικού διαχωρισμού που επικρατούσε τότε. Έτσι γεννήθηκε ένα κίνημα κατά αυτού του διαχωρισμού (ανάμεσα στους διοργανωτές του ήταν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ) με προεξάρχον το μποϊκοτάζ για 381 μέρες της χρήσης λεωφορείου από έγχρωμους. Η Χρυσάνθη Τσιαμπαλή έγραψε ένα μυθιστόρημα για τη ζωή και τον χαρακτήρα αυτής της ηρωίδας, αφιερωμένο «Στα παιδιά μου, σε όλα τα παιδιά, με την πίστη πως ονειρεύονται έναν δικαιότερο κόσμο», όπως γράφει η ίδια εν είδει αφιέρωσης.

Το μυθιστόρημα έχει πολλές λογοτεχνικές αρετές και απευθύνεται σε παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας, που μαθαίνουν για τους σκληρούς αγώνες που έδιναν κάποτε οι άνθρωποι για πράγματα που σήμερα θεωρούμε αυτονόητα και ταυτόχρονα κατανοούν την αδικία και το λάθος στον φυλετικό ρατσισμό. Η συγγραφέας ξεκινάει από την παιδική ηλικία της Ρόζα, η οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε την εποχή των απηνών διώξεων της Κου-Κλουξ-Κλαν κι αυτός ο φόβος τη στοίχειωνε από μικρή. Με μεγάλη προσοχή και ταυτόχρονα με συναρπαστική αφήγηση ζωντανεύει την ατμόσφαιρα και την εποχή που επικρατούσε στο Πάιν Λέβελ της Αλαμπάμα τη δεκαετία του 1920, με τα μαύρα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο τον Νοέμβριο, αφού μέχρι τότε δούλευαν στις φυτείες, να αποφεύγουν κάθε λευκό, στους οποίους απαγορευόταν να απευθύνουν τον λόγο, πόσο μάλλον να τους αντιμιλούν και πολλά άλλα. Περιγράφονται τα κτήρια, οι δρόμοι, το σχολείο, οι φυλετικές διακρίσεις, η μουδιασμένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε εκείνη την εποχή εκεί αλλά και ευρύτερα, πώς παρακινούσαν γονείς και δάσκαλοι τα παιδιά να μορφωθούν για να μην έχουν την τύχη των προγόνων τους, για να μεγαλώσουν ανεξάρτητα και να έχουν αυτοεκτίμηση και να στηριχτούν στις δυνάμεις τους.

Με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Ρόζα γνωρίζουμε καλύτερα τον χαρακτήρα και τις αντιλήψεις της και σταδιακά φτάνουμε στη δεκαετία του 1950, όπου η Ρόζας έχει παντρευτεί και μένει πια στο Μοντγκόμερι, θυμωμένη που η τακτική των λευκών έχει ριζώσει για τα καλά: «Πριν το καταλάβεις έβλεπες τον εαυτό σου όπως τον έβλεπαν οι λευκοί» (σελ. 41). Το κλίμα παραμένει ίδιο, γεμάτο διακρίσεις και απαξίωση, ταπεινώσεις και κακομεταχείριση. Φυσικά και υπήρξαν λευκοί που υποστηρίζανε τα δικαιώματα των μαύρων κι ας πληρώνανε το τίμημα να παραγκωνίζονται από τους ομόφυλούς τους και να χάνουν φιλίες και γνωριμίες χρόνων. Διάφορα αποσπάσματα στο κείμενο τονίζουν την ισότητα μεταξύ των ανθρώπων: «Ο χειμώνας είχε μπει στο Μοντγκόμερι ορεξάτος και δίκαιος, με χαρά πάγωνε τις μύτες και τα αυτιά όλων μας, μαύρων και λευκών» (σελ. 53) και η Ρόζα έχει γίνει πια μια γυναίκα που ανησυχεί για όσα συμβαίνουν και θέλει να κάνει κάτι γι’ αυτό.

Κι έτσι έρχεται η μοιραία 1η Δεκεμβρίου: «Δεν είχα κανένα λόγο να σηκωθώ. Είχα κουραστεί. Δεν είχε κουραστεί το σώμα μου. Είχε κουραστεί η καρδιά μου. Είχε κουραστεί να νιώθει πως την τσιμπούν. Είχα κουραστεί να προσέχω πώς ζω» (σελ. 55). Με ενδιαφέρουσες ανατροπές, με αντικειμενικότητα, με λεπτομέρειες που δεν κουράζουν, με ζωντανούς διαλόγους καταγράφονται οι πολλές και σκληρές προσπάθειες ενημέρωσης και πειθούς με αφορμή τη δίκη της Ρόζας, αφού ο κόσμος είναι διστακτικός, υποταγμένος στη μοίρα του: «Πόσοι θα επιλέξουν να ταλαιπωρηθούν για να διεκδικήσουν κάτι που δε νιώθουν καν σίγουροι ότι τους ανήκει» (σελ. 69); Καταγράφονται βήμα προς βήμα οι κινητοποιήσεις, η δημιουργία μαχητικών ενώσεων, οι προσπάθειες του αιδεσιμότατου Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, το μποϊκοτάζ στα λεωφορεία και πολλά άλλα που έγιναν «για μια θέση»… στον κόσμο! Στο επίμετρο βιογραφικά σημειώματα των πρωταγωνιστών και βιβλιογραφία δίνουν τις απαραίτητες εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες και ωθούν τα παιδιά σε περαιτέρω μελέτη.

Το βιβλίο είναι κατάλληλο για παιδιά από 11 ετών και πάνω και ανήκει στη Σειρά κατανόησης και ανάγνωσης «Φρούτα», στο στάδιο «Διαβάζω μυθιστορήματα». Η σειρά «Φρούτα» είναι «μια πρώτη γεύση από το πολύχρωμο περιβόλι της λογοτεχνίας, με ελκυστική εικονογράφηση και αισθητική αρτιότητα», ταυτίζεται με το γλωσσικό επίπεδο του παιδιού και το βοηθάει να διαχειρίζεται συναισθήματα με τέτοιο τρόπο που να αγαπήσει το διάβασμα. Τα βιβλία της σειράς είναι πολύτιμα για τα παιδιά που διαβάζουν με τους γονείς αλλά και για τον δάσκαλο που μπορεί να τα συστήσει στους μαθητές του στις ώρες της Ευέλικτης Ζώνης.