Οι μελέτες περίπτωσης που θα αναλυθούν στην παρούσα εργασία αποτελούν την έκφραση της καθημερινότητας της σχολικής μονάδας στο σχολείο του σήμερα. Εστιάζουν στην επίλυση ζητημάτων παιδαγωγικού και διοικητικού ενδιαφέροντος με έμφαση στο ρόλο του διευθυντή και τον τρόπο με τον οποίον οργανώνει και αντιμετωπίζει προβλήματα – προκλήσεις που επιζητούν λύση. Και στις τρεις περιπτώσεις που θα αναλυθούν η συγγραφέας έκανε χρήση της εμπειρίας της ως εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ανασύροντας τις περιπτώσεις αυτές απ’ το αρχείο της. Αναφερόμαστε συνεπώς, σε πραγματικές ιστορίες που ταλάνισαν για κάποιο χρονικό διάστημα τη διεύθυνση και το Σύλλογο Διδασκόντων κάποιας σχολικής μονάδας της χώρας.
Οι περιπτώσεις (cases) που αναφέρονται είναι προβλήματα που αφορούν στις συγκρουσιακές σχέσεις που δημιουργούνται σε μια σχολική μονάδα, στην αντιμετώπιση ψυχολογικών διαταραχών όλης της οικογένειας των μαθητών που φοβάται όταν το ένα μέλος αποχωρίζεται από τα υπόλοιπα και στην υπερβολική προστασία, στην αγάπη που πνίγει και καθηλώνει το παιδί που τη δέχεται απαγορεύοντάς του να ορθοποδήσει και να ανοίξει τα φτερά του.
Βασικός στόχος των περιπτώσεων αυτών είναι να καταδειχτεί ο τρόπος εφαρμογής θεωρητικών διοικητικών εννοιών στην αμεσότητα της καθημερινής ζωής του σχολείου και να αποτελέσουν παράδειγμα για δράση σε αντίστοιχες περιστάσεις. Είναι καταστάσεις κατά τις οποίες απαιτήθηκε η συνεργασία και η σύμπνοια πολλών παραγόντων της σχολικής πραγματικότητας προκειμένου να αντιμετωπιστούν και μορφές πίεσης για τη διεύθυνση κάθε σχολείου που έπρεπε να ενεργήσει γρήγορα, αποφασιστικά και, κυρίως, στη σωστή κατεύθυνση.
Η μελέτη περίπτωσης (Case Study) μπορεί να καταστεί χρηστική από τον μελετητή καθώς προσπαθεί να εμβαθύνει στην εξέταση μιας περίπτωσης καταδεικνύοντας θετικά και αρνητικά σημεία, δυνατούς ή αδύνατους τρόπους ενέργειας, αντιδράσεις και αποτελέσματα. Κατ’ αυτήν τη έννοια θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η αντιμετώπιση μιας μελέτης περίπτωσης πρέπει να διαπνέεται απ’ τη συλλογιστική μιας SWOT ανάλυσης, την οποία χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο επιχειρήσεις και οργανισμοί προκειμένου να καταγράψουν και να κατανοήσουν το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον τους εστιάζοντας σε τέσσερις παραμέτρους: δυνατά σημεία, αδύνατα σημεία, ευκαιρίες, απειλές.
Κατά παρόμοιο τρόπο ένα case study ακολουθεί τον παρακάτω βηματισμό προκειμένου να αποβεί επιτυχής η επίλυσή του (Πανηγυράκης & Σιώμκος, 2005):
● Καθορισμός του προβλήματος / προβλημάτων.
● Καθορισμός αιτίων του προβλήματος.
● Ταξινόμηση των γεγονότων.
● Εναλλακτικές λύσεις.
● Επιλογή της καλύτερης λύσης.
Η δομή μιας μελέτης περίπτωσης συνεπώς, ακολουθεί έναν ορθολογικό τρόπο λήψης αποφάσεων, που συνοψίζεται στα εξής σημεία (Ξουρής, 2001):
● Στάδιο Διάγνωσης (εντοπισμός προβλήματος).
● Στάδιο Σχεδιασμού επέμβασης (τρόπος επέμβασης - σχεδιασμός).
● Στάδιο Εφαρμογής (Τρόποι παρέμβασης - μέθοδοι).
● Στάδιο Αξιολόγησης (Αποτίμηση - εντοπισμός αποκλίσεων - επαναπροσδιορισμός στόχων).