Στα οικο­γε­νει­α­κά μας άλ­μπουμ υπάρ­χουν πολ­λοί μι­κροί εύζω­νοι, γι­α­τί όλοι μας στην ηλι­κία των τεσ­σά­ρων, στο Πα­ρί­σι και στη Βρέ­στη, πο­ζά­ρα­με φο­ρώ­ντας για μια μέ­ρα αυτή τη στο­λή που είχε έρ­θει από την Ελ­λά­δα και την οποία η θεία Ντό­ρα φύ­λα­γε με θρη­σκευ­τι­κή ευλά­βεια μέ­σα σε μια βα­λι­τσού­λα από χαρ­τό­νι. Η πιο πα­λιά φω­το­γρα­φία, του 1924, είναι εκεί­νη του γιου της του Ζαν, που ήταν ξά­δελ­φος του πα­τέ­ρα μου. Βλέ­πω ακό­μα τη θεία Ντό­ρα στο νο­σο­κο­μείο να τη βγά­ζει από μια τσέ­πη του νυ­χτι­κού της και να την κοι­τά­ζει με ατέ­λει­ω­τη τρυ­φε­ρό­τη­τα προ­τού τη βά­λει στα χέ­ρια μου. Πέ­θα­νε την άλ­λη μέ­ρα, και μου πή­ρε χρό­νια για να κα­τα­λά­βω πραγ­μα­τι­κά σε τι με είχε κά­νει θε­μα­το­φύ­λα­κα.

Οι ανα­μνή­σεις και τα μνη­μο­νι­κά κει­μή­λια μι­ας εβρα­ϊ­κής οικο­γέ­νει­ας της Θεσ­σα­λο­νίκης που προ­δρο­μι­κά οδη­γή­θη­κε στην έξο­δο από τη γε­νέ­θλια πό­λη της, με­τα­να­στεύοντας το 1929 στη Γαλ­λία, σχε­τί­ζο­νται αυτο­νό­η­τα με τους από­η­χους της εβρα­ϊ­κής τρα­γω­δί­ας, αλ­λά επί­σης και με την πε­ρι­πέ­τεια του ευρω­πα­ϊ­κού πο­λι­τι­σμού.

Όμως οι Μοι­ρα­σμέ­νες Ανα­μνή­σεις της Μι­σέλ Βερ­νάν θέ­τουν πλα­γί­ως και μέ­γι­στης ση­μα­σί­ας ελ­λη­νι­κά ερω­τή­μα­τα: Επε­ρω­τούν τον αυτά­ρε­σκο εθνι­κό μας λό­γο και εν-σπεί­ρουν στιγ­μές αμ­φι­βο­λί­ας για την πα­γι­ω­μέ­νη εικό­να του συλ­λο­γι­κού εαυ­τού μας.