Τα «μυκονιάτικα» πονήματα στο έργο του Παναγιώτη Κουσαθανά δίνουν τη δυνατότητα στον αναγνώστη να ρίξει ματιές στην αθέατη πλευρά της Μυκόνου, την παλιά η τη νεότερη, την άγνωστη, που την ύπαρξή της ούτε καν υποπτεύεται. Πίσω από την εκτυφλωτική βιτρίνα των τελευταίων πενήντα χρόνων στην ιστορία του νησιού, βιτρίνα στην οποία σωρηδόν και αδιακρίτως εκτίθενται τιμαλφή και ψευδόχρυσα, υπάρχει μια σπηλιά σ’ έναν βράχο, όπου έχει «τρυπώσει» κάτι ανεκτίμητο: η εξόριστη ψυχή του τόπου, ξέπνοη μεν, ζωντανή εντούτοις ακόμη.
Έτσι, στη μόνη γνωστή ιστορία του νησιού για τον περισσότερο κόσμο, εκείνην του μαζικού τουριστικού πανηγυριού, που το διακρίνει το αλισιβερίσι, ο συβαριτισμός, η υπερβολή, ο θόρυβος και η συνακόλουθη κακογουστιά, ο Π.Κ. προσπαθεί να «ξετρυπώσει» και να αντιπαραθέσει την κρυμμένη αδικημένη «ψυχή του τόπου» για την οποία μίλησε προφητικά η σπουδαία μυκονιάτισσα Μέλπω Αξιώτη μισόν αιώνα πριν.
Ο ανά χείρας πέμπτος εκ μιάς σειράς οκτώ τόμων από τα Παραμιλητά – Κείμενα για τον πολιτισμό και την ιστορία της Μυκόνου, περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά, περιβαλλοντικά, αρχαιολογικά και «θρηνώδη» περιστασιακά για τον τόπο δημοσιεύματα, ομιλίες, συνομιλίες, παλιές ιστορίες με φυσιογνωμίες του νησιού, κάποια ακόμη κείμενα και βιβλιογραφικές πληροφορίες για τη Μέλπω Αξιώτη, καθώς και την τελευταία προεπαναστατική ταρίφα-νομολογία του Κοινού των Μυκονίων το 1819. Και σ’ αυτόν τον τόμο, τα κείμενα ακροβατούν με παιγνιώδη τρόπο πάνω στα σχοινιά της επιστημοσύνης, της λογοτεχνίας, ακόμα και του θυμόσοφου χωρατού, που είναι το κατ’ εξοχήν χαρακτηριστικό του Κυκλαδίτη, και ξετυλίγουν μπροστά μας την αληθινή ταυτότητα του πασίγνωστου νησιού, το παρελθόν και το παρόν του, ίσως και το μέλλον του.