Μαρία Αθανασοπούλου-Το μπουκαλάκι και άλλα 17 διηγήματα και αφηγήματα-εκδόσεις Γκοβόστη

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«έτσι που τα παιδάκια πια να μην σκοτώνονται και να μπορούν να τρώνε καραμέλες» Ναζίμ Χικμέτ

Πριν ένα χρόνο είχα διαβάσει και γράψει για το «5 + 1», θεατρικό βιβλίο της Μαρίας Αθανασοπούλου και τώρα ήρθε στα χέρια μου, «Το μπουκαλάκι και άλλα 17 διηγήματα και αφηγήματα», δημιουργικό προϊόν της πανδημίας, αφού ο κορονοϊός κατέχει σημαντική μερίδα στα διηγήματα και τα αφηγήματά της. Ένα μικρό, όμορφο βιβλιαράκι με 111 σελίδες που μου άρεσε πολύ γιατί μιλά από καρδιάς. Προβληματισμοί και ερωτήματα που έγιναν στα εσώτερα των περισσοτέρων. Μόνο δεν καθίσαμε να τα γράψουμε ή να κάνουμε τον απολογισμό μας, την αυτογνωσία μας, να πετάξουμε τα πρέπει μας, να κρατήσουμε τα θέλω μας, να ανακτήσουμε πάλι το μαζί και να πετάξουμε το άρρωστο εγώ μας. Ξεκινώ με την «αυλή» που μου άρεσε πολύ γιατί είναι βουτηγμένο στις μνήμες και τις νοσταλγίες. Πριν γίνει η αντιπαροχή, η ανοικοδόμηση, πριν να χάσουμε το εμείς. Τότε που υπήρχε αλληλεγγύη, ομόνοια, υπήρχαν αξίες και συμπόρευση. Τότε που υπήρχε το ρεφενέ και ο πόνος ή η χαρά ήταν όλων των ανθρώπων της αυλής. Την πρόλαβα αυτή την εικόνα στη γειτονιά των Εξαρχείων, έστω θαμπή αλλά μου ξύπνησε το όμορφο της απλής ζωής που περιγράφει στο διήγημα της η συγγραφέας. Δεν ξέρω αν οι ήρωες της είναι φανταστικοί ή ζωντάνεψαν από τις μνήμες της. Νιώθω όμως πως την ακολουθούν από τη δεκαετία του '60 στην "αυλή", στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων από το 2010 και μετά, συνεχίζουν στα χρόνια που ο αόρατος εχθρός μας έγινε συγκάτοικος τα τελευταία δυο χρόνια, χωρίς να ξέρουμε μέχρι πότε θα τον φιλοξενούμε στις ζωές μας, με όλα τα κουσούρια που θα μας αφήσει. Συναισθηματικά, κατάπτωση αξιών, αποδοχή καταστάσεων που πριν δεν τα δεχόμασταν για κανένα λόγο. Μια κρίση που μας άφησε στο στόμα «Την υγειά μας να έχουμε», αυτονόητη ευχή παλιότερα, παλεύοντας για δουλειά και αξιοπρέπεια, που χάθηκαν κι άφησαν τον τρόμο και τον φόβο στα πρόσωπα και την ψυχή μας.

Η Μαρία Αθανασοπούλου μας γυρίζει πίσω στα χρόνια της χούντας και του Πολυτεχνείου, της Νομικής. «Μνήμες Πολυτεχνείου» που ξύπνησαν και με συγκίνησαν γιατί ζούσα κι εγώ στα Εξάρχεια και θυμάμαι τη νύχτα του Πολυτεχνείου, τη φωνή του Παπαχρήστου στο ραδιόφωνο, τα σοκάκια των Εξαρχείων που κρυβόντουσαν οι φοιτητές και τη λαϊκή της Καλλιδρομίου. Δάκρυσα διαβάζοντας τα και την ευχαριστώ.

«Ο περίπατος» ένα άλλο διήγημα που αγάπησα βάζοντας τον Ρήγα και τον Κολοκοτρώνη να μας γκρινιάζουν και να μας κατακρίνουν τους νεότερους για τις φιέστες που ετοιμάσαμε να τους τιμήσουμε στα 200 χρόνια από την επανάσταση. «Πάντα ψάχνετε, πάντα κρύβεστε πίσω από ένα προστάτη. Τους αφήνετε να διαφεντεύουν τον τόπο. Ποιος μωρέ θα αγαπήσει περισσότερο το σπίτι σου; Αν δεν το κάνεις εσύ ο κύρης του, ποιος θα είναι αυτός που θα το κάνει;»

Ακολουθούν το ταξίδι, το ερώτημα, ο απολογισμός, η απάντηση…. Μόλις το τελείωσα, κατάλαβα πως μου άρεσαν όλα μα όλα τα διηγήματα και ζήλεψα τη γραφή τους. Βρήκα πολλά κομμάτια του εαυτού μου. Ήταν ένα ιδιαίτερο ταξίδι που το απόλαυσα. Έτσι απλά. Δεν χρειάζονται όλα τα βιβλία να είναι πλημμυρισμένα με πλουμίδια και εικόνες. Όταν μιλά η ίδια η ζωή, όταν έχεις ν’ αφήσεις το αποτύπωμα σου στο Μουσείο Μνήμης για τους επόμενους, δεν χρειάζονται ούτε οι χτισμένοι ήρωες για να εντυπωσιάζουν. Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα. Καλοτάξιδο να είναι.