Κάθε εβδομάδα για δέκα συναπτά έτη ανοίγει και ξανακλείνει η πόρτα της φυλακής στο Κ. Κ. Διαβατών για τους συνεργάτες της Δημιουργικής Γραφής από το ΜΠΣ του Πανεπιστημίου της Δυτικής Μακεδονίας. Αποτέλεσμα της δράσης 2019-2020 και 2020-2021 οι «Ανάσες Γραφής».

Ανασαίνουμε και εμείς μαζί με τους μαθητές μας. Σπαράγματα γραφής που προκύπτουν από την αγάπη μας/τους για τη λογοτεχνία, από την αγάπη μας για τη θεραπευτική χρήση της γραφής.

Είναι εκεί καθισμένοι στην αίθουσα της βιβλιοθήκης οι μαθητές μας, οι έγκλειστοι μαθητές μας. Περιμένουν με αγωνία την εβδομαδιαία δίωρη συνάντησή μας. Στόχος μας η δημιουργικότητα και η προσωπική τους ανάπτυξη. Η Δημιουργική Γραφή χρησιμοποιείται σε όλες τις εκφάνσεις της, μέσω της ποίησης, μέσω του πεζού λόγου, μέσω της τέχνης. Παίζουμε με τις μεταφορές και τα σύμβολα, τα κείμενα μεταμορφώνονται και ξεπροβάλλουν συναισθήματα. Στον χώρο της εκπαίδευσης η Δημιουργική Γραφή κάθε μέρα κερδίζει ενεργά περισσότερο έδαφος, γιατί ενισχύει την αυτοπεποίθηση των εκπαιδευόμενων και συνδυάζεται αρμονικά, αποτελεσματικά, αλλά πρωτίστως θεραπευτικά με όλες τις τεχνικές προσέγγισης άλλων γνωστικών αντικειμένων του επιστημονικού και του καλλιτεχνικού χώρου.

Δεν μεροληπτούμε απέναντι στους εκπαιδευόμενους λόγω του ιδιαίτερου χώρου της φυλακής. Αποδεχόμαστε τη σύμβαση που βιώνουνε και αποδέχονται την παρουσία μας που είναι υποστηρικτική και εκπαιδευτική. Κέρδος και κρυφός μας πόθος ο σωφρονισμός. «Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μία φυλακή» έλεγε ο Βίκτωρ Ουγκώ.

Το εργαστήρι της Δημιουργικής Γραφής δίνει τη δυνατότητα στους κρατούμενους μέσω των έργων τους να επικοινωνήσουν αλλά και να ακουστούν πέρα από τα στενά όρια της φυλακής. Οι δεξιότητες που αναπτύσσουν, της επικοινωνίας και της γραφής, λειτουργούν προστατευτικά και ενδεχομένως ενάντια στην εκ νέου υποτροπή των εγκλείστων. Στερεότυπα και πεποιθήσεις βαθιά ριζωμένες σχετικές με την εγκληματικότητα, την παραβατικότητα και τη φυλάκιση, είναι δυνατόν να αρθούν και να προσφέρουν νέες προοπτικές.

Οι έγκλειστοι μαθητές στα εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής μετατρέπονται από σκοτεινούς πρωταγωνιστές σε αναστοχαζόμενους συναισθηματικά, ψυχικά και πνευματικά πολίτες, σε αξιοπρόσεκτους ήρωες της διπλανής πόρτας, καθώς η πλοκή της ιστορίας τους ξαναγράφεται από την αρχή. Η εμπειρία που αποκομίζουμε από την ενασχόλησή μας είναι πως οι εκπαιδευτικές δράσεις της Δημιουργικής Γραφής μπορούν να επηρεάσουν θετικά και εποικοδομητικά την ουσιαστική αλληλεπίδραση φυλακισμένων και κοινωνίας.

Ευχαριστούμε από καρδιάς τη Διευθύντρια του 3ου ΣΔΕ κα Μαίρη Γκρίζου για τη συμβολή της και την υποστήριξη της εκπαιδευτικής δράσης.

Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος
Επιστημονικά Υπεύθυνος του Προγράμματος
Αναπληρωτής Καθηγητής – Ποιητής

Ελένη Β. Γρομπανοπούλου
Επιστημονικά Υπεύθυνη της Εκπαιδευτικής Δράσης
Υπ. Διδάκτορας Εργαστήριο Κοινωνικής Εργασίας,
Τμήμα Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου