Ο γνήσια φιλοσοφικός τρόπος θεώρησης του κόσμου είναι ακριβώς αυτός που δεν εξετάζει το ερώτημα σχετικά με το πόθεν και το προς τα πού και το γιατί, αλλά παντού και πάντοτε μόνον εκείνο σχετικά με το τι εστί του κόσμου, αυτός δηλαδή που έχει ως αντικείμενο την πάντοτε ίδια ουσία του, τις ιδέες. Απ’ αυτή την γνώση εκκινεί, ομοίως όπως η τέχνη, και η φιλοσοφία, μάλιστα δε και η διάθεση επίσης εκείνη του θυμικού που μόνη οδηγεί στην αληθινή αγιότητα και την λύτρωση από τον κόσμο.

Στο κύριο έργο του, το Ο κόσμος ως βούληση και παράσταση, δημοσιευμένο σε πρώτη έκδοση το 1819, ο Σοπεγχάουερ εκθέτει την φιλοσοφία του συνολικά και συστηματικά. Στα δύο τελευταία από τα τέσσερα «βιβλία» του έργου, σ’ αυτά που περιλαμβάνει ο ανά χείρας δεύτερος τόμος της ελληνικής έκδοσης, κατ’ αρχάς πραγματεύεται την τέχνη και το αντικείμενό της, τις αιώνιες ιδέες (βιβλίο Γ΄), στην δε συνέχεια παρουσιάζει, δεδομένου του πραγματικού ποιού του κόσμου στον οποίον ζούμε, το σε τι συνίσταται η ηθική καθώς και η λύτρωση από τον κόσμο (βιβλίο Δ΄). Η τέχνη, καθότι γιγνώσκει άμεσα τις ιδέες, συνιστά ανώτερη μορφή γνώσης, συγχρόνως δε και την πρώτη βαθμίδα αποδέσμευσης από την απατηλότητα των φαινομένων. Η ηθική, με κεντρικό στοιχείο την συμπόνια, και η ολική παραίτηση από την βούληση για ζωή συνιστούν αντίστοιχα την δεύτερη και την τρίτη βαθμίδα της λύτρωσης από τον κόσμο.

Το Ο κόσμος ως βούληση και παράσταση συγκαταλέγεται, αναμφίβολα, στα μεγάλα κλασικά έργα της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας. Ειδικά η μεταφυσική ερμηνεία της τέχνης και η πεσιμιστική αντίληψη για τον κόσμο και την ζωή άσκησαν βαθύτατη επίδραση, ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τις πρώτες του 20ού, και μάλιστα όχι μόνο στην φιλοσοφία, αλλά επίσης και στις τέχνες και το ευρύτερο πνευματικό κλίμα της εποχής.