Γιώργος Παληγεώργος-: Χωρίς βαλίτσα-εκδόσεις Άπαρσις

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

“Μικρός έβγαινα στης πόρτας το πλατύσκαλο να τηράξω την αυλή και το σοκάκι της γειτονιάς, να τηράξω και τη μεγάλη δημοσιά αντίκρα και το δασύλλιο με τα μικρά πεύκα που έκαναν ν’ αξήνουν, να ντύσουνε τη ράχη. Ένα δειλινό η μάνα έβαλε μπρος στο κατώφλι ένα μικρό στρωσίδι πλουμιστό, αλλιώτικο απ’ τα συνηθισμένα. Να μπει ο χινόπωρος, είπε. Είπα τότες με νου μου, ο χινόπωρος θα ’ναι ένας άντρας με λερωμένα παπούτσια.”

Διαβάζοντας τα εβδομήντα περίπου διηγήματα που υπάρχουν στις 345 σελίδες του πρώτου του βιβλίου «Χωρίς βαλίτσα» από τις εκδόσεις Άπαρσις, θυμήθηκα τον πατέρα μου και τους συγγενείς που μιλούσαν με την Ξηρομερίτικη προφορά και προσπαθούσα να τους καταλάβω. Αργότερα μεγαλώνοντας τους καταλάβαινα αλλά δεν μπορούσα να τα μιλήσω. Τους απολάμβανα γιατί ήθελαν να κρατήσουν ζωντανή τη ντοπιολαλιά τους παρά τα χρόνια που πέρασαν από το φευγιό τους στην Αθήνα. Η γλώσσα ήταν μέσα στην ψυχή τους, στη συνείδηση και τον Πολιτισμό που μετέφεραν. Μου μιλούσαν πως δεν είχαν παπούτσια να πάνε σχολειό και δεν τους πίστευα. Όταν έμαθα ότι εκδόθηκε αυτό το βιβλίο από τις εκδόσεις Άπαρσις, που μεταφέρει μνήμες του τόπου του, το αναζήτησα για να θυμηθώ ιστορίες, χωριά και κωμοπόλεις, που άκουγα μικρή.

Ο τίτλος θα μου άρεσε να ήταν …με βαλίτσα γιατί ένιωσα διαβάζοντάς το, ότι ο συγγραφέας κουβαλά τη βαλίτσα του γεμάτη μνήμες, μυρωδιές, φύση, ανοιχτές αγκαλιές και ανθρωπιά. Αυτά που μας λείπουν σήμερα. Οι αλάνες, τα καφενεία που άκουγαν τα σαρανταπεντάρια δισκάκια, το σχολείο με τη βέργα, τη γεωγραφία που μάθαιναν τότε τα παιδιά με την άμμο, τα πανηγύρια, το ηλεκτρικό που ήρθε στο χωριό το 66, τα γεγονότα του Απρίλη του 44 που χάθηκαν εκατόν είκοσι ψυχές και κρεμάστηκαν τρεις στην πλατεία Μπέλλου, τα προξενιά που γινόντουσαν, το βάσανο των καπνών και των βελανιδιών, που έχει άφθονα το Ξηρόμερο. Μας διηγείται για τους εμπόρους και τους μεσάζοντες πού, εκμεταλλευόμενοι την άγνοια και την αγραμματοσύνη, τους κορόιδευαν. Υπήρξε απόλυτη φτώχια και γι αυτό παίρνανε τα μάτια τους και ξενιτευότανε. Στην Ελλάδα αλλά και σ’ όλα τα μήκη της γης. Άλλοτε τραγικά τα διηγήματα, ως αρχαίο θέατρο κι άλλοτε κωμικά ως Αριστοφανικά, για να διακωμωδήσει τα βιώματά του. Μας γνωρίζει το χωριό του, τον Μαχαλά, παλιότερα Φοιτείες αλλά τα χωριά της δικής μου καταγωγής, Μπαμπίνη και Κατούνα, που δεν έχω περπατήσει αλλά ο συγγραφέας με συνόδεψε νοερά και ήταν σαν να τα γνώρισα. Ήθη και έθιμα, προκαταλήψεις, αντιλήψεις θρησκευτικές και μη, γιατροσόφια, τρόποι διασκέδασης, θεατρικές παραστάσεις και Τζιμ Αρμάος μπλέκονται νοσταλγικά για να μας θυμίσουν αυτό που είναι Ελλάδα. Μια Ελλάδα που δεινοπάθησε για να στεριώσει μακριά από τα φώτα των μεγαλουπόλεων. Μας μιλά για την προσφυγιά του 22 που δέχτηκε ο νομός. Και ενδιάμεσα γνωρίζουμε τα πολιτικά και πνευματικά γεγονότα που έτρεξαν εκείνα τα χρόνια. Δεν μπορώ να μην αναφέρω τα γεγονότα της Σφήνας που σκοτώθηκε ο Δημήτρης Βλάχος και τραυματίστηκαν πολλοί άλλοι. Ο κόσμος γνωρίζει μόνο το Κιλελέρ που έγινε πιο γνωστό και σωστό είναι να αναφέρεται.

Δεν λείπουν τα χρόνια της χούντας, τα πέτρινα χρόνια, η Αριστερά και οι αγώνες της. Τα μοιρολόγια και τα τραγούδια, τα λαϊκά παραμύθια των παππούδων, η φιλοσοφία των μοναχών, η ανάμνηση του ανεμόμυλου για την προσφορά του μα και για τη λήθη, την αδιαφορία των νεότερων για τη σωτηρία τους, το διήγημα για τις τραγιάσκες, ως σύμβολα της εργατιάς και των προλετάριων. Θα μπορούσα να γράψω πολλά ακόμη μα αφήνω και στους αναγνώστες να ταξιδέψουν πίσω στον χρόνο, να θυμηθούν, να νοσταλγήσουν και να νιώσουν μια εποχή που έφυγε ανεπιστρεπτί. Να μάθουν οι νεότεροι μέσα από αυτά τα διηγήματα πως κάποτε υπήρχε η ομόνοια, η αλληλεγγύη, τα πανηγύρια που όλοι γινόντουσαν ένα, στη χαρά και τη λύπη.

Καλοτάξιδο Γιώργο Παληογιώργο κι εύχομαι να γεμίσεις κι άλλη βαλίτσα με μνήμες ώστε να διαβάσουμε κι άλλο βιβλίο σου! Ένα βιβλίο δώρο στην επόμενη γενιά!