Τον Σεπτέμβριο του 2017 δύο έφηβοι στη Νέα Υόρκη ειδοποιούνται από το Δελτίο Θανάτου ότι σε 24 ώρες θα πεθάνουν. Αυτό είναι πλέον μια συνηθισμένη διαδικασία και κανείς δεν μπορεί να την αποφύγει, οπότε πρέπει να ξεκινήσουν αμέσως τους αποχαιρετισμούς, να πραγματοποιήσουν τις τελευταίες τους επιθυμίες κλπ. Πώς είναι να ξέρεις ότι θα πεθάνεις σύντομα; Τι θα έκανες αν είχες 24 ώρες πριν το μοιραίο;

Ο Adam Silvera έγραψε ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα που επικεντρώνεται στην ιδέα του θανάτου και του οριστικού αποχαιρετισμού, έχει όμως και αρκετές δόσεις αισιοδοξίας! Δύο νέοι, ο Ματέο Τόρεζ και ο Ρούφους Εμετέριο, λαμβάνουν μια κλήση που τους ανακοινώνει τον επικείμενο θάνατό τους και ξεκινάνε να ταχτοποιούν εκκρεμότητες, με βαριά καρδιά φυσικά. Ο Ματέο είναι Πορτορικανός, 18 ετών και ζει με τον πατέρα του που εδώ και δύο μήνες έχει πέσει σε κώμα. Προέρχεται από ένα καλό περιβάλλον, τα πάει καλά στο σχολείο, έχει σχέδια, την κολλητή του, Λίντα, της οποία βάφτισε και το μωρό, είναι όμως διστακτικός, άτολμος, σχεδόν εσωστρεφής. Θα δει τον πατέρα του που νοσηλεύεται κι ας μην έχει επαφή με το περιβάλλον, θα αποχαιρετήσει την κολλητή του («Πώς την πείθεις να σε αφήσει να φύγεις, ώστε να έχεις μια ευκαιρία να ζήσεις προτού πεθάνεις;», σελ. 143) και την κόρη της που βάφτισε αλλά πώς βγαίνουν από το σπίτι; Από την άλλη, ο Κουβανοαμερικανός συνομήλικος Ρούφους Εμετέριο είναι παιδί που μετά τον θάνατο της οικογένειάς του σε τροχαίο έχει αλλάξει πολλές ανάδοχες οικογένειες, έχει γνωρίσει τη σκληρή πλευρά της ζωής και τελικά κατέληξε σε ένα ίδρυμα με ατμόσφαιρα σπιτιού. Εκεί γνώρισε τους κολλητούς του Μάλκολμ και Τάγκο και σχημάτισαν μια ιδιόμορφη συμμορία. Φέρεται σαν αλήτης και τραμπούκος, είναι βίαιος, προκλητικός και εριστικός, δεν ασχολείται με μαθήματα του σχολείου, όλα αυτά όμως είναι μια βιτρίνα. Η κλήση για τον θάνατό του τον πετυχαίνει την ώρα που σπάει στο ξύλο τον αντίζηλό του στην καρδιά της ‘Ειμι, με την οποία έχουν χωρίσει αλλά δεν την έχει ξεπεράσει ποτέ. Και τώρα;

Στο μπλογκ Αντίστροφη Μέτρηση οι επιλεγμένοι Μελλοθάνατοι καταγράφουν τις τελευταίες τους ώρες με στάτους και φωτογραφίες. Εκεί υπάρχει και η εφαρμογή «Τελευταίος Φίλος» για όσους ψάχνουν μια παρέα πριν πεθάνουν, κάτι που προβληματίζει κυρίως τον Ματέο: «Τι είναι πιο θλιβερό, να πεθάνω μόνος ή με παρέα κάποιον που όχι μόνο δε σημαίνει κάτι για μένα αλλά και πιθανότατα δεν νοιάζεται πραγματικά για μένα» (σελ. 51); Τα δυο παιδιά γνωρίζονται μέσω της εφαρμογής αυτής κι αποφασίζουν να περάσουν μαζί τις τελευταίες ώρες της ζωής τους, κάτι που θα τους αλλάξει για πάντα και με αναπάντεχο τρόπο. Έτσι παρακολουθούμε να πραγματοποιούν τις πιο τρελές τους επιθυμίες, να αποχαιρετούν όσους αγαπούν, να ζουν αξέχαστες στιγμές, να βγάζουν τα σώψυχά τους ο ένας στον άλλον κι αυτή η εμπειρία τούς μεταμορφώνει, τους ωριμάζει και βγάζει τον καλύτερό τους εαυτό. Ίσως εδώ είναι και η ένστασή μου ως προς τη σχέση τους, μιας και ο συγγραφέας μας προετοιμάζει με μικρές λεπτομέρειες για την έκβαση της γνωριμίας τους, δεν παύει όμως αυτή να δείχνει σχεδόν αταίριαστη, σα να μπήκε επίτηδες εκεί ώστε το βιβλίο να ενταχθεί στο αντίστοιχο είδος. Δημιουργήθηκε μια τόσο γερή φιλία που θα προτιμούσα να υφέρπει αυτό το κάτι παραπάνω παρά να εκδηλώνεται με τον τρόπο και στο σημείο (τόσο κοντά στο τέλος) που τελικά εκδηλώθηκε.

Η έξυπνη πλοκή δεν εστιάζει όμως μόνο στο τελευταίο εικοσιτετράωρο των δυο παιδιών αλλά και στον περίγυρό τους, με καταστάσεις πότε δύσκολες και πότε εντελώς κωμικές να προχωράνε ευφάνταστα την πλοκή όσο προχωράει η ώρα. Τα γεγονότα παραμένουν απόλυτα δεμένα με την πορεία του Ματέο και του Ρούφους και με γέμισαν αγωνία για το τι θα γίνει παρακάτω. Για παράδειγμα, η Λίντα ζει τη δύσκολη και σκληρή πραγματικότητα μιας νέας γυναίκας που έμεινε χήρα νωρίς και τώρα μεγαλώνει μόνη το μωρό της, αφήνοντας πίσω σχέδια για σπουδές και καριέρα, ο Πεκ ετοιμάζει την εκδίκησή του για ό,τι του έκανε ο Ρούφους, η Έιμι που προσπαθεί να θεραπεύσει την κλεπτομανία της κάνοντας εντατικά γυμναστική αναζητά τον πρώην της, μπερδεμένη συναισθηματικά ανάμεσα σε δυο αγόρια ενώ ακόμη κι αυτοί που νομίζεις πως κάνουν ένα πέρασμα τελικά έχουν τον ρόλο τους στο μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας δε χάνεται ούτε ξεχνάει την κεντρική ιδέα κι έτσι οι εναλλαγές δεν κουράζουν και παρασύρθηκα σε μια πλοκή γεμάτη συγκινητικές αλλά όχι επιτηδευμένα μελοδραματικές στιγμές. Πάντως, κάποιοι χαρακτήρες δε σκιαγραφούνται πλήρως, κάποιοι μου δημιούργησαν κενά με τις αντιδράσεις τους (για παράδειγμα ο Πεκ αρχικά εμφανιζόταν τρομαγμένος, θρασύδειλος και ξαφνικά μετατρέπεται σε αδίστακτο, απόλυτο κακό!), δεν μπορώ όμως να πω πως δεν

απόλαυσα το κείμενο και δε συγκινήθηκα σε κάποια σημεία (λίγο όμως, ε!). Μου άρεσε επίσης που υπάρχει θέση και για την αγάπη σε αυτό το θλιβερό φόντο: «…η αγάπη είναι μια υπερδύναμη την οποία διαθέτουμε όλοι μας αλλά δεν είναι μια υπερδύναμη που θα μπορώ πάντα να ελέγξω. Ειδικά όσο μεγαλώνω. Μερικές φορές θα βγαίνει εκτός ελέγχου και δεν θα πρέπει να τρομάξω αν η δύναμή μου βρει κάποιον ανέλπιστα» (σελ. 244).

Το «Στο τέλος πεθαίνουν και οι δύο» είναι ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα για δύο νέα παιδιά που βιώνουν καταστάσεις οι οποίες τους φέρνουν κοντά εν όψει του επικείμενου θανάτου τους. Η γνωριμία τους γεννάει μια γερή, στιβαρή φιλία με όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα: ο Ρούφους βοηθάει τον Ματέο να βγει επιτέλους από το σπίτι και να αντικρίσει τον κόσμο κατάματα («Κοιτάζω τους αδειανούς δρόμους και προχωρώ προς το ποδήλατο του Ρούφους. Προς τον θάνατό μου με κάθε λεπτό που περνά. Απέναντι σε έναν κόσμο που είναι εναντίον μας», σελ. 146) και ξαφνιάζεται από την καλοσύνη και το ήθος του φίλου του, ο Ματέο, που αρχικά κοιτάζει τον Ρούφους με επιφύλαξη, προσπαθώντας να καταλάβει αν εκμεταλλεύτηκε την εφαρμογή για τους δικούς του λόγους ή αν είναι ειλικρινής απέναντί του, βρίσκει τον τρόπο να τον απαλλάξει από τις τύψεις που νιώθει λανθασμένα για τον θάνατο της οικογένειάς του κλπ. Αρχίζουν να επηρεάζουν ο ένας τον άλλον με τις προσωπικές τους απόψεις και οπτικές επί της ζωής, καταφέρνουν να βοηθηθούν στη διαχείριση θυμού και τύψεων, να εξομολογηθούν πράγματα που τους βαραίνουν και τα έχουν κρύψει βαθιά μέσα τους για να μην τσαλακωθεί η εικόνα τους, ραγίζουν και η φιλία τους τους βοηθάει να ξανακολλήσουν. Ακόμη και τα ονόματά τους κάτι σημαίνουν, το Ματέο (εκ του Ματθαίος) στα εβραϊκά είναι το «δώρο Θεού», όπως θα αποδειχθεί τελικά πως είναι για τον Ρούφους η φιλία τους και ο Ρούφους Εμετέριο έχει επίθετο που στα ισπανικά σημαίνει «κοιμητήριο» (cementerio)! «Μερικές φορές η αλήθεια είναι ένα μυστικό που κρατάς κρυφό ακόμα και από τον ίδιο σου τον εαυτό, επειδή είναι πιο εύκολο να ζεις σ’ ένα ψέμα» (σελ. 125) κι αυτή βγαίνει σταδιακά στην επιφάνεια, βοηθώντας τα δυο παιδιά να φιλιώσουν με τον εαυτό τους. Τελικά όντως συμβαίνει αυτό που προοικονομεί ο τίτλος; Δεν έχει σημασία να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, αντιθέτως, μέσα από την ιστορία ο συγγραφέας εστιάζει σε κάτι άλλο πιο σημαντικό: πώς ζήσαμε! Γιατί: «…πραγματικά είναι κρίμα που όλοι μας μεγαλώνουμε μόνο και μόνο για να πεθάνουμε» (σελ. 156).