Το βιβλίο αυτό είναι μια μελέτη κοινωνικών και πολιτιστικών μεταβολών. Ευελπιστώ ότι ο αναγνώστης, τελειώνοντάς το, θα έχει ως ένα βαθμό κατανοήσει πώς, και ίσως γιατί, ο κόσμος της ύστερης αρχαιότητας (από το 200 μ.Χ. μέχρι το 700 περίπου) έφτασε να διακριθεί από τον «κλασικό» πολιτισμό, και πώς οι κοσμογονικές αλλαγές αυτής της περιόδου καθόρισαν, με τη σειρά τους, τη διαφορετική εξέλιξη της δυτικής Ευρώπης, της ανατολικής Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής.
Πώς και γιατί ο ύστερος αρχαίος κόσμος έφτασε να διακριθεί από τον «κλασικό» πολιτισμό; Από το 150 ώς το 750 μ.Χ., οι πιο βαθιά ριζωμένοι αρχαίοι θεσμοί χάθηκαν για πάντα. Το 476 η ρωμαϊκή αυτοκρατορία έπαψε να υπάρχει στη δυτική Ευρώπη. Το 655 η περσική αυτοκρατορία εξαφανίστηκε από την Εγγύς Ανατολή.
Ο Πήτερ Μπράουν δεν αφηγείται μια μελαγχολική ιστορία «παρακμής και πτώσης», αλλά εξετάζει με νηφαλιότητα την αναδιάταξη των αρχαίων συνόρων και την εμφάνιση κρίσιμων νέων φαινομένων που σημάδεψαν την εποχή, όπως η επικράτηση του χριστιανισμού στην Ευρώπη και του ισλαμισμού στη Μέση Ανατολή.
Πρωτοποριακό στη δεκαετία του ’70, κλασικό πλέον σήμερα, το γλαφυρό αυτό δοκίμιο ανέδειξε την ιδιαιτερότητα μιας παραμελημένης ιστορικής περιόδου, μετατοπίζοντας το σχετικό ενδιαφέρον από τη δυτική Ευρώπη στην ανατολική Μεσόγειο. Επισκοπώντας εξακόσια χρόνια πολιτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αλλαγών, επιχειρεί να απαντήσει σε ένα καίριο ερώτημα της παγκόσμιας ιστορίας: πώς ο ομοιογενής μεσογειακός κόσμος του 200 μ.Χ. κατέληξε να διαιρεθεί σε τρία αποξενωμένα και ανταγωνιστικά σύνολα, την καθολική Δύση, το Βυζάντιο και το Ισλάμ. Μια εξέλιξη που τις μακρόπνοες συνέπειές της βιώνουμε ακόμη σήμερα, στις αρχές της τρίτης χιλιετίας.
Το βιβλίο περιλαμβάνει 130 εικόνες, χρονολογικό πίνακα και σχολιασμένη βιβλιογραφία.