«Γιατί μας αγγίζει τόσο πολύ εκείνο που πράγματι ακούμε, ώστε δεν αντιλαμβανόμαστε εκείνο που μας λένε;». Το «Δοκίμιο με θέμα το γούστο»/ Essai sur le goût, το οποίο ο Montesquieu είχε καταθέσει για το αντίστοιχο λήμμα στο μεγάλο εγχείρημα της Encyclopédie του Διαφωτισμού του 18ου αιώνα, προσπερνά κατά πολύ μια πραγματεία «περί αισθητικών προτιμήσεων» ή «περί καλαισθησίας». Πηγαίνει σαφώς πιο πέρα από μια συζήτηση για την αισθητική. Επιχειρεί, με όλη την ζωντάνια εκείνης της ιδρυτικής για το σύγχρονο εποχής, να προσεγγίσει την καθημερινότητα όπως αυτή φωτίζεται από την μεγάλη τέχνη αλλά και από τις πιο πεζές και άμεσες εκφάνσεις του ατομικά διαπιστωμένου ωραίου.
Γίνεται, έτσι, στην ματιά του καθημερινού ανθρώπου μια αξία που ο Montesquieu θέτει σε ίσο επίπεδο με εκείνη των μεγάλων της Αρχαιότητας. Συμμετρία και αντίθεση, έκπληξη και αρμονία, λειτουργία των κανόνων, όλα όσα οδηγούν την αισθητική επιλογή παρελαύνων στο Δοκίμιο. Η διαχρονικότητα του «Δοκιμίου με θέμα το γούστο» κάνει τον Montesquieu των μεγάλων φιλοσοφικών, πολιτειολογικών και θυμοσοφικών ακόμη αναζητήσεων, να έρχεται κοντά στο καθημερινό και – συνάμα – το ιδιαίτερο του αισθητικού, κοντά στην ατομική επιλογή του «μου αρέσει» .