Κοντά στη Μασσαλία του 17ου αιώνα μεγαλώνει η Σιμπίλ, κόρη του γιατρού Νικολά Μερκούρ, ενός ανθρώπου με γνώσεις και ευρύνοια. Μετά την επιδημία πανώλης, ο αββάς της πόλης καταφέρνει να τον καταδικάσει σε θάνατο, με αποτέλεσμα η Σιμπίλ να φύγει μακριά και να καταφύγει σ’ ένα νησί όπου οι άνθρωποι ζουν ελεύθεροι και σέβονται ο ένας τον άλλον. Θα βρει εκεί την ευτυχία; Πώς είναι η ζωή σ’ ένα μέρος όπου υπάρχουν μεν αυστηροί κανόνες αλλά οι κάτοικοι συμβιώνουν αρμονικά; Έχει θέση αυτή η ουτοπία σ’ έναν σκληρό και δοκιμαζόμενο αιώνα με πειρατείες, πολέμους και κατακτήσεις;

Το μυθιστόρημα της Ουρανίας Τουτουντζή είναι πρωτότυπο, ενδιαφέρον και ανατρεπτικό. Έχει καλοσχεδιασμένους χαρακτήρες, ξεχωριστή πλοκή και διαχρονικά μηνύματα που περνάνε υποδόρια ανάμεσα στις σελίδες. Η επιδημία της πανώλης αποτυπώνεται με αδρότητα και ρεαλισμό, η ζωή της Σιμπίλ έχει πολλές ανατροπές και η δράση μεταφέρεται από τη στεριά της Γαλλίας στο καράβι που θα την απομακρύνει από κει και στο νησί όπου ουσιαστικά θα μεγαλώσει. Από το 1681 έως το 1694 η κοπέλα βιώνει εμπειρίες που θα ατσαλώσουν και θα ωριμάσουν τον χαρακτήρα της, θα γνωρίσει τον έρωτα, την αδικία, την αγωνία, τη λαχτάρα και θα πάρει τελικά μια απόφαση που θα σημαδέψει οριστικά τη ζωή της.

Το μυθιστόρημα ξεκινάει με την καθημερινή ζωή στο Ετουάλ, κοντά στη Μασσαλία, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την επιδημία της πανούκλας, με τη Σιμπίλ να μεγαλώνει μαζί με την εξαδέλφη της, Ελέν. Με την επιδημία η ήρεμη ως τότε ζωή της αλλάζει ριζικά. Η κατάσταση στην πόλη καταγράφεται με ενάργεια, αποτυπώνοντας συνθήκες παρόμοιες με την επιδημία που ζήσαμε κι εμείς πρόσφατα (κατ’ οίκον περιορισμός, καλό πλύσιμο χεριών, απαγόρευση μαζώξεων και εναγκαλισμών κ. π. ά.). Ο προοδευτικός πατέρας της Σιμπίλ δίνει τα πάντα για να θεραπεύει τους ασθενείς του σε μια τέτοια κρίσιμη περίοδο, ο χαρακτήρας του όμως αντιβαίνει στις επιταγές της Εκκλησίας που θέλει τους πιστούς υποχείριά της, γι’ αυτό και οι ιερείς κατηγορούν την πανούκλα ως αιτία των αμαρτημάτων των ανθρώπων. Μελέτη, γνώση και παιδεία πολεμούν με τη στενομυαλιά, τον χειρισμό και την τυφλή υπακοή σε θεϊκές εντολές κι αυτό είναι το μοτίβο που οδηγεί στον θάνατο του γιατρού. Στην παρέα των δύο κοριτσιών προστίθεται ο Ζακί, γιος αγρότη, που, όπως όλοι όσοι ζούσαν κοντά στη φύση, δεν αποκόπηκε από τον κύκλο της ζωής και διατηρεί δεσμούς με παγανιστικές αντιλήψεις και συνήθειες που η εκκλησία δεν κατόρθωσε να ξεριζώσει. Σταδιακά η Σιμπίλ διαπιστώνει πως έχει το χάρισμα να βλέπει ανεξήγητα αλλά προφητικά όνειρα μέρα και νύχτα κι αγωνίζεται να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό της και τις δυνάμεις της.

Το μυθιστόρημα ξεδιπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς, δίνει εμβάθυνση στους χαρακτήρες και αποτυπώνει μελετημένες λεπτομέρειες της εποχής (από τα σπίτια και τα ρούχα ως τα καράβια και τις πόλεις). Λιτοί διάλογοι, πρωτότυπο θέμα, έξυπνος χειρισμός της πλοκής είναι μερικά μόνο από τα θετικά γνωρίσματα του κειμένου που κινείται θα έλεγα σε τρεις άξονες δράσης: Ετουάλ, πλοίο, Λιμπερτάλια. Ποιος θα σκεφτόταν για παράδειγμα το ταξίδι από τη Μασσαλία στο ιδανικό νησί να το γεμίσει με ενδιαφέροντα περιστατικά (μπουρίνια και θαλασσοταραχές, πλοία με κουφάρια νεκρών από πανώλη ή άλλα με ανεπιθύμητους και τρελούς) και όχι απλά να το αναφέρει και να φτάσει στην καθαυτή ιστορία; Κι όμως η Συμπίλ κατά τη διάρκεια του πλου αντικρίζει πρωτόγνωρες και ανοίκειες εικόνες που εμπλουτίζουν το σκεπτικό και τον ψυχισμό της. «Στο θαλασσινό ταξίδι όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ξεκινούσες από έναν τόπο που σου ήταν οικείος… κι έπειτα από μέρες, ίσως και μήνες πλεύσης, έφτανες δίχως μεταβατικά στάδια και διαδοχικές αλλαγές σε μέρη που όμοιά τους δεν είχες ποτέ σου αντικρίσει… Όσα είχε δει και ζήσει στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, της φαίνονταν σαν τα στάδια μιας μύησης» (σελ. 170).

Η Λιμπερτάλια (=καταφύγιο ελευθερίας) είναι μια αποικία στη Μαδαγασκάρη που ίδρυσαν ο Τζέιμς Μισόν και ο σινιόρ Καρατσιόλι. Οι κάτοικοι, ναυτικοί και πειρατές, έχουν τα ίδια δικαιώματα και προσφέρουν ό,τι μπορούν. Οι νόμοι είναι απλοί και αποσκοπούν στην περιφρούρηση των αρχών της ισότητας και της προστασίας της ζωής. «Ήταν ό,τι περισσότερο ονειρεύτηκε και ό,τι περισσότερο φοβήθηκε ποτέ η Ευρώπη» (σελ. 226). Εκεί η Σιμπίλ βιώνει πολλές και διαφορετικές καταστάσεις που εμπλουτίζουν τον τρόπο σκέψης της και μάλιστα γνωρίζει τον έρωτα. Με το πέρασμα του χρόνου όμως πολλά γεγονότα αλλάζουν και οι ανατροπές φέρνουν τους χαρακτήρες σε διλήμματα. Ταυτόχρονα, με έξυπνο τρόπο και χωρίς περιττολογίες, περνάνε από το κείμενο έννοιες όπως ο σεβασμός απέναντι στη φύση, η αγάπη για την ελευθερία, την ανεξαρτησία και την ισότητα όλων των ανθρώπων, η σημασία της παιδείας και της μόρφωσης για την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου και άλλα. Όμως «…μια ιδανική κοινωνία δεν μπορεί να προφυλάξει τους ανθρώπους από τους πόνους του έρωτα και του θανάτου» (σελ. 365). Θα ζήσει για πάντα εκεί λοιπόν η ηρωίδα μας; Και οι άνθρωποι που άφησε πίσω της; Θα νιώσει νοσταλγία ή θα ριζώσει στο νησί; Θα στρέψει ποτέ η κραταιά Ευρώπη τη ματιά της σε αυτόν τον τόπο για να τον κατακτήσει; Δε θα υπάρξει σε αυτήν την ιδεώδη και ταυτόχρονα ιδεατή κοινωνία ένας προδότης, ένας κακός χαρακτήρας;

Το μυθιστόρημα της Ουρανίας Τουτουντζή «Λιμπερτάλια», με το κομψό και προσεγμένο εξώφυλλο, είναι ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα γεμάτο ρεαλισμό και φαντασία, αγάπη και προδοσία, πίστη και αισιοδοξία, ανατροπές και εκπλήξεις, με μια πλοκή που δεν είναι προβλέψιμη κι ένα τέλος που θα μου μείνει αξέχαστο και κλείνει με ιδανικό και πρωτότυπο τρόπο αυτήν την ξεχωριστή ιστορία.