Επιμένω ότι είναι βιογραφία και όχι μυθιστόρημα και ως τέτοιο το αντιμετώπισα. Έχει παραθέσεις γεγονότων, ημερομηνίες, αίτια και αιτιατά, κάπου κάπου κι ένας λυρισμός ξεφεύγει αλλά είναι ελάχιστοι. Το βιβλίο είναι καλογραμμένο, με πολύ καλή χρονική σειρά (οι αναχρονισμοί στο παρελθόν των βασικών προσώπων, Σίντλερ κι εβραίων, δεν μπερδεύει, αντιθέτως γνωστοποιεί και προσπαθεί να φωτίσει κάποιες πτυχές αντιδράσεων και κινήσεων των προσώπων κατά τη διάρκεια του πολέμου και της κατοχής της Πολωνίας από το γερμανικό στρατό).

Ο Σίντλερ ήταν πράγματι "ήρωας" και μου έκανε εντύπωση η τόση επιμονή του για να σώσει τόσες χιλιάδες ανθρώπων, διακινδυνεύοντας τα πάντα. Φυσικά λειτούργησε η ευφράδειά του προς τους ανωτέρους του και προς τον στρατό κατοχής αλλά και τα ρεγάλα του (κονιάκ, χρήματα, κοσμήματα). Οι καιροί δεν αλλάζουν, ούτε και οι άνθρωποι. Υπήρχαν άνθρωποι που δεν είχαν ποτιστεί από τη φιλοσοφία του Χίτλερ και παρέμεναν άνθρωποι κι όχι Άριοι κι αυτοί βοήθησαν σημαντικά με τον τρόπο τους είτε να διασωθούν Εβραίοι είτε να υποστηρίξουν τον Σίντλερ στις αποφάσεις του.

Σε κάποια σημεία αγωνιώδες για την τύχη των ανθρώπων, σε κάποια σημεία θλιβερό για την ευκολία που σκότωναν οι Γερμανοί για ψύλλου πήδημα και πόσο αφέντες ένιωθαν απέναντι σε "κατώτερες μορφές ζωής" (ανατριχιάζω ακόμη στη σκέψη ότι πριν λήξει ο πόλεμος δεν γνώριζε η ανθρωπότητα για τα σττατόπεδα συγκέντρωσης και τα κρεματόρια). Η δικαιοσύνη τελικά θριάμβευσε και χαίρομαι που δεν γλύτωσε κανείς εγκληματίας πολέμου, τουλάχιστον από αυτούς που αναφέρονται στο βιβλίο. Και ο Σίντλερ έπρεπε να τιμηθεί με τον τρόπο που τιμήθηκε, όχι φυσικά από τους συμμάχους (αυτοί ποτέ δεν αναγνωρίζουν τίποτα μπροστά στο κέρδος) αλλά από τους ίδιους τους ανθρώπους που έσωσε και την πατρίδα τους.

Το βιβλίο περνά πολλά μηνύματα ανθρωπιάς και για το άδικο που ξέσπασε στα κεφάλια όλου του κόσμου (όχι μόνο των εβραίων) κατά τη διάρκεια του Δεύτερου παγκόσμιου πολέμου και για την ανθρώπινη συμπεριφορά και αξιοπρέπεια που δοκιμάζεται τόσο πολύ και τόσο έντονα. Μεγάλο μείον η σωρεία τυπογαφικών λαθών στο βιβλίο, που μου έδειξε ότι ο επιμελητής δεν έκανε σωστή δουλειά (ή δεν υπήρξε επιμελητής). Η ομώνυμη ταινία προβλήθηκε το 1993 και απέσπασε 7 όσκαρ. Για μένα από τις ωραιότερες ταινίες που δε σε κουράζει να τη βλέπεις παρά το τετράωρο της διάρκειάς της.