Έφη Καγξίδου-Λίνα Σπεντζάρη-«Χωρίς συγγνώμη» εκδόσεις Έξη

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Θαυμασμό μόνο μπορεί να προκαλέσει η συνέχεια της κοινής πορείας και συνεργασίας των δυο συγγραφέων Έφης Καγξίδου και Λίνας Σπεντζάρη. Με το τρίτο βιβλίο τους «Χωρίς συγγνώμη», ο αναγνώστης θα διαπιστώσει πως το συγγραφικό αυτό δίδυμο, έχει βρει τον βηματισμό του με αποτέλεσμα, οι επιτυχίες έρχονται η μια μετά την άλλη. Μετά τα βιβλία τους «Ούτε η μάνα μου» και «Περίμενε με θα γυρίσω», που είχαν αναγνωστική επιτυχία, το βιβλίο τους «Χωρίς συγγνώμη», έρχεται για να μας συγκινήσει και να μας ταξιδέψει πίσω στον χρόνο, στα τραγικά ιστορικά χρόνια για την πατρίδα μας που βυθίστηκε στο σκοτάδι. Σε πολλούς έχει μείνει η απορία πώς καταφέρνουν να γράψουν ένα τέτοιο βιβλίο από κοινού; Γνωρίζουμε όσοι έχουμε σχέση με το βιβλίο, συγγραφείς και αναγνώστες ότι η συγγραφή είναι μοναχικός, ανηφορικός δρόμος. Όταν από μόνος του ο συγγραφέας παιδεύεται με το χτίσιμο των ηρώων του και με τα συναισθήματα που θα τους «ντύσει», πώς καταφέρνουν οι δυο συγγραφείς και μοιράζονται τη γραφή τους;

Παρά τις πεντακόσιες περίπου σελίδες, ο αναγνώστης δεν θα καταλάβει πότε θα φτάσει στο τέλος. Το βιβλίο ρέει, δεν έχει ανούσιες εικόνες ή πληροφορίες που δεν έχουν λόγο ύπαρξης, ώστε να κάνει «κοιλιά» όπως συνηθίζουμε να λέμε. Είναι ευκολοδιάβαστο, οι εικόνες είναι τόσο ζωντανές, συνταρακτικές πολλές φορές, σκληρές αλλά και ευαίσθητες που θα διαβαστεί με πολύ αγάπη. Θα τον καθηλώσει και θα τον φορτίσει συναισθηματικά. Το ιστορικό πλαίσιο που κινήθηκαν, οι τόποι που έζησαν οι ήρωες-όπως Λευκάδα και Γιάννενα-αλλά και οι ιδιαιτερότητες των χαρακτήρων στην καθημερινή τους ζωή, έπρεπε να διαχειριστούν με πολλή λεπτότητα και ευαισθησία. Και το κατάφεραν. Θαρρείς πως χρησιμοποίησαν τσιγκελάκι ή νυστέρι για να βγάλουν την ψυχή τους ατόφια σε μας τους αναγνώστες. Δεν θα μπορούσε κατά τη γνώμη μου να είναι μικρότερο σε αριθμό σελίδων το βιβλίο αυτό. Παρά τα γεγονότα που αναφέρονται-Κατοχή, εμφύλιος δικτατορία των συνταγματαρχών- που άφησαν ανεξίτηλα σημάδια μέχρι και σήμερα στην Ελληνική κοινωνία και ιδιαίτερα της περιφέρειας, οι ανατροπές δεν θα τον αφήσουν να το εγκαταλείψει. Θα το δει σαν ταινία. Τα πρόσωπα και η ιστορία παρελαύνει από μπροστά μας, ζώντας κοντά τους όλες τις επιπτώσεις και τις συνέπειες στις ψυχές των ανθρώπων αλλά και στις κοινωνικές σχέσεις μεταξύ τους που ήταν πολύ πιο δυσβάσταχτες.

Σίγουρα για τον κάθε αναγνώστη το ταξίδι θα είναι μαγικό. Αλλά και πιο σίγουρα για τις δυο συγγραφείς υπήρχαν πολλές περισσότερες δυσκολίες. Γι αυτό άλλωστε δεν γράφουν κάθε χρόνο, όσο οι αναγνώστες τους επιθυμούν να διαβάσουν ένα νέο έργο τους. Όποιος το διαβάσει θα καταλάβει την επίπονη δουλειά που χρειάστηκε για να φτάσει στα χέρια του. Όπως και στα δυο προηγούμενα βιβλία τους. Καταθέτουν την ψυχή τους που πράγματι είναι επίπονο συναίσθημα.

Χρησιμοποιούνται δυνατές φράσεις, σοφίες αλλά και ντοπιολαλιές όπου ήταν απαραίτητες. Δυο φράσεις που στάθηκα περισσότερο ήταν: «Τα ρολόγια μπορεί να μας δείχνουν τον χρόνο αλλά μας κλέβουν τη ζωή» και «Κάτι σαν τον ίσκιο είναι ψυχή, που ενώ δεν υπάρχει ύλη, υπάρχει». Τις υπόλοιπες θα τις ανακαλύψετε μόνοι σας κατά την ανάγνωση.

Ο κάθε αναγνώστης θα γίνει συνοδοιπόρος των ηρώων και των αγώνων τους, θα πονέσει με τον κατατρεγμό τους, θα εξοργιστεί με κάποιους και ίσως κλάψει με τη μοίρα των περισσότερων. Θα ταυτιστεί μαζί τους στις Παιδουπόλεις, θα ζήσει τη γαλήνη στο μοναστήρι που οδηγήθηκε η μεγάλη κόρη της οικογένειας που θα γνωρίσουμε, θα νοιώσει τη φρίκη του Εμφυλίου. Χειρίστηκαν τα ιστορικά γεγονότα με όσο πιο αντικειμενική προσέλκυση μπορούσαν και ήταν εφικτό, χωρίς όμως να κρύψουν την αλήθεια. Έδωσαν λόγο στους νικημένους γιατί πάντα η ιστορία γραφόταν από τους νικητές. Θα καταλάβουν όσοι ακόμη δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο. Ο πραγματικός σκοπός του κάθε βιβλίου είναι να μη κρύβει την αλήθεια των γεγονότων και να μη μπερδεύει τον αναγνώστη με ανακρίβειες. Το πλούσιο υλικό που είχαν να διαχειριστούν, ήταν αληθινές μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν εκείνα τα χρόνια. Τελικά, αυτό το θέμα δεν θα εξαντληθεί ποτέ; Μπορεί να ρωτήσει ο οποιοσδήποτε αναγνώστης, που ίσως έχει κουραστεί μ’ αυτή τη θεματογραφία. Που θέλει να προχωρήσει μπροστά και να ρίξει ταφόπλακα στο παρελθόν. Όχι, υπάρχουν ακόμη τόσες πολλές άγνωστες πτυχές της ιστορίας και του πονεμένου μας λαού, σ’ όλη τη χώρα που πρέπει να διαλευκανθούν και να δοθούν προς γνώση. Δεν είναι τυχαίο που τα ιστορικά βιβλία ή τα μυθιστορήματα σαν το «Χωρίς συγγνώμη» έχουν επιτυχία και είναι πρώτα στην προτίμηση των αναγνωστών.

Και μπορώ να πω, πως ναι η Έφη Καγξίδου και η Λίνα Σπεντζάρη έδωσαν φωνή, νεύρο και δύναμη σ’ ένα γεγονός που τους άγγιξε και το μοιράστηκαν μ’ εμάς. Η συλλογική μνήμη είναι πιστεύω το κυρίαρχο σ’ αυτό το βιβλίο. Ο Γεράσιμος Μπέσκος, ο βασικός ήρωας που έζησε και αντρώθηκε στις Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης, θα σας συγκινήσει και θα σας συγκλονίσει με τη ζωή του. Η Φωτεινή, η αδελφή του, κι αυτή παιδί-θύμα ων τραγικών εκείνων χρόνων. Και η μάνα που «χόρτασε» χλευασμό και το περιθώριο επειδή ο άντρας της ανέβηκε στο βουνό για να πολεμήσει για τη λευτεριά της πατρίδας. Το τέλος είναι συγκλονιστικό, γεμάτο ανατροπές. Φυσικά δεν θα το αποκαλύψω.

Τελικά θα ακούσουν ποτέ συγγνώμη από τους πραγματικούς ένοχους όλα αυτά τα παιδιά που κουβαλούν το τεράστιο βάρος των προγόνων; Μέχρι να ζητήσουν τη συγγνώμη που οφείλουν οι θύτες, αυτό το βιβλίο θα είναι μια παρακαταθήκη. Το ελάχιστο, μια δικαίωση για τους νικημένους αυτής της χώρας. Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα. Καλοτάξιδο να είναι Έφη Καγξίδου και Λίνα Σπεντζάρη!