Μια νέα έκδοση της “Γυφτοπούλας” του Παπαδιαμάντη από τις εκδόσεις Δόμος και τον Άγγελο Καλογερόπουλο. Πρόκειται για ένα βιβλίο που διευκολύνει την ανάγνωση και κατανόηση του πολύ σημαντικού αυτού έργου, χωρίς να επιχειρεί οποιαδήποτε μεταγραφή. Τον πρόλογο και τα γλωσσικὰ σχόλια υπογράφει ο ίδιος ο συγγραφέας, ενώ την επιμέλεια φέρει ο Δημήτρης Μαυρόπουλος.

Ο Παπαδιαμάντης παραμένει ένα «αμετάφραστο σκάνδαλο», ακόμα και για όσους μιλούν την ελληνική γλώσσα. Γι’αυτὸ και η παρούσα έκδοση της Γυφτοπούλας ἐφοδιάζει τὸν αναγνώστη με πλούσια γλωσσικὰ και πραγματολογικά σχόλια. Έτσι, όχι μόνο η γλώσσα του Παπαδιαμάντη δεν ακρωτηριάζεται, αλλὰ ανοίγεται στον σημερινὸ αναγνώστη σαν μια πηγὴ ενὸς διαχρονικού γλωσσικού πλούτου.

Η Γυφτοπούλα είναι το τελευταίο μυθιστόρημα του Παπαδιαμάντη, όπου γίνεται πλέον ευδιάκριτη τόσο η συγγραφική του καινοτομία, όσο και η οπτικὴ του. Αυτὴ οφείλουμε νὰ αναδείξουμε, καθὼς τον έχουμε εγκλωβίσει σε έναν άλλου τύπου «ληθαργικὸ παράληρο», ποὺ τον θέλει νοσταλγὸ ενὸς χαμένου παραδείσου μιας ιδεατής κοινότητας. Γκρεμίζει τα είδωλα της ουτοπίας, της ιδεολογίας, της λογοτεχνίας και μας απεγκλωβίζει απὸ τα διχαστικὰ διλήμματα. Και αρκείται στο «στενό», δικό του έργο που είναι να μας περιγράψει τα πράγματα και τα πρόσωπα. Τα πρόσωπα (όχι το «πρόσωπο» ως ένοια αφηρημένη) που θα είναι πάντα καινοφανή, μοναδικά, ανεπανάληπτα, απροσδόκητα και ελεύθερα. Τα πρόσωπα που δεν προκαθορίζονται απὸ την ιστορία και την καταγωγή, χωρὶς να είναι ανιστόρητα και αδιάφορα για την καταγωγή τους. Τα πρόσωπα που κατανοούν τον εαυτό τους όσο περισσότερο συνοψίζουν μέσα στην ἐλευθερία τους την φανέρωση του Θεού ως αγάπη για τον πλησίον. Και μας καλεί να κοιτάξουμε όχι έναν απέναντι εχθρό, αλλὰ έναν καταπλακωμένο εαυτό.