ΜΕΣΟ ΤΕΧΝΗΣ!!! Λίτσα Κοντογιάννη

Τη κυρία Ακαρέπη τη πρωτογνώρισα με τη κυκλοφορία του προηγούμενου βιβλίου της «Το αίνιγμα της Κερασόπιτας» και για πω την αλήθεια, μου έλειψε πολύ η γραφή της. Η ΜΝΗΜΟΣΥΝΗ όμως με αποζημίωσε, και με το παραπάνω μάλιστα, για την αναμονή. Ένα υπέροχο μυθιστόρημα που αριθμεί 520 απόλυτα χορταστικές σελίδες. Μια υπόθεση που μας ταξιδεύει από την Αστόρια, το «ελληνικό χωριό» της Νέας Υόρκης, σε ένα ονειρικό χωριό στους πρόποδες του Ολύμπου. Η συγγραφέας κάνει μια δεξιοτεχνική, και πολύ πετυχημένη από μέρους της χρονική εναλλαγή, από το σήμερα στο χθες, με μια διαφορά 30 ετών. Κεντρική ηρωίδα είναι μια ταλαντούχα, διάσημη χορεύτρια tribal fusion και μετά από μια τυχαία ανακάλυψη, η οποία της κινεί την περιέργεια, αποφασίζει να μάθει τι συμβαίνει. Έτσι ξεκινά να ξετυλίγεται το κουβάρι της ιστορίας μας. Μια πολυπρόσωπη αφήγηση, πολύ καλά δεμένη, χωρίς να κάνει κοιλιά πουθενά. Το μυθιστόρημα κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο μέχρι την τελευταία σελίδα. Διαβάζεται κυριολεκτικά απνευστί. Δεν υπάρχουν δευτεραγωνιστές. Όλοι παίζουν ένα πολύ καίριο ρόλο στην ιστορία. Πανέμορφες περιγραφές της Θεσσαλικής υπαίθρου και της περιοχής γύρω από τους πρόποδες του Ολύμπου. Υπάρχει πλούσια πλοκή, συνεχόμενες ανατροπές, εφτασφράγιστα μυστικά, έρωτες. Με τον τρόπο της η κυρία Ακαρέπη στιγματίζει τις κλειστές κοινωνίες της ελληνικής επαρχίας, ειδικά του παρελθόντος, που είχαν και σε αρκετές περιπτώσεις έχουν ακόμα έναν δικό τους ηθικό και πολύ αυστηρό αξιακό κώδικα, όπου η γνώμη της κοινωνίας έπαιζε τον πρωταρχικό ρόλο. Διαβάστε το! Πρόκειται για ένα υπέροχο, λυτρωτικό ταξίδι, που αφήνει στο τέλος μια πολύ γλυκιά επίγευση.

Η Ισιδώρα είναι μια από τις σημαντικότερες χορεύτριες tribal fusion και διαπρέπει σε φεστιβάλ και παραστάσεις. Μια επαγγελματική πρόταση που θα τη φέρει για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα την οδηγήσει σε σύγκρουση με τη μητέρα της που δε συμμερίζεται τη χαρά της. Ποιο είναι το μυστικό της Άντζελα; Τι υπάρχει στην Ελλάδα που η Ισιδώρα δεν πρέπει ν’ ανακαλύψει; Ποιος έγραψε ένα κρυμμένο γράμμα που απευθύνεται στον πρόεδρο της Λευκομηλιάς; Τι συνέβη στο Πανηγύρι των Μουσών το 1988;

Η Βασιλική Ακαρέπη με το νέο της μυθιστόρημα πυροδοτεί μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια των κλειστών κοινωνιών και ζωντανεύει μια τραγική ιστορία γεμάτη θάνατο και αίμα, της οποίας οι επιπτώσεις κυνηγούν τους ήρωες του βιβλίου. Η αφήγηση κινείται σε δύο επίπεδα: γνωρίζουμε τους κατοίκους της Λευκομηλιάς της δεκαετίας του 1970 και παράλληλα ακολουθούμε την Ισιδώρα σ’ ένα ταξίδι που θα της αλλάξει για πάντα τη ζωή και θα φέρει στο φως ανομολόγητα μυστικά. Το μυθιστόρημα είναι πλούσιο σε εικόνες και ανατροπές, με την κεντρική ιδέα να ξεδιπλώνεται σταδιακά ενώ οι παράλληλες ιστορίες έρχονται και κουμπώνουν υποδειγματικά πάνω της την κατάλληλη στιγμή. Έχει έρωτα, έχει αποκαλύψεις, έχει διαχρονικά μηνύματα, έχει φόνο, έχει προσεγμένες διαπροσωπικές σχέσεις και αλληλοεπιδράσεις κι όλα αυτά στολίζονται με κατά τόπους λυρική γραφή γεμάτη με παρομοιώσεις, μεταφορές και άλλα κομψά καλολογικά στοιχεία.

Η Ισιδώρα ζει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης, λατρεύει από παιδί τον χορό και ζει μόνο γι’ αυτόν. Έχει χτίσει μια αξιόλογη καριέρα στον χώρο του tribal fusion και είναι περιζήτητη. Η μητέρα της, Άντζελα, τη μεγάλωσε μόνη, αφού ο πατέρας πέθανε στον δεύτερο χρόνο του παιδιού του. Της εμφύσησε την αγάπη για την Ελλάδα και τη βοήθησε να μη χάσει τις ρίζες και τη γλώσσα της. Μια επαγγελματική πρόταση για εμφανίσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη θα κλονίσει τη σχέση τους, μιας και η Άντζελα δε συμμερίζεται τη χαρά του παιδιού της. Η συγγραφέας του βιβλίου, θαυμάστρια και η ίδια του tribal fusion χορού, καταφέρνει να ενσωματώσει αρμονικά τα στοιχεία, τις ιδιαιτερότητες, τις δεξιότητες και τις τεχνικές του στην ηρωίδα της και να προσδώσει αληθοφάνεια και ρεαλισμό, χωρίς όμως να ρίξει το βάρος της αποκλειστικά σε αυτήν.

Όταν το κουβάρι αρχίζει να ξετυλίγεται επιστρέφουμε στη Λευκομηλιά της δεκαετίας του 1970, όπου γνωρίζουμε τον Ηλία Τελεσίδη, ο οποίος, την ίδια μέρα που αποκτά παιδί, χάνει και τον ηλικιωμένο του πατέρα, λες από παιχνίδι της μοίρας. Η γυναίκα του, Κική, φοβάται πως το παιδί της δε θα έχει καλή τύχη αφού γεννήθηκε την ίδια στιγμή που πέθανε ο πεθερός της και αναπτύσσει μια στενή σχέση με τον γιο της, κάτι που θα φανεί πολύτιμο στις δύσκολες ψυχολογικές στιγμές που θα έρθουν. Ο Ηλίας και ο Νώντας είναι αδέλφια μεν, εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες δε. Ο πρώτος γλυκομίλητος, έτοιμος να αγαπήσει και να συγχωρέσει και ο δεύτερος τραχύς κι απόλυτος, με αποτέλεσμα η χήρα πλέον μητέρα τους, Ουρανία, να μπαίνει συχνά ανάμεσά τους για να τους ηρεμήσει. Οι διαφορές τους κρατούν από το παρελθόν και δυστυχώς, παρά τις ηλιοφάνειες χαμόγελου, σύντομα θα κορυφωθούν ξανά με αφορμή μια ιστορία αγάπης που δεν πρέπει να μάθει το χωριό. Πόσο εύκολα μπορεί να ξεφύγει μια φιλία προς τα μονοπάτια της αγάπης; Κι αν αυτή πρέπει να μείνει κρυφή για ηθικούς και συναισθηματικούς λόγους; Θ’ αντέξουν το βάρος δύο άγουρα παιδιά που αφήνουν τα σώματά τους να πάρουν τον έλεγχο; Ενοχή και πληρότητα, αγάπη, και δοτικότητα παλεύουν ενάντια στους καθωσπρεπισμούς. Πρόκειται για μια ερωτική ιστορία που χαράζει το δικό της μονοπάτι στο βιβλίο, αφήνοντας ίχνη που θα οπλίσουν χέρια, που θα φέρουν την κακή στιγμή κι από τότε τίποτα δε θα είναι ίδιο. Και δίπλα στο παιδί της η ηρωίδα μάνα, ένα σπάνιο για την εποχή και τον τόπο της ανοιχτό μυαλό που θα φοβηθεί και θα σκεπάσει με τα φτερά της το πλάσμα που γέννησε για να το προστατέψει από τις κακές γλώσσες, όχι τόσο γιατί το αποδέχτηκε όσο γιατί δεν το θέλει δυστυχισμένο.

Το 2018 ένας άντρας με τατουάζ στα χέρια επιστρέφει στη Λευκομηλιά, αναστατώνοντάς την. Ποιος είναι και γιατί ψάχνει την Κική; Γιατί εξαφανίστηκε η μητέρα του όσο έλειπε αυτός; Γιατί η παρουσία του στο χωριό ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων; Η συγγραφέας με έκανε να δακρύσω όταν έφερε σε επαφή αυτόν τον άντρα με την υπερήλικη μητέρα του, που τότε τον είχε καταραστεί και τώρα ανοίγει την αγκαλιά της με λαχτάρα για να τον υποδεχτεί. Μου έδειξε με τον καλύτερο τρόπο πως όλοι έχουν δικαίωμα στη συγχώρεση αλλά μια κλειστή και οπισθοδρομική κοινωνία μπορεί να τινάξει στον αέρα μια τέτοια προσπάθεια. «…η είδηση πήγαινε από στόμα σε στόμα σαν λαγήνι με νερό, απ’ το οποίο έπρεπε να ξεδιψάσει όλο το χωριό» (σελ. 101). Ένας άντρας που πήγε φυλακή για να πληρώσει για το έγκλημά του αλλά που εξακολουθεί να ζει στη φυλακή της κλειστής κοινωνίας του χωριού του, με όλους του τους φίλους και συγγενείς, να έχουν φύγει μακριά του, προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του, αδιαφορώντας για την κακεντρέχεια του κόσμου. Μόνο μια γυναίκα θα του σταθεί, εκείνη που γνώρισε μιαν άλλη φυλακή, αυτήν της κακοποίησης από τον ίδιο της τον σύζυγο. Δυο ευαίσθητες ψυχές που παλεύουν με τις κακές γλώσσες και την ακόμη χειρότερή τους μοίρα θα έρθουν απρόσμενα κοντά, χωρίς και πάλι να οδηγηθούμε σε αναμενόμενα αφηγηματικά κλισέ. Ταυτόχρονα, ο Στέλιος Πανουριάς είναι ο νεότερος δήμαρχος που εξελέγη ποτέ και μάλιστα με υψηλότερο ποσοστό από κάθε προκάτοχό του. Έχει όρεξη και ενέργεια να φέρει ουσιαστικές αλλαγές και βελτιώσεις στην περιοχή αλλά η αντίπαλη παράταξη καραδοκεί. Μεγαλύτερη αντίδραση προκαλεί η ιδέα του να αναβιώσει το Πανηγύρι των Μουσών, κάτι που τελικά εγκρίθηκε για τον επόμενο μήνα αλλά ο πόλεμος συνεχίζεται ως την τελευταία στιγμή. Τι συνέβη στο τελευταίο πανηγύρι του χωριού πριν τριάντα χρόνια και γιατί σταμάτησαν το έθιμο; Ποια γυναίκα θα γνωρίσει ο Στέλιος που θα του αλλάξει τη ζωή και πώς θα συνδεθούν με το παρελθόν των οικογενειών τους;

Το μυθιστόρημα είναι δυνατό, πυκνογραμμένο, ανατρεπτικό και αποφεύγει τις κοινοτοπίες. Μακαρι να μπορούσα να γράψω περισσότερα για την πλοκή όμως το παραμικρό στοιχείο θα χαλάσει τη γλύκα και τη μαγεία της αναγνωστικής αποκάλυψης. Έχουμε μια απαγορευμένη αγάπη που θα σοκάρει το χωριό, έχουμε μηνύματα γύρω από τη συγχώρεση, την προδοσία και τον εγωισμό, έχουμε την Ισιδώρα που άθελά της θα είναι το κλειδί για να ανοίξει το σεντούκι με τα λάθη, ίσως εις βάρος της δικής της ζωής, έχουμε αυτά κι άλλα τόσα στοιχεία που στολίζονται με παρομοιώσεις και μεταφορές και μετρημένο λυρισμό. Η ιστορία ξεδιπλώνεται στρωτά, με μικρές εκπλήξεις που με γέμιζαν αγωνία για τη συνέχεια ενώ τα μυστικά αποκαλύπτονταν σε καίρια σημεία, απογειώνοντας την πλοκή. Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που δέθηκαν οι ιστορίες της δεκαετίας του 1970 και του 2018 και πώς εντάχθηκε σε αυτές η Ισιδώρα. Ο χειρισμός της πλοκής είναι υποδειγματικός, οι αλληλοεπιδράσεις μεταξύ των χαρακτήρων έξυπνες και όλα αυτά είναι δοσμένα με στέρεη γραφή που πότε γίνεται τρυφερή και πότε σκληρή, αμείλικτη, ικανή όμως πάντα να ζωντανεύει ρεαλιστικές εικόνες σ’ έναν τόπο που βρίσκεται στους πρόποδες του Ολύμπου και επηρεάζεται από την αχλή του μύθου που τον περιβάλλει από τα αρχαία χρόνια. Ακόμη και όταν πια η βασική ιστορία γύρω από την οποία στήθηκε το μυθιστόρημα άρχισε να αποκαλύπτεται και καταλάβαινα πού πήγαινε, δε σταμάτησα στιγμή να διαβάζω ακριβώς γιατί οι χαρακτήρες και τα γεγονότα δίνονταν τόσο στρωτά και όμορφα που με παρέσυραν στις ζωές τους και μου εμπιστεύονταν την ψυχοσύνθεσή τους. Κάτι τα πρωθύστερα, κάτι η τραγικότητα και των δύο περιόδων αφήγησης, έμεινα προσκολλημένος στο κείμενο ως το λυτρωτικό τέλος.

«Έχει γερή μνήμη η Λευκομηλιά… Ακόμη και η Μνημοσύνη λύγισε εδώ. Δεν κατάφερε να κάνει τους ανθρώπους να ξεχάσουν» (σελ. 327). Είναι έτσι ή μήπως θα έρθει η λύτρωση και η ανακούφιση με τρόπο απρόσμενο για ανθρώπους και αδικοχαμένες ψυχές; Η «Μνημοσύνη» είναι ένα μυθιστόρημα για τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις και για το κακό που αυτά προκαλούν στις ζωές των ανθρώπων. Είναι ένας διαφορετικός ύμνος στην αγάπη, γεμάτος τρυφερότητα που βοηθάει το δάκρυ να κυλήσει χωρίς εκβιασμό. Ζωές που καταστράφηκαν από την κακή στιγμή, από άγνοια ή από επιμονή και που όλες τους αποζητούν τη λήθη ή και τη συγχώρεση παρελαύνουν από τις σελίδες αυτού του υπέροχου μυθιστορήματος που με γέμισε σκέψεις και όμορφες εικόνες.

ωραία πλοκή, μεγάλες ανατροπές, ένα μαγικό ταξίδι! όσοι έχετε παιδιά, διαβάστε το!

Μνημοσύνη...

Θεά της Μνήμης...Μητέρα των Μουσών...

θείο δώρο που επιτρέπει να συζητούμε, να διαβάζουμε,

να κρίνουμε, να αιτιολογούμε, να προβλέπουμε,

θεμέλιο του πολιτισμού....

"Μνημοσύνη"

Βασιλική Ακαρέπη

Εκδόσεις Πνοή

ξεπροβάλλει σαν από παραμύθι

γραφή λικνιστική, αέρινη, πυκνή

συσφίγγει τις ανθρώπινες σχέσεις

με ιδιαίτερο στυλ καλόγουστο και επιμελημένο...

κινείται όπως η επιφάνεια της θάλασσας

λίγο πριν την τρικυμία

σου ασκεί μια έλξη με τις κρυφές του πτυχές

τα βάσανα και τις Τύχες των ανθρώπων

τα άψυχα αντικείμενα που κουβαλούν μνήμες..

αισθάνθηκα ότι με έπιασε από το χέρι και με οδήγησε

ως...την αρχή της ιστορίας...με καταστάσεις

να κονταροχτυπιούνται μέχρι το τέλος της διαδρομής

για το ποια θα επικρατήσει

Ναι!!

χωρίς δεύτερη σκέψη!!

εναλλάσοντας δυναμικές κοφτές κινήσεις

με συνεχόμενες κυματιστές

σαρωτικές οι αναμνήσεις

οι ζωές των ανθρώπων μοιραία δεμένες μεταξύ τους..

ένας πρωτόγνωρος χορός αυτός της προσδοκίας..

γραφή ανάλαφρη, εντυπωσιακή

χαμογελώντας με οδήγησε στη λύση...