Πριοβόλου Ελένη «Μια στιγμή μέσα στον χρόνο»-Εκδόσεις Καστανιώτη

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Τώρα μιλάτε μ’ έναν αγρότη, που πασχίζει να συνδεθεί και πάλι με τη μήτρα που τον γέννησε. Τη γη, το νερό και τον αέρα. Και τούτη είναι η μόνη σοφία που πρέπει να θεμελιώσουμε από την αρχή, αν επιθυμούμε να περισώσουμε κάτι»

Την Ελένη Πριοβόλου την παρακολουθώ λογοτεχνικά από το 2009, περισσότερο στα λογοτεχνικά της βιβλία που αφορούν ενήλικες αναγνώστες. Αλλά και μερικά από τα παιδικά-εφηβικά της που είναι το ίδιο αξιόλογα και περνούν τα μηνύματα που θέλει να δώσει η συγγραφέας, στους μικρούς φίλους. Τόσα χρόνια κάθε βιβλίο της ήταν και μια έκπληξη. Τώρα πλέον κάθε βιβλίο της είναι καθηλωτικό, ασυμβίβαστο, φιλοσοφικό, υπαρξιακό με μεγάλες δόσεις προβληματισμού. Αγαπώ τη γραφή της που αντικατοπτρίζει την ίδια την συγγραφέα. Ασυμβίβαστη, γνώστης της ιστορίας και της πολιτικής σκηνής, σταθερή σε αξίες και ιδανικά, αιχμηρή όπου απαιτείται. Δεν κάνει εκπτώσεις στα πιστεύω της. ιΚι αυτό το νέο της βιβλίο, με συνεχή συνεργασία με τις εκδόσεις Καστανιώτη, με καθήλωσε. Δεν μπορούσα να περιμένω μέχρι τις διακοπές της ξεγνοιασιάς, να το διαβάσω. «Μια στιγμή μέσα στον χρόνο», ο τίτλος μ’ ένα ωραίο εξώφυλλο, που περίμενε υπομονετικά να χαθώ στις σελίδες στις 434 σελίδες του. Βαθιά υπαρξιακό και φιλοσοφημένο, Τελικά είναι μια στιγμή μέσα στον χρόνο ή ζωή μας;

Μας μεταφέρει πίσω στον χρόνο, το έτος 2001, όπου ο διανοητής Φωκάς Κορέσιος, στη δύση της ζωής του και αποσυρμένος από κάθε δημοσιότητα, αποφασίζει να ενδώσει στην πρόσκληση της σκηνοθέτριας Άσπας Παμπλέκη να κάνει ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του. Με μια κάμερα και μια ψείρα στο πέτο, ξεκινά το ταξίδι του, έχοντας μοναδικό οδηγό τη μνήμη. Αφηγείται τα παιδικά του χρόνια, στις αρχές της δεκαετίας του '30, την καταπίεση από τον φιλοφασίστα στρατιωτικό πατέρα, το αυστηρό πλαίσιο της καθημερινότητας που του επιβάλλουν οι γονείς του αλλά και για το επάγγελμα που θ’ ακολουθήσει, τον απειθάρχητο, έκλυτο εφηβικό του βίο, τη στράτευσή του στη Μεταξική Νεολαία και εν συνεχεία στις γραμμές του ΕΑΜ. Μας ταξιδεύει στο Παρίσι μετά την απελευθέρωση όπου μαζί με τη γυναίκα της ζωής του, ως υπότροφοι του Γαλλικού Ινστιτούτου στο Παρίσι, αναμειγνύονται με τον κύκλο των υπαρξιστών και υπερρεαλιστών κι εκείνος εξελίσσεται σε μέντορα του φιλοσοφικού στοχασμού. Ενδιάμεσα από τις αφηγήσεις, γνωρίζουμε την καθημερινότητα του καθηγητή αλλά και τον ρόλο που αποδίδει στην σκηνοθέτρια. Της εξομολόγου. Νιώθει την ανάγκη να της αποκαλύψει τα βαθιά κρυμμένα μυστικά, ακόμα και τα εγκλήματά του μέχρι την κατάκτηση της κορυφής. Πώς θα καταφέρει να αξιοποιήσει όλο αυτό το υλικό η σκηνοθέτρια; Ποια διλλήματα και ποιες διαστολές έχει η Άννα Παμπλέκη απέναντι στην Ιστορία; Τι θα κρύψει και τι θα φανερώσει;

Σε τούτο το ταξίδι, συνοδοιπόροι του είναι η Άντρη, η Μαλαματένια, ο Ισμαήλ, ο κ. Κόκκινος, ο Παπαδάτος, ο θείος Θεμιστοκλής, η οικογένεια του, ο Ελπήνορας, η Σοφία αλλά και άλλοι που, ή θα τον βοηθήσουν στη διαδρομή ή θα τον απογοητεύσουν οικτρά. Κι ανάμεσα τους, γοητευόμαστε με τις παρουσίες του Ανδρέα Εμπειρίκου, της Μάτσης Χατζηλαζάρου, του Ζαν Πωλ Σαρτρ, της Σιμόν Ντε Μπωβουάρ, του Ροζέ Μιλλιέξ και της γυναίκας-συγγραφέως Τατιάνας Γκρίτση, του Αλμπέρ Καμύ και άλλων υπερρεαλιστών ή υπαρξιστών συγγραφέων και διανοούμενων που, μαζί με το ιστορικό πλαίσιο που υπάρχει θα καταστήσει το βιβλίο ακόμη φορά ξεχωριστό. Μια σημαντική μορφή που μας συστήνει μεταξύ άλλων, η συγγραφέας είναι ο Οκτάβιος Μερλιέ, ο μεγάλος φιλέλληνας που φρόντισε μέσω των υποτροφιών του Γαλλικού Ινστιτούτου να φύγει μέσα στον εμφύλιο με το πλοίο Ματαρόα, η αφρόκρεμα της Ελληνικής νεολαίας για τη Γαλλία. Θίγει το προσφυγικό: «Αυτοί οι δόλιοι πάντοτε πρόσφυγες θα είναι κι έτσι θα τους λένε. Σαν τους παππούδες μου που ήρθαν από τη Μικρασία. Σαν πρόσφυγες ήρθαν κι έτσι θα μείνουν ως το τέλος».

Μας μιλά για τον Μάη του 68 αλλά και για μια γενιά επαναστατημένη, διαψευσμένη και μάλλον απογοητευμένη. Παράπονο, πικρία ή διαπίστωση από τη μεριά της; Οι αναγνώστες θα το ανακαλύψουν μαζί με όλα τα μυστικά που κρύβουν οι σελίδες του. Για ώρες θα μπορούσα να γράφω για τη γραφή της. Αφήνω σε σας τη συνέχεια του καθηλωτικού ταξιδιού. Καλοτάξιδο να είναι Ελένη Πριοβόλου!

«Η γη δεν ανήκει σε κανέναν. Σου επιτρέπει να την οργώσεις, να σπείρεις το χώμα της και να τη φυτέψεις. Και αυτή σου παραχωρεί το προνόμιο της ηδονής του να αισθάνεσαι ζωντανός»