Τάσος Κανταράς-Η καρδιά του Σίσυφου-Εκδόσεις Τόπος

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Μετά το «Διαρκές φύλλο πορείας» το 2016 και το «Ανυπότακτοι δύσκολων καιρών» το 2018, ο Τάσος Κανταράς κλείνει την τριλογία του με το βιβλίο του «Η καρδιά του Σίσυφου», που εκδόθηκε το 2021. Όλα από τις εκδόσεις Τόπος. Πριν προχωρήσω στη γνώμη μου για το τελευταίο βιβλίο, θέλω να θυμίσω στους αναγνώστες, πως το πρώτο του βιβλίο αρχίζει από το τέλος του 19ου αιώνα και φτάνει στην εποχή του Μεσοπολέμου, όπου αναδεικνύει τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα μέσα από τη ζωή και τους αγώνες απλών ανθρώπων. Στο δεύτερο, θα δούμε τον κεντρικό ήρωα του μυθιστορήματος, τον Διαμαντή που επιστρέφει στο χωριό του μετά από τέσσερα χρόνια του εμφυλίου και θα ζήσει με τους άλλους ήρωες όλα τα γεγονότα της εποχής. «Η καρδιά του Σίσυφου», το τρίτο της τριλογίας χαρακτηρίζεται ως κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα, κι έτσι είναι. Ο ήρωας του, ο μικρός Ιωσήφ γιος ενός ζευγαριού επαναστατών ανταρτών του ΕΛΑΣ που στη συνέχεια προσχώρησαν στον Δημοκρατικό Στρατό και χάθηκαν στο βουνό τα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου. Ο μικρός βρέθηκε στα ασφαλή χέρια του μοναδικού στενού συγγενή, του Νικήτα, που ανήκε στο αντίπαλο ιδεολογικό στρατόπεδο, αλλά δεν επέτρεψε το «αίμα» του να πάει στην Παιδούπολη της Φρειδερίκης, από την οποία το μέλλον του ίσως ήταν δύσκολο και διαφορετικό. Ο Νικήτας και η γυναίκα του Μαριώ έδωσαν στον Σίσυφο την αγάπη που του έλειπε από την απουσία των γονιών του και όλα τα εφόδια για να πραγματοποιήσει τα όνειρα του. Του άλλαξαν όμως και το όνομα. Από Ιωσήφ, που ο πατέρας του το έδωσε χάριν του προτύπου του, του Στάλιν και όχι αυτό της Παλαιάς Διαθήκης, το άλλαξαν σε Σίσυφο για να γλιτώσει από τη μήνη του θεοκρατικού και συντηρητικού περιβάλλοντος του τόπου. Ένα πανέξυπνο παιδί που ήξερε να διεκδικεί, που ήξερε να προσπερνά τις προσκλήσεις της ζωής όχι επιφανειακά αλλά απαιτώντας το δίκιο του, μόνο αυτό το όνομα του ταίριαζε. Προφανώς ο συγγραφέας τον συνέδεσε με τον Σίσυφο της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας και τον μπόλιασε με τα χαρακτηριστικά του. Και οι δυο είχαν το πείσμα και τη θέληση να καταφέρουν το ακατόρθωτο. Πάλεψαν με τους θεούς και τους ανθρώπους που τους έφερναν εμπόδια στον δρόμο τους. Ο ήρωας του βιβλίου έχοντας αντί για μεγάλες κοτρώνες, ιδανικά, και αξίες που ήταν προικισμένος, με τη μνήμη οδηγό έφτασε εκεί που ποθούσε. Έκανε τον στόχο του πραγματικότητα. Οι αναγνώστες τον παρακολουθούν σ’ όλα τα ηλικιακά στάδια. Από την περιοχή ενός ορεινού χωριού της Μακεδονίας, όπου μεγάλωσε μέσα στη φύση, πήγε στο Γυμνάσιο της Ιερατικής σχολής της περιοχής του και μετά στην Αθήνα όπου πραγματοποίησε τους στόχους του. Γνώρισε σημαντικούς ανθρώπους που η ευγένεια του τους αφόπλισε και του ανοίχτηκαν πολλές πόρτες. Του άρεσαν τα ταξίδια αλλά και ο αγώνας για το δίκιο και την κοινωνική ανατροπή. Στην καταρρακωμένη Ελλάδα της Κατοχής, που όλοι οι δημοκρατικοί πολίτες ήταν θύματα του μετεμφυλιακού αστυνομικού κράτους, της εκκλησίας που εξουσίαζε ψυχές και συνειδήσεις και του πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων που δεν μπορούσες ούτε για εργάτης να πας αν ήσουν φακελωμένος, ο Σίσυφος δεν φοβήθηκε, δεν υποτάχτηκε. Δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από το πεπρωμένο του αγώνα για την κοινωνία που οραματιζόταν. Μετανάστευσε γιατί δεν μπορούσε να φυλακιστεί. Η Αμερική, η επανάσταση στην Κούβα και η δικτατορία στην Αργεντινή τον ατσάλωσαν. Οι συνοδοιπόροι του που κινούνται μέσα στο μυθιστόρημα τον στήριξαν στα βήματα του. Το κυνηγητό στις χώρες της Λατινικής Αμερικής έρχεται παράλληλα με τις γλαφυρές περιγραφές και ηρεμούν τον αναγνώστη. Οι οικονομικές κρίσεις των χωρών αυτών που είναι γνώριμες στη χώρα μας, το εμπάργκο της Κούβας, ο Τσε Γκεβάρα έρχονται στις 303 σελίδες του να μας συναρπάσουν. Όπως και οι πληροφορίες για εκείνη την εποχή που δεν κουράζουν αλλά είναι απαραίτητες στο να κατανοήσει ο αναγνώστης την ιστορία! Κι αν οι αναγνώστες περιμένουν διαβάζοντας όλα αυτά, ένα δοκίμιο σε ξύλινη, πολιτική γλώσσα, τους διαβεβαιώνω ότι θα απολαύσουν ένα μυθιστόρημα με πολλές όμορφες περιγραφές, τόπους και ξεχωριστούς ανθρώπους. Καλοτάξιδο να είναι Τάσο Κανταρά! Μετά από αυτό το βιβλίο, πιστεύω πως πολλοί αναγνώστες θα πάρουν δύναμη και θα νιώσουν μικροί Σίσυφοι. Γιατί όλοι έχουμε ανάγκη αυτό το πρότυπο, ας είναι και μύθος!