Ελένη Τσαμαδού-«Η εμμονή της μνήμης-εκδόσεις Ψυχογιός

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Μετά από τέσσερα χρόνια εκδοτικής απουσίας, η Ελένη Τσαμαδού έρχεται μ’ ένα πολύ δυνατό και ανατρεπτικό μυθιστόρημα, για να μας συγκινήσει αλλά και να μας βάλει στα σκοτεινά τούνελ της μνήμης, του υποσυνείδητου αλλά και του πεπρωμένου ή του κισμέτ.

Το βιβλίο διαδραματίζεται στην Κύπρο, την περίοδο της απόβασης των Τούρκων σ’ αυτή, αλλά και στο σήμερα, το 2010. Άγκυρα, Αμερική, Λονδίνο, είναι οι τόποι όπου ζουν οι πρωταγωνιστές, ο Κύπριος Φοίβος Δημητρίου και η Τουρκάλα Ντεφινέ Οσμάνογλου. Η οικιακή βοηθός Μελέκ, ο πατέρας και η μητέρα της Ντεφινέ, η φίλη της η Αιρίν, ο καθηγητής Βυζαντινολογίας και η γυναίκα του Αντρούλλα, είναι τα κεντρικά πρόσωπα που περιστρέφονται στενά γύρω από αυτούς, και ο καθένας τους έχει βασικό ρόλο στη ζωή του ζευγαριού.

Το μυθιστόρημα ξεκινά από το 2010 όπου έγινε η έκρηξη του ηφαιστείου της Ισλανδίας και φέρνει κοντά έναν άντρα και μια γυναίκα, τον Φοίβο και τη Δάφνη. Τι μέλλον μπορεί να έχει η σχέση δύο ανθρώπων με διαφορετικές καταβολές; Η καταγωγή τους γίνεται εμπόδιο στη σχέση τους; Πώς μπορούν να προχωρήσουν σ’ αυτή, όταν ο πατέρας του άντρα σκοτώνεται από τον στρατιωτικό πατέρα της γυναίκας, στην απόβαση τους στην Κύπρο; Είναι κισμέτ η σχέση τους; Πολλές συμπτώσεις θα οδηγήσουν τον αναγνώστη σ’ αυτό το συμπέρασμα. Πώς συνδέονται ακόμη μια πεταλούδα, ένας βυζαντινολόγος και μια νεκρή ερευνήτρια; Τι θύμησες μπορούν να φέρουν στη μνήμη της ένας λεμονανθός και ένα κυκλάμινο ή ένα λιβάδι, Πώς συνδέεται και γιατί μέσα σε μια σύγχρονη ιστορία, η αναφορά στην πτώση του Βυζαντίου, στην πολιορκία της Αμμοχώστου, αλλά και σε άλλα γεγονότα, γνωστά και άγνωστα, της πρόσφατης και παλαιότερης ιστορίας του νησιού της Αφροδίτης;

Ένα μυστηριώδες πέπλο μυστηρίου τυλίγεται γύρω από τη Ντεφινέ και το παρελθόν της. Η αγωνία μεγαλώνει όσο ο αναγνώστης περπατά μαζί με τη Ντεφινέ στους δρόμους της κατεχόμενης και ελεύθερης Κύπρου. Το παρελθόν μένει μια σκιά, τα ερωτήματα μένουν αναπάντητα και ο Φοίβος στέκεται δίπλα της να εξιχνιάσουν μαζί το μυστήριο. Πόσο δυνατή μπορεί να είναι η εμμονή της ατομικής και συλλογικής μνήμης όταν έρχεται αντιμέτωπη με τον έρωτα; Μπορεί να νικήσει ένας δυνατός έρωτας, τη διχόνοια των δυο λαών; Το ανυπέρβλητο δικαιολογημένο μίσος μεταξύ τους; Όταν ο Φοίβος αποφάσισε να παντρευτεί τη Δάφνη, μιλούσαν για ημερομηνία της τέλεσης του γάμου, την εικοστή Ιουλίου, την αποφράδα ημέρα. Γράφει στη σελίδα 234:« Δεν φτάνει που παντρεύεσαι Τουρκάλα, διάλεξες και την ημέρα να τον κάνεις ». Η Δάφνη στην Κύπρο ψάχνει την ταυτότητα της, ενώ ντρέπεται γι αυτά που προκάλεσε η φυλή της. Ευτυχώς που είχε αμερικάνικο διαβατήριο και κρυβόταν πίσω από αυτό.

Τον τίτλο του βιβλίου, η συγγραφέας τον εμπνεύστηκε από την ομώνυμη ελαιογραφία του Νταλί. Τα ρολόγια που λιώνουν αντιπροσωπεύουν το χάσιμο της σημασίας του χρόνου που θέλει να δείξει ο Νταλί. Τα μυρμήγκια που περπατούν πάνω στο ρολόι αντιπροσωπεύουν τη φθορά του χρόνου. Ο τίτλος του έργου αφορά την ικανότητα της μνήμης να συγκρατείται στον χρόνο, καθώς αυτός φθείρεται γύρω της.

Μπορεί αλήθεια μια φωτογραφία ενός χαμένου άλμπουμ να ξετρυπώσει τη μνήμη; Θα μπορούσε και χωρίς αυτή, η Ντεφινέ να βρει το φως της αλήθειας;

Δεν θα σας αποκαλύψω περισσότερα στοιχεία. Καλοτάξιδο κυρία Τσαμαδού!

«Η ζωή προχωρά. Δεν ξεχνούμε αλλά δεν μπορεί και να θεωρούμε ότι όλοι οι Τούρκοι είναι φταίχτες για τα γεγονότα του ‘74»