Δήμητρα Μαρκοπούλου-Η καραντίνα των στεριανών-εκδόσεις Άπαρσις

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Ενέπνευσε ο εγκλεισμός και ο κορονοϊός τους συγγραφείς; Ναι, τα μολύβια πήραν φωτιά και τα χαρτιά γέμισαν συναισθήματα, προβληματισμούς και αβεβαιότητα για το μέλλον. Όπως και σ’ αυτό εδώ το βιβλίο, το «Καραντί ξηράς» της νεαρής φιλολόγου Δήμητρας Μαρκοπούλου, που τα τριάντα της μικρά διηγήματα, μερικά από αυτά μιας σελίδας, που το καθένα κρύβει κάτι από μας. Μόλις είδα τον τίτλο του μικρού αυτού βιβλίου, 64 σελίδων, ο νους μου ταξίδεψε κατ’ ευθείαν στον Νίκο Καββαδία, και δεν λάθεψα. Τι δουλειά έχει όμως η καραντίνα των στεριανών με την απομόνωση των θαλασσινών; Γιατί τα συνδύασε τόσο έντεχνα η συγγραφέας αυτού του μικρού πονήματος; Η ίδια γράφει πως «είναι μια διασάλευση της τάξης, που είναι ικανή να τους μπατάρει». Μας μπάταρε η καραντίνα ξηράς και μας έβγαλε από την κανονικότητα μας, τις συνήθειες μας. Άλλαξε τη ροή μας. Και τα τριάντα διηγήματα μας φανέρωσε αλήθειες που τις κρύβαμε, μας ανάγκασε να προσδιορίσουμε τη ζωή μας, αλλά και να τη φιλοσοφήσουμε. Το κατάφερε με την αιχμηρή πένα της σε πολλά από αυτά να ταυτιστούμε, να συγκινηθούμε, να φοβηθούμε, να μείνουμε με το εγώ μας και να χάσουμε αυτά που χρόνια αγωνιζόμασταν. Δηλαδή να γίνουμε το εμείς. Η ατομική ευθύνη πήρε τη θέση της συλλογικής.

«Να προστατεύσουμε τους ευπαθείς!» έλεγαν και ξανάλεγαν οι λοιμωξιολόγοι. Και έτσι ξαφνικά χώρισαν την κοινωνία σε ευπαθείς και απαθείς. Οι απαθείς ήταν άτρωτοι, γιατί είχαν πετύχει τη συναισθηματική αποστασιοποίηση πολύ πριν κορονοϊού και αδιαφορούσαν τόσο για τον ιό όσο και για τους ευπαθείς.

Τα διηγήματα γεννήθηκαν αβίαστα, θαρρείς πως κόχλαζε το καζάνι της δημιουργίας κι έπρεπε να βγουν στο φως, για να έρθουν στα χέρια του αναγνώστη, του τελικού αποδέκτη. Να του ξυπνήσουν μνήμες και να δει τη ζωή αλλιώς, γιατί ο καθένας το οφείλει στον εαυτό του. Κι αν η λήθη σκεπάσει αυτά που ζήσαμε, έρχονται αυτά τα διηγήματα, το καθένα ξεχωριστά για να αναβιώσει τον εφιάλτη που έζησε τις μέρες του εγκλεισμού του.

Τίποτα δεν υπάρχει περιττό στην αφήγηση, τα καλολογικά στοιχεία τοποθετήθηκαν όπου ήταν αναγκαία. Δεν υπάρχουν πλουμίδια και πολυλογίες γιατί ο εγκλεισμός ήταν στυγνός και δεν χωρούν όμορφες εικόνες ούτε στον πόνο αλλά ούτε στον θάνατο. Σημάδια αυτογνωσίας θα βρει ο αναγνώστης γιατί η συγγραφέας αλλά κι εγώ ως αναγνώστρια το θεωρώ απαραίτητο βήμα στην αναζήτηση αλλά και στη λύτρωση.

Μοναξιά, έρωτες, ανεκπλήρωτοι και μη, απουσία και αδιαφορία της Πολιτείας, που τα βρίσκουμε συχνά στα διηγήματα της, στηλιτεύοντας καταστάσεις, όπως ανεργία, συζυγική συγκατοίκηση, αλλά και χειραγώγηση του λαού μέσα από τα ΜΜΕ.

Όπως χαρακτηριστικά γράφει στο πρώτο της διήγημα, «οι καραντίνες της ζωής είναι πολλές. Από τη γέννηση μας ως και τον θάνατο μας με ενδιάμεσα στάδια την απομόνωση, τη ασθένεια στην εντατική ή στο γηροκομείο, την αναπηρία, την ανέχεια, την προσφυγιά. Τι κατάλαβαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι από τον τελευταίο εγκλεισμό; Μπορώ να πω ότι συγκινήθηκα αλλά και με ταρακούνησαν αυτές οι ιστορίες.

Καλοτάξιδο Δήμητρα Μαρκοπούλου ! Θα κλείσω μ΄ ένα ποίημα, για το καραντί των θαλασσινών.

Το πούσι του μυαλού πυκνώνει.

Ξέρω, είναι αργά για αλλαγή πορείας.

Τι κι αν στα χέρια έχω το τιμόνι,

Οι τιμονιές μου είναι μηδαμινής αξίας.

Πού πάμε;