Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης-Δανδής και ονειροπόλος-Εκδόσεις Γράφημα

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Μόλις δυο μέρες μου χρειάστηκε για να διαβάσω το πολύ ωραίο βιβλίο «Δανδής και ονειροπόλος». Το συνεργατικό γέννημα μελών της ομάδας από τη Θεσσαλονίκη που τολμά να κάνει λογοτεχνικά ανοίγματα, αξιοσέβαστα και αξιόλογα στις δύσκολες ημέρες που βιώνουμε.

Η ιδέα ήταν του συγγραφέα και επιμελητή αυτής της έκδοσης, Αντώνη Χαριστού που εμπνεύστηκε προφανώς αυτή τη συνεργασία και απόπειρα από το «Μυθιστόρημα των τεσσάρων», δηλαδή Ηλία Βενέζη, Άγγελου Τερζάκη, Μ. Καραγάτση, Στρατή Μυριβήλη και γι αυτό η έκδοση αφιερώνεται στη μνήμη τους. Για να θυμίσω στους αναγνώστες, οι τέσσερις μεγάλοι συγγραφείς της γενιάς του ’30, προσκλήθηκαν την άνοιξη του 1958 από την εφημερίδα « Ακρόπολις» με πρωτοβουλία του Γιάννη Μαρή, παλιού συνεργάτη της «Ακροπόλεως, να λάβουν μέρος σ’ ένα πείραμα εντελώς πρωτότυπο. Δέχθηκαν, δηλαδή, να γράψουν μαζί, αλλά εκ περιτροπής, ένα μυθιστόρημα, χωρίς να έχει προηγηθεί καμιά συνεννόηση μεταξύ τους, ή να έχει συμφωνηθεί κάποιος σκελετός. Πείστηκαν, ύστερα από πολλές αμφιβολίες. Η σειρά αποφασίστηκε μετά από κλήρωση. Χαρακτηρίστηκε τότε λογοτεχνική σκυταλοδρομία

Κι ερχόμαστε στο σήμερα. Το βιβλίο αποτελείται από εφτά κεφάλαια και τη συγγραφική ομάδα την απαρτίζουν οι: Αντώνη Χαριστός, Ρόζα Παυλιώτη, Θοδωρής-Γούτας, Έλενα Στεφανίδου, Αργύρης Φωτάκης, Μαρία Μπουρμά, Αλεξία Καλογεροπούλου, Αφροδίτη Μιχαηλίδου, Νατάσα Χασακιοίλη, Ελένη Βασιλάκη και Μπαζιάνα. Ενώ το έβδομο κεφάλαιο, ο επίλογος γράφεται από τον επιμελητή Αντώνη Χαριστό

«Το έργο, όπως γράφει και το οπισθόφυλλο του βιβλίου, αφορά τη ζωή, την εξέλιξη και το τέλος του Ίωνα Καλούδη ατόμου με ιδιαίτερα αναπτυγμένη φαντασία και ανάγκη για καταξίωση σε έναν κόσμο μηδενικής ανοχής σε οτιδήποτε δεν προέρχεται απ’ τα σπλάχνα του...» Η ιστορία εκτυλίσσεται στα μέσα της δεκαετίας του ’50. Δύσκολη δεκαετία, μετά τον Εμφύλιο, που τα τραύματα της διακρίνονται αισθητά στους ήρωες της. Ο αναγνώστης, από τη στιγμή που θ’ αρχίσει το πρώτο κεφάλαιο, δεν θα θέλει για κανένα λόγο να το αφήσει. Ενώ στην αρχή μπορεί να γελάσει με τα συμβάντα που ο ίδιος ο ήρωας δημιουργεί βασισμένα στις ονειροπολήσεις του, όσο προχωρά την ανάγνωση αρχίζει να γίνεται κομμάτι του βιβλίου, επισκέπτεται το καφενείο του Δανδή, θυμώνει με τον πρωταγωνιστή, τον λυπάται πολλές φορές, τον ειρωνεύεται, συμπονεί τη μάνα του τη Σμυρνιά Βιργινία που στέκεται βράχος δίπλα του αλλά και τη μαλώνει που ως μοναχοπαίδι τού κάνει όλα τα χατίρια. Ο Ίωνας Καλούδης είναι από τα άτομα που θέλει να αναρριχηθεί, να σκαρφαλώσει στην κορυφή του κόσμου τσαλαβουτώντας στις λάσπες της λαμπρής κοινωνίας που θέλει να μπει. Πουλά ιδεολογία, ανθρώπους που του στάθηκαν, έρωτες. Να αναδειχθεί αλλά πώς; Το πόσο βαρύ είναι το αντίκρισμα, το αντάλλαγμα θα το ανακαλύψετε οι ίδιοι διαβάζοντας το. Ο Ίων Καλούδης ζούσε, ζει και θα συνεχίζει να υπάρχει μέσα στην κοινωνία μας. Δεν αποτελεί την εξαίρεση αλλά τον κανόνα στις σπασμωδικές ενέργειες των νέων με όνειρα και φιλοδοξίες. Μέσα από την όμορφη συνεργατική απόπειρα, περνούν γεγονότα όπως της Siemens και του Βουλπιώτη, για τη διαφθορά και την εξουσία, τους δοσίλογους, την αστυνόμευση των Πανεπιστημίων, τη προσφυγική Κοκκινιά και την αντιπαροχή και πολλά ακόμη που θα σκεφτούμε πως ναι, η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Θέλω να σταθώ κλείνοντας στη σοβαρότητα και την ωριμότητα της γραφής. Ενώ πάνω σε κάθε κεφάλαιο υπάρχουν τα ονόματα του ζευγαριού που ασχολήθηκε για τη συγγραφή, ο ορμητικός λόγος του φαίνεται πως γράφτηκε από το ίδιο άτομο. Είναι δεμένος ο λόγος, ίδια φιλοσοφία, ίδια συνοχή και καταγραφή συναισθημάτων. Είναι τόσο καλοστημένη η δομή του και οι ήρωες του που δεν κάνει καθόλου «κοιλιά ». Το άλλο στοιχείο που μου προκάλεσε έκπληξη είναι η ορθή χρήση της καθαρεύουσας. Όχι δύσκολης καθαρεύουσας, αλλά κατανοητής και προσαρμοσμένης στον χρόνο που εκτυλίσσεται η υπόθεση. Σημειωτέον πως οι συγγραφείς του βιβλίου ούτε καν είχαν γεννηθεί όταν καταργήθηκε η καθαρεύουσα το 1976.Η αμεσότητα και η άνεση που χειρίστηκαν τη γλώσσα σαν να είναι κτήμα τους ώστε να μη φανεί καθόλου ξένο, είναι αξιοθαύμαστη.

«Μάλιστα προτεκτοράτο! Όλη η Ελλάς αγροτεμάχιο στις απαιτήσεις της συμμαχίας

«Ήρθαν επιτέλους οι Αμερικάνοι με τα πλοία των να επιθεωρήσουν την πραμάτεια μας που τους δόθηκε πεσκέσι με την οικονομία μας»

Θα έβαζα περισσότερα αποσπάσματα ή φράσεις αλλά προτιμώ να ανακαλύψετε μόνοι σας κατά την ανάγνωση. Δεν είμαι σίγουρη αλλά πιστεύω πως δεν έχει ξαναγίνει τέτοια συνεργασία, με τόσους πολλούς συγγραφείς στη νεότερη λογοτεχνία. Ήταν παρήγορη και ελπιδοφόρα αυτή η έκδοση και καλό θα είναι να τη στηρίξουμε. Καλοτάξιδο να είναι αυτό το βιβλίο, συγχαρητήρια στις εκδόσεις Γράφημα που υποστηρίζουν όλα τα τολμήματα της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης και καλή ανάγνωση!

Υπερρεαλιστική Ομάδα ΘεσσαλονίκηςΑντώνης ΧαριστόςΕκδόσεις Γράφημα