Ένα παιδί εξαφανίζεται από ένα χωριό κοντά στα σύνορα κι αυτό θα είναι η αρχή μιας σειράς αποκαλύψεων για τα όσα συμβαίνουν πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών. Είναι νεκρό ή ζωντανό; Το απήγαγαν, το σκότωσαν ή το έφαγαν οι λύκοι; Φταίει ο πατέρας που το πήρε για κυνήγι; Φταίει η όρεξη του μικρού για σκανταλιές; Πώς δέχτηκαν τα νέα οι επίσημες αρχές και οι υπόλοιποι κάτοικοι; Τι συμβαίνει στην απέναντι μεριά των συνόρων και τι ετοιμάζεται ως μέτρο αντεκδίκησης για κάτι που έγινε πιο παλιά;

Ο Βαγγέλης Μπέκας σε αυτό το συγκλονιστικό και άκρως ανατρεπτικό μυθιστόρημα φωτογραφίζει με άφθαστο ρεαλισμό την αδελφική, τη μητρική, την ερωτική αγάπη και ως ποιο σημείο μπορεί να φτάσει κάποιος για να καλύψει αυτόν για τον οποίο νοιάζεται, τις ενδοοικογενειακές συνέπειες από την εξαφάνιση ενός παιδιού, τη σκοτεινή πλευρά όσων έκαναν περιουσία με απάτες και εγκλήματα αλλά ένα χωριό πίνει νερό στ’ όνομά τους και τη σκληρή, σκοτεινή νύχτα που έχει τους δικούς της κανόνες. Πρόκειται για μια καλοσχεδιασμένη ιστορία με ενδιαφέροντες και ολοκληρωμένους χαρακτήρες γεμάτη ερωτήματα που απαντώνται μόνο όταν πρέπει και με αγωνία που κορυφώνεται από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, όχι μόνο για την τύχη του παιδιού αλλά και για το τέλος των ηρώων που μπλέκουν εκόντες άκοντες σ’ ένα γαϊτανάκι εξελίξεων που δείχνουν παράλληλες ή άσχετες μεταξύ τους, δένονται όμως κάποια στιγμή με αξιοθαύμαστο τρόπο, οδηγώντας το μυθιστόρημα σ’ ένα δυνατό, αν και ίσως λίγο βιαστικό και με εκκρεμότητες, φινάλε.

Ο Νίκος Ντούσκας πηγαίνει με τον επτάχρονο γιο του, Γιώργο, για κυνήγι παρά το κακό προαίσθημα που έχουν κι αυτός κι η γυναίκα του, Μάγδα, ότι κάτι θα συμβεί. Παρ’ όλο που δε συμπαθεί τα όπλα, το υπόσχεται στο παιδί του να ψάξουν για θήραμα: «Γιατί έτσι κάνουν οι άντρες στα μέρη μας, γιατί έτσι πρέπει. Κι αν κάνεις ένα βήμα πίσω, θα κάνεις πολλά» (σελ. 26), τι μυστικά όμως κρύβει από τη γυναίκα του και σε τι κίνδυνο θα τον βάλουν αυτά; Έχει σχέση το παρελθόν του με την εξαφάνιση του παιδιού; «Άσπρο εγώ, μαύρο η Μάγδα. Κι ο μικρός μεγαλώνει κάπου στο γκρι» (σελ. 54), έτσι περιγράφονται οι σχέσεις του ζευγαριού. Ο συγγραφέας έχει φτιάξει σωστά τα ψυχογραφήματα των γονιών που χάνουν το παιδί τους και τους συμπαραστέκεται, καταγράφοντας τη στάση τους μεταξύ τους από κει και πέρα, πώς αντιδρούν (το σοκ που υπέστησαν δικαιολογεί κάποιες πράξεις που ίσως φανούν ανεδαφικές), πόσο συχνά καταφεύγουν στο δωμάτιο του παιδιού τους για τις τελευταίες αναμνήσεις μαζί του, πώς αναθυμούνται τα τελευταία γεγονότα, πόσο μετανιώνουν που έκαναν ό,τι έκαναν αλλά είναι αργά να γυρίσει ο χρόνο πίσω, πώς προσπαθούν να στηρίξουν ο ένας τον άλλον κλπ. «Εμείς ξοφλήσαμε. Αν δεν είναι τα παιδιά το μέλλον, τότε τι» (σελ. 305); Ο Νίκος, με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, φέρνει στο φως νέα στοιχεία εις βάρος του ενώ ταυτόχρονα απευθύνεται σε κάποιο πρόσωπο που τον παρακολουθεί: «Κι αφού στα πω και ξαλαφρώσω, σκέψου καλά και μετά κάνε ό,τι θέλεις» (σελ. 13). Λέξεις-κλειδιά ξεπετάγονται σποραδικά και προσδιορίζουν τον χώρο και τον χρόνο αλλά το παζλ ολοκληρώνεται αργά.

Έχουμε επίσης τον αδερφό του Νίκου, Δημήτρη, ο οποίος τον είχε ακολουθήσει στη Θεσσαλονίκη όπου σπούδαζε αλλά παρέμεινε εκεί ως τώρα, εκμεταλλευόμενος την εμφάνισή του για να γοητεύει τις γυναίκες. Ξεκίνησε ως μπάρμαν στα Λαδάδικα κι έφτασε να έχει δικό του μαγαζί, σύντομα όμως βρέθηκε να χρωστάει σε τοκογλύφους κι έρχεται για να ζητήσει βοήθεια από τον ξάδερφό του και πρόεδρο του χωριού. Πίσω του αφήνει τη γυναίκα του, Άρτεμη, η οποία έχει κι εκείνη τη δική της ιστορία να αφηγηθεί, μιας και απειλητικά γράμματα και απρόσμενες επισκέψεις από αυτούς που κυνηγούν τον άντρα της την πανικοβάλλουν και η συνέχεια θα είναι εντελώς απρόβλεπτη. Γνωρίζουμε και τον πρόεδρο της κοινότητας των 400 κατοίκων του Αϊ-Γιώργη που έχει αποκτήσει σημαντική περιουσία, στάνες, χωράφια κλπ. χάρη στις βρώμικες δουλειές που έχει ανοίξει και τις πολύτιμες γνωριμίες του. Ο αδερφός του, ο τρελο-Πάνος, είναι λειψός στο μυαλό και φαφούτης αλλά έχει χρυσή καρδιά. Από την άλλη μεριά των συνόρων, στο κοντινό μουσουλμανικό χωριό, ζουν ο Ισμαήλ Μπετσάι και ο Ερίμ, οι οποίοι παρακολουθούν το σπίτι μιας νέας και όμορφης κοπέλας που ζει μόνη. Τι έχει συμβεί μεταξύ του Ερίμ και της Σιμπέλ; Ποιος είναι ο μουλάς που έρχεται στην περιοχή, τι αποζητάει και γιατί δεν τον καλοδέχεται ο πατέρας του Ισμαήλ, που αγωνίζεται να πείσει τον γιο του να μείνει μακριά του; Όλοι αυτοί αλλά και δευτερεύοντες ήρωες, ο καθένας παρ’ όλ’ αυτά με σημαντικό ρόλο στην ιστορία, όλοι τους δυνάμει ύποπτοι, γειτνιάζουν πολύ κοντά στα σύνορα.

Δυνατές, έξυπνες ιστορίες που συνδέονται διαδοχικά μέσα από κεφάλαια που μας πηγαίνουν πότε στη ζωή του ενός και πότε στου άλλου, με τον αφηγηματικό αόριστο να εναλλάσσεται συχνά με τον ενεστώτα διαρκείας ακόμη και στο ίδιο κεφάλαιο, κάτι που δίνει ένταση και γρήγορο ρυθμό και με την τριτοπρόσωπη αφήγηση «των Άλλων» να δίνει τη θέση της στην πρωτοπρόσωπη του Νίκου. Η λυρικότητα της γραφής είναι αξιοπρόσεκτη, μιας και στήνει το κατάλληλο φόντο για την εξέλιξη της ιστορίας. Ομίχλη, βροχή και καταιγίδες, κρύο, συγκροτούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα και η γραφή αφήνει χώρο στη φύση να δείξει την παντοδυναμία της. Σημειωτέον ότι κάποια στιγμή το χωριό απομονώνεται λόγω πτώσης της γέφυρας και όλες οι επικοινωνίες και το ρεύμα κόβονται λόγω της καταιγίδας, οπότε ο κλοιός σφίγγει ακόμη περισσότερο! Κάποιες σκηνές ίσως έπρεπε να παραλειφθούν, κάποιες εξελίξεις ίσως χρειάζονταν μεγαλύτερη προσοχή στον χειρισμό, αυτό όμως που με στενοχώρησε αφάνταστα γιατί είχα παρασυρθεί από τη δίνη των γεγονότων και από την αληθοφάνεια των χαρακτήρων ήταν η τελευταία πράξη του Νίκου που ξεσκέπασε ένα καλά κρυμμένο μυστικό, στο οποίο όμως προσκολλήθηκε κι έτσι ένιωσα πως δεν άξιζε όλο αυτό στη Μάγδα, στη σύζυγό του. Γιατί έκανε αυτήν την επιλογή και γιατί δε μάθαμε πώς αντέδρασε η γυναίκα αυτή; Από ένα σημείο λοιπόν και μάλιστα ένιωσα πως όλη αυτή η υπέροχη πλοκή τυλίχτηκε βιαστικά σ’ ένα ανισοβαρές τέλος που από τη μια ανακούφισε κι από την άλλη με προβλημάτισε γιατί αφαίρεσε κομάτι της συνολικής μαγείας.

«Ο γιος μας» είναι ένα μυθιστόρημα για τη διαρκή πάλη ανάμεσα στα λάθη που καραδοκούν και στην ιδιοσυγκρασία κάποιου που τα επαναλαμβάνει ή τα αποφεύγει, με τις αντίστοιχες φυσικά συνέπειες ανάμεσα σ’ εκείνον και τους γύρω του. Διαρκή δίπολα αναζωπυρώνουν το ενδιαφέρον, μιας και ταπεινοί, προσγειωμένοι πρωταγωνιστές από τη μια (συνήθως οι γονείς), ευχαριστημένοι με αυτό το λίγο που τους δίνει το χωράφι, το ζώο, ο Θεός ο ίδιος διαρκώς τσακώνονται και διαφωνούν με τα παιδιά που μεγάλωσαν με νουθεσίες και σκληρή ζωή αλλά με την πρώτη ανάσα καλοπέρασης έχουν πάρει αέρα τα μυαλά τους. Κάποιοι προσγειώθηκαν, κάποιοι παλεύουν με ανεμόμυλους φυτοζωώντας κι άλλοι παίρνουν τον στραβό δρόμο. Για όλους όμως θα έρθει η κάθαρση και η λύση, όλοι θα βιώσουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Και το παιδί τελικά θα βρεθεί ή όχι; Τι συνέβη τη νύχτα που εξαφανίστηκε; «..ένα τίποτα είμαστε οι άνθρωποι. Ένα τίποτα. Και το ξεχνάμε. Μέχρι να συμβεί το κακό» (σελ. 67).

Ένα μυθιστόρημα μυστηρίου και αγωνίας. Το νέο μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μπέκα βγάζει στην επιφάνεια τις ιδιορρυθμίες και την πολυπλοκότητα των ανθρωπίνων σχέσεων προκαλώντας προβληματισμό στους ήρωές του δοκιμάζοντάς τους. Στο ακριτικό χωριό τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Μυστικά, ψέματα, αγωνία, μυστήριο. Ένα παιδί εξαφανίζεται κοντά στα σύνορα. Παρακολουθούμε με αγωνία την προσπάθεια που κάνει ο πατέρας για να βρει το παιδί του. Το μυαλό του να πλάθει τραγικά σενάρια για τη μοίρα του παιδιού του. Οι απανωτές ανατροπές διαδέχονται η μία μετά την άλλη και η εξαιρετική πλοκή κορυφώνεται με αυτήν του επιλόγου.

Είναι το πρώτο βιβλίο που διαβάζω του συγγραφέα Βαγγέλη Μπέκα το οποίο με κέρδισε από τις πρώτες σελίδες.

Μπράβο!!!

Βαγγέλης Μπέκας-Ο γιος μας-εκδόσεις Ψυχογιός

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Τον συγγραφέα Βαγγέλη Μπέκα τον γνώρισα μέσα από το ιστορικό του μυθιστόρημα «Το μαύρο φυλαχτό». Έχοντας αδυναμία στα ιστορικά μυθιστορήματα, το είχα απολαύσει και περίμενα μετά από τριάμισι χρόνια να με ταξιδέψει πάλι στην Ιστορία. Με εξέπληξε όταν έφτασε στα χέρια μου το νέο του βιβλίο «Ο γιος μας». Ένα βιβλίο που αναφέρεται στα πρόσφατα χρόνια. Διαφορετική γλώσσα, διαφορετικό είδος γραφής. Αλλά και τα δυο μυθιστορήματα του έχουν σχέση με τις θρησκείες του χριστιανισμού και του μουσουλμανισμού στα Βαλκάνια. Μπορεί να μην ανταμώνουν χρονικά αλλά ο αναγνώστης παίρνει αξιόλογες πληροφορίες κατά την ανάγνωση του.

Η αστυνομική του πλοκή με προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τα μικρά του κεφάλαια με σκηνοθετικό σενάριο, κορυφώνουν την περιέργεια και τη δράση και με οδήγησε πιο γρήγορα στο τέλος του. Θετική βρήκα επίσης την αφήγηση που εναλλάσσεται άλλοτε στο τρίτο πρόσωπο κι άλλοτε στο πρώτο, όπως τον ενεστώτα ως χρόνο, που με συνάρπασε και έζησα συγκλονιστικές στιγμές. Ήθελα να μπω στις 424 σελίδες του ως παρατηρητής, και να ζήσω βήμα-βήμα το οδοιπορικό των ηρώων. Ο αναγνώστης βλέπει ταινία μυστηρίου. Θα μου άρεσε αν το έβλεπα αυτό το σενάριο στη μικρή οθόνη.

Ο συγγραφέας κατάφερε πειστικά να σκιαγραφήσει την ελληνική επαρχία, αν και δεν έζησε σ’ αυτήν παρά μόνο σποραδικά. Κατέθεσε προσωπικά του βιώματα και του έδωσε μια απίστευτη δυναμική. Οι πρωταγωνιστές του όπως ο Νίκος, ο αδελφός του Δημήτρης και οι γυναίκες τους Μάγδα και Άρτεμη αντίστοιχα κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον και πολλές φορές κόβουν την ανάσα. Ο αναγνώστης βρίσκεται, ανασαίνει και καρδιοχτυπά μαζί τους. Όσο κυλούν οι σελίδες και μπαίνουν νέοι ήρωες στην υπόθεση, τόσο ο αναγνώστης συμπαθεί, συμπάσχει, θυμώνει, οργίζεται, προβληματίζεται με τους χαρακτήρες του. Πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές δημιουργούν μια αλυσίδα, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν. Γιατί αν δεν υπάρχει το παρελθόν, η ιστορία ακροβατεί και δεν μπορεί να κατανοήσει ο αναγνώστης τη συνέχεια.

Η εξαφάνιση του μικρού φέρνει σε όλους μας τον πόνο, τον φόβο και την απόγνωση. Ποιος γονιός δεν θα συγκινηθεί μ’ όλα αυτά που εκτυλίσσονται στην ιστορία; Πόσα παιδιά δεν χάνονται κάθε μέρα που δεν ξέρουμε αν οι γονείς τους ποτέ θα τα βρουν σώα; Συγκλονιστικές οι περιγραφές αλλά και τα συναισθήματα. Παραξενεύει τον αναγνώστη η απαθής στάση κάποιων ηρώων μα το γιατί θα το μάθει στο τέλος όπου κορυφώνεται η αγωνία. Σκοτάδι και ομίχλη όπως ακριβώς και οι ψυχές των ηρώων. Εντύπωση μου έκανε ο χαρακτήρας της Άρτεμης. Ολοζώντανος αφού στην κοινωνία μας θα βρούμε πολλές γυναίκες σαν αυτήν. Πολύ συμπαθής ήρωας ο τρελό-Πάνος, που μόνο τρελός δεν τον είδα με τη ματιά του αναγνώστη. Έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο μέσα στην ιστορία. Όλοι οι πρωταγωνιστές μα και τα δευτερεύοντα πρόσωπα είναι τόσο αριστοτεχνικά δουλεμένα, τόσο καλά ψυχογραφημένα που άθελά του ο αναγνώστης θα ταυτιστεί με πολλούς από αυτούς.

Στο μουσουλμανικό χωριό διαφεντεύει ο Ισμαήλ. Έχει έναν πατέρα, μια αδελφή, τη Σιμπέλ και έναν φίλο που τον υπακούει και τον ακολουθεί σε όλα. Αυτούς μοναχά γνωρίζει ο αναγνώστης. Ενώ στο ορθόδοξο έχουμε τον Πρόεδρο, τον παπά και τον χωροφύλακα. Φόβητρο η παρουσία του στο χωριό, τσιφλικάδες και προύχοντες, με τους ανθρώπους του πρώτου να κάνουν βρώμικες και παράνομες δουλειές. Πλούσιος και αδίστακτος ο πρόεδρος με τα τσιράκια να τον περικυκλώνουν, να τον ακολουθούν, να τον φοβούνται και να τον υπακούν Λαθρεμπόριο, ζώα και ναρκωτικά. Τα ίδια βλέπουμε και στα δυο χωριά. Υπάρχουν οι αφέντες και τα τσιράκια.

Πλημμυρισμένο από εικόνες το βιβλίο, ο αναγνώστης ταξιδεύει στο μικρό αυτό ακριτικό χωριό όπου εκτυλίσσεται η ιστορία. Ένα χωριό όπως πολλά άλλα της παραμεθορίου, βουτηγμένο στην ομίχλη, το δάσος, με όλα τα στοιχεία της φύσης να έχουν κυρίαρχο ρόλο και οι πρωταγωνιστές να νιώθουν αδύναμοι. Ο πολιτισμός είναι ανύπαρκτος αφού το τηλέφωνο και το ρεύμα κόβεται συνεχώς εξαιτίας των καιρικών φαινομένων. Περιγραφές που θα μας οδηγήσουν συνειρμικά στα δικά μας ίσως χωριά ή τόπους καταγωγής. Ο αναγνώστης βλέπει ακόμη και ταξικές διαφορές μεταξύ των κατοίκων του χωριού. Τον νεοπλουτισμό στο σπίτι του προέδρου και το φτωχικό σπίτι της μάνας του Νίκου αλλά και του ίδιου. Αυτή η εικόνα, μαζί με άλλες πολλές σκορπισμένες στις σελίδες του το καθιστά και κοινωνικό. Ένα καλοστημένο σκηνικό που θα αρέσει πολύ τον αναγνώστη.

Βλέποντας ως παρατηρητές την καθημερινότητα και των δυο χωριών το μόνο που τους χωρίζει είναι ο φράχτης-συρματόπλεγμα. Οι δυο λαοί δεν έχουν να μοιράσουν τίποτε μεταξύ τους. Πιστεύω πως είναι το μήνυμα που θέλει να περάσει ο συγγραφέας στους αναγνώστες του.

Τελικά αφού και οι δυο θρησκείες θέλουν την αγάπη και την ειρήνη, γιατί οι επί της γης εκπρόσωποι φανατίζονται και διψούν για αίμα; Καλοτάξιδο Βαγγέλη Μπέκα και εύχομαι τα μηνύματα που γεννιούνται από το νέο σου βιβλίο να μας προβληματίσουν

«Ο Αλλάχ δε θέλει σκοτωμούς. Αν διδάξουμε ορθά τον προφήτη, οι μουσουλμάνοι θα γίνουν σε όλους παράδειγμα σοφίας και θα κυριαρχήσουν στον κόσμο δίχως τζιχάντ»

«Οι θρησκείες είναι κανόνες των ανθρώπων»

Τα ένστικτα μας ουρλιάζουν, κι ο έρωτας ουρλιάζει μαζί τους ζητώντας πίσω το δάσος όπου γεννήθηκαν, ξερνάνε τους νόμους των ανθρώπων, ποθούν πάλι την ένωση των πάντων, τον παράδεισο, το δάσος χωρίς σύνορα, ζητάνε πίσω τον Θεό που είναι ένας, ο ίδιος θεός για όλους. «