Γιατί να λέμε βίαια τα νερά ενός ποταμού και όχι τις όχθες που τα περιορίζουν, έλεγε ο μεγάλος καλλιτέχνης-στοχαστής Μπρέχτ. Δανειστήκαμε το νόημα της φράσης για τον τίτλο αυτού του βιβλίου και θα μπορούσαμε να πούμε πως συνοψίζει, με αρκετή ακρίβεια, τα όσα επιχειρούμε να καταγράψουμε στις σελίδες που ακολουθούν, για το σοσιαλισμό του χθες, για το σοσιαλισμό των παιδιών μας, για τις ανάγκες του σήμερα.

Εδώ και λίγα χρόνια, με την πολιτικοιδεολογική ταυτότητα του ανένταχτου κομμουνιστή, συναντηθήκαμε, συζητήσαμε και συνεργαστήκαμε, στο πλαίσιο του διαλόγου και της κοινής δράσης, με δυνάμεις της Αριστεράς, της Οικολογίας και των Κοινωνικών Κινημάτων. Με δυνάμεις, που κατά το παρελθόν, βρισκόμασταν, συχνά, σε οξύτατη πολιτική, ιδεολογική αντιπαράθεση. Διατηρώντας αποσκευές μας από το χθες, υποστηρίζοντας και από τη μεριά μας τις δικές μας αλήθειες, ήταν προφανές ότι η επικοινωνία μας αυτή απαιτούσε ορισμένες υπερβάσεις ώστε να συμβάλουμε τόσο στην ανάγκη για κοινή δράση όλων των δυνάμεων της Αριστεράς αλλά πολύ περισσότερο να προσφέρουμε έστω ένα μικρό πετραδάκι στην οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης και ειλικρινούς διαλόγου, πράγματα πολύ χρήσιμα στις σημερινές συνθήκες ιστορικής ανασύνταξης του εργατικού επαναστατικού κινήματος. Θα ήταν λάθος και δεν θα πρόσφερε τίποτα να ισχυριστεί κανείς ότι μεταξύ των δυνάμεων της Αριστεράς δεν υπάρχουν διαφορές και διαφωνίες για ζητήματα μικρής ή μεγάλης θεωρητικής αλλά και πρακτικής σημασίας. Επίσης, θα ήταν ανακριβές να υποστηρίξουμε ότι μέσα από τις διαδικασίες διαλόγου και κοινής δράσης, σε όσο βαθμό έγιναν και γίνονται αυτά, δεν πλουτίσαμε τις γνώσεις μας, δεν μάθαμε κάτι παραπάνω. Και πάντως μια βασική διαπίστωση είναι ότι η ανησυχία, η αγωνία, ο προβληματισμός, έχουν μεγαλύτερη έκταση από όσο καμιά φορά φανταζόμαστε. Οι θεωρητικές αναζητήσεις και τα γιατί απασχολούν πολλούς και πέρα από μας και ίσως περάσει αρκετός καιρός ακόμα ώσπου κίνημα και ριζοσπαστικές σοσιαλιστικές ιδέες βρεθούν σε τέτοια αρμονία που θα υπερβαίνουν τη σημερινή καμπή.

Στα όσα ακολουθούν πάρθηκαν υπόψη προβληματισμοί και απόψεις που απασχολούν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, όλους τους χώρους της Αριστεράς. Αυτό, προφανώς, δεν υποκρύπτει καμιά δικαιολογία για τον όποιο υποκειμενισμό του συγγραφέα. Όταν αναφερόμαστε στο χώρο και στις δυνάμεις της Αριστεράς εννοούμε, με απόλυτη σαφήνεια, όλους εκείνους που όχι μόνο με το ιστορικό αξιακό τους φορτίο αλλά και με τον σημερινό προβληματισμό τους, μικρότερο ή μεγαλύτερο, αντιφατικό και ταλαντευόμενο, απόλυτο και οχυρωματικό, δεν θέλουν τον κόσμο που ζούμε σήμερα, τον κόσμο του ιμπεριαλισμού, της νέας τάξης, της παγκοσμιοκρατίας, των πολέμων, της εκμετάλλευσης, της καταστροφής του περιβάλλοντος. Επιθυμούν έναν άλλο κόσμο, όπως λέει και το σύνθημα του κινήματος ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση ή όπως λένε χιλιάδες άλλοι αγωνιστές το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός....
Αναφερόμαστε στην Αριστερά που έχυσε ποταμούς αίματος για να Ανθρωπέψει ο άνθρωπος. Στην Αριστερά που νίκησε και νικήθηκε. Στην Αριστερά που κόντρα στους παθιασμένους και φανατικούς σύγχρονους ιεροεξεταστές επιμένει να λέει: Και όμως γυρίζει...!

Οι σκέψεις που ακολουθούν, ανεξάρτητα από τις όποιες αντιρρήσεις και διαφωνίες που ίσως προκαλέσουν, ας θεωρηθούν μια ελάχιστη συμβολή στον προβληματισμό που γίνεται στο χώρο της Αριστεράς ως αναζήτηση απαντήσεων στο κρίσιμο ερώτημα: Τι ΕΦΤΑΙΞΕ, τι ΦΤΑΙΕΙ που το μεγάλο μας ουμανιστικό όραμα επιτρέψαμε να το χλευάζουν λογής-λογής γελωτοποιοί; Στην εισαγωγή του βιβλίου καταγράφονται κάποιες σκέψεις για την κοινή δράση και τη συνεργασία της Αριστεράς, ως αναγκαιότητα, ως αυτοπροστασία και άμυνα προσπαθώντας να απαντήσουμε στο ερώτημα με ποιους και ως πιο σημείο συμπορευόμαστε. Στη συνέχεια επιχειρούμε να ανιχνεύσουμε κάποια ζητήματα που, κατά τη γνώμη μας, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ήττα και την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και όλου του συστήματος που ονομάστηκε σοσιαλιστικό και τέλος καταθέτουμε κάποιους προβληματισμούς που έχουν σχέση με το σήμερα και το αύριο, σκέψεις για το κίνημα από τα κάτω και τη δράση του διεθνώς, κάποια σχόλια για τη σημερινή ταυτότητα της σοσιαλδημοκρατίας, τις απόψεις μας για τη σημερινή εργατική τάξη και το ρόλο της.