Το παρόν σύγγραμμα είναι το δεύτερο από την τριλογία με αντικείμενο την ιστορία της Μεσσηνίας. Θέμα του είναι οι μέσοι χρόνοι. Αφετηρία του αποτελεί η κατάκτηση της περιοχής από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ. και το τέλος του συμπίπτει με τις ύστερες μέρες του Δεσποτάτου του Μορέως το 1460. Στους δεκαεπτά αυτούς αιώνες συνέβησαν σημαντικά και αξιοσημείωτα γεγονότα και μεταβολές γεωλογικές και πληθυσμιακές.
Το σύγγραμμα είναι έτσι διαρθρωμένο ώστε να βοηθά τον αναγνώστη στην κατανόηση των χαρακτηριστικών της κάθε περιόδου, αλλά και τις αλλαγές που συντελέστηκαν εντός της. Στην εισαγωγή παρουσιάζεται η μεταβολή της ιστορικής σκέψης και της φιλοσοφίας της που προκλήθηκε από το χριστιανικό στοχασμό και την κοσμοθεωρία του.