Ευαγγελία Μινάρδου-Αδάμου-Γκρο πλάνο-Εκδόσεις Βακχικόν

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Τη συγγραφέα τη γνώρισα στην Τήνο. Πλούσια η παραγωγή φέτος των Τηνιακών δημιουργών που δεν είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε λόγω κορονοιού. Πηγαίνοντας στο αγαπημένο βιβλιοπωλείο μου,το "Περί Τήνος",το ξεχώρισα μόλις το είδα. Με τράβηξε το εξώφυλλο, ο τίτλος, οι εκδόσεις Βακχικόν που γνωρίζω ότι εκδίδει ξεχωριστά βιβλία; Η Τήνος και το Αιγαίο όπου υπάρχει μέσα στα διηγήματα της ή η μικρή φόρμα των διηγημάτων που μπορώ να πω ότι ζηλεύω και θέλω να δοκιμάσω; Όλα μαζί. Το πρωτόλειο βιβλίο της φιλολόγου και συγγραφέως Ευαγγελίας Μινάρδου ήταν ένα μικρό δώρο στις διακοπές μου και το διάβασα με ευχαρίστηση. Δεν είναι επιτηδευμένο όπως θα περίμενα από μια φιλόλογο, με λέξεις άγνωστες και νοήματα υψηλής διανοητικής ικανότητας που δεν μπορεί να το διαβάσει ο μέσος αναγνώστης. Αντίθετα, είναι βαθιά ανθρώπινο και συγκινητικό αφού οι ήρωες της είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Είναι αυτοί που ζουν μέσα στην κοινωνία μας, με όλα τα προβλήματα και τα συναισθήματα που πάλλονται, κονταροχτυπιούνται, μισιούνται, αγαπιούνται, κυνηγιούνται από τους υπόλοιπους, δεχόμενοι την κοινωνική κατακραυγή αλλά και την περιθωριοποίηση. Όσο το διάβαζα αυτό το όμορφο βιβλίο των 218 σελίδων, με την όμορφη φωτογραφία στο εξώφυλλο της Μαρίας Κοντοβουνίσιου, έβλεπα μπροστά μου την συγγραφέα στον ρόλο του σκηνοθέτη, να κάνει γκρο πλάνο. Όχι μόνο το πρόσωπο του ήρωα της αλλά και στην ψυχή του. Όχι επιφανειακό άγγιγμα αλλά βαθύτερο. Σε όλες τις τριάντα επτά ιστορίες της οι αλήθειες της ζωής πρωταγωνιστούν. Ανθρώπινη απώλεια, ψυχική απουσία, διαψεύσεις, προδοσίες, δύσκολες επιλογές, αδιέξοδα, αλλά και βασανιστικές προσπάθειες αυτοπροσδιορισμού μας που όλοι έχουμε βιώσει. Κι όλα αυτά συνυπάρχουν στην αυτογνωσία. Μπορούμε να βυθιστούμε αλήθεια μέσα μας και να δούμε την πορεία μας; Μπορούμε να ρίξουμε οι ίδιοι τις μάσκες, τα ψεύτικα προσωπεία που οι άλλοι μας μπολιάσανε και τα δεχτήκαμε χωρίς σκέψη; Μπορούμε να τα γκρεμίσουμε τα προηγούμενα και να βγούμε στο φως λυτρωμένοι;. Έχουμε βάλει τις προσωπικές μας κόκκινες γραμμές όπως η συγγραφέας μπόλιασε τους ήρωες της και μέχρι ποιο σημείο; Θα το ανακαλύψετε μέσα στα ολιγοσέλιδα διηγήματα της που το καθένα κινητοποιεί τις προσωπικές μας αποτυχίες ή επιτυχίες. Ή και σκέψεις ώστε να γίνουμε καλύτεροι. Πρέπει να πέφτουμε και να ματώνουμε για να βρούμε δύναμη να συνεχίσουμε; Ναι, αλλιώς δεν αλλάζουμε. Μπορεί η κάθε απώλεια η κάθε απουσία να μας φέρει μια νέα αρχή και ελπίδα; Ναι, μπορεί και βγαίνει πιο φωτεινή από πριν αρκεί να προσπαθήσουμε όπως οι ήρωες του κάθε διηγήματος. Η συγγραφέας μας καλεί να το απολαύσουμε. Θα μου πείτε πως να απολαύσουμε ένα βιβλίο με διηγήματα που μιλούν για πόνο, ήττα και στιγματισμό; Για έρωτα, θάνατο, φιλία, προσφυγικό, διαφορετικότητα, μελαγχολία, απόγνωση, για την πάλη για την επιβίωση, για απρόβλεπτο και το απροσδόκητο της ζωής, και τη μοναξιά; Πώς να απολαύσουμε ένα βιβλίο που μιλά για τον ζητιάνο, την εγκλωβισμένη σύζυγο, την απελπισμένη μητέρα, τον ερωτευμένο συγγραφέα, την προσφυγοπούλα που αγωνίζονται να ανακαλύψουν το δικό τους μονοπάτι της αυτογνωσίας και να βάλουν τις δικές τους κόκκινες γραμμές; Μα η λογοτεχνία δεν είναι μόνο ηλιοβασιλέματα και ροζ συννεφάκια. Δεν είναι μόνο έρωτες και χλιδή. Αυτά έχουν φύγει πιστεύω ανεπιστρεπτί. Οι εποχές αλλάζουν, οι δυσκολίες συναντιούνται μπροστά μας όλο και περισσότερο σε όλο τον πλανήτη. Έχει ή πρέπει να αλλάξει το Εγώ και να γίνει Μαζί. Να μοιραστούμε την ψυχή μας με τον σύντροφο και τον συνάνθρωπο και να συμπορευτούμε. Εκτός όμως της παραπάνω θεματογραφίας θα ταξιδέψετε με τις εικόνες που βρίσκονται διάσπαρτες σε όλο το βιβλίο. Είναι το αγνάντεμα στο Αιγαίο πέλαγος και τα νησιά που αχνοφαίνονται όταν δεν υπάρχει ομίχλη. Είναι η λουΐζα, τα άσπρα κυβόσχημα σπίτια, το Σκλαβοχωριό, το χωριό της στην Τήνο που μας το περιγράφει στο Επιμύθιο. Στο τελευταίο διήγημα του βιβλίου όπου η συγγραφέας κάνει τον προσωπικό της αποχαιρετισμό στον πρόσφατα εκλιπόντα πατέρα της, τον παπά-Γιάννη και αποδίδει και έναν μικρό «φόρο τιμής» στην ενορία του. Νοσταλγεί τα παιδικά της χρόνια, τους αγνούς ανθρώπους του, που, όπως γράφει χαρακτηριστικά, ήξεραν να ανοίγουν τα σπίτια τους αλλά και τις καρδιές τους και ομόρφυναν τα παιδικά της χρόνια. Η συγγραφέας ως φιλόλογος αγαπά πολύ τις λέξεις, τη μαγεύει η δύναμη του λόγου και τον θεωρεί πολύτιμο οπλοστάσιο. Η διαδικασία της γραφής είναι ευτυχία για την ίδια όπως μου είπε όταν βρεθήκαμε στην Τήνο. Μέσα στο Γκρο Πλάνο ο αναγνώστης θα διακρίνει επιρροές από την ελληνική μυθολογία, τον Όμηρο, τον Παπαδιαμάντη, τον Βιζυηνό και τον Τσέχωφ, μέχρι το Νέο Κύμα, στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου αλλά και ταινίες του ασπρόμαυρου ελληνικού κινηματογράφου. Όμορφες λέξεις συνυπάρχουν που τις επεξηγεί για όσους αναγνώστες δεν γνωρίζουν ή δε συνηθίζουν να έχουν δίπλα τους το λεξικό. Όπως πελιδνός, ακκίζομαι, φραγκοράφτης, αποφορά, υπέρθυρο, ανήκεστος, γαρμπίλι. Μα δεν είναι πιο όμορφο να αναζητείς και να αποδομείς μια λέξη ώστε να γίνει κτήμα σου η γλώσσα; Αυτή δεν είναι η μαγεία της λογοτεχνίας; Θα κλείσω με δυο στίχους του Ελύτη από το ποίημα «Τοιχογραφία»: Έχοντας ερωτευθεί και κατοικήσει αιώνες μες' στη θάλασσα έμαθα γραφή και ανάγνωση».

Η Ευαγγελία Μινάρδου-Αδάμου και γεννήθηκε μέσα στη θάλασσα αλλά και ξέρει άριστα να χειρίζεται τη γραφή. Καλοτάξιδο να είναι και καλή ανάγνωση!