Αρκετά καλό. Σε βυθίζει στην σκοτεινή και νοσηρή πλευρά των ανθρώπων, σε βαθμό που αναρωτιέσαι και για τον ίδιο τον εαυτό σου.

"Ορκίσου πως θα γίνεις δυνατή. Όπως ποτέ δεν μπόρεσα να γίνω εγώ για χάρη σου". Χρόνια ολόκληρα αυτή η φράση ανακυκλώνεται στο μυαλό της, παγιδεύοντάς τη στη δίνη της. Δυνατή;

Τι σημαίνει να γίνει δυνατή; Ποια δύναμη γεμίζει το κενό μιας ψυχής που έπαψε να εμπιστεύεται τους ανθρώπους;"

Η αληθινή ιστορία της Σουζάνα Φαζέκας που εγκαταστάθηκε στο Ναγκιρέβ το 1911. Εκτελούσε χρέη μαίας φανερά αλλά "εξυπηρετούσε" στα κρυφά τις ντόπιες γυναίκες να σταματήσουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες ή εγκυμοσύνες εξωσυζυγικών σχέσεων. Εκείνη την περίοδο οι οικογένειες επέλεγαν συζύγους για τις έφηβες κόρες τους χωρίς την έγκρισή τους χωρίς να δίνουν σημασία στο ποιόν του κάθε αντρός.Χαρακτήρες που συγκινούν, οργίζουν μα και προβληματίζουν την αναγνωστική καρδιά προσφέροντάς της συγκλονιστικά μαθήματα ζωής κι ανθρώπινης ψυχολογίας, ενώ μέχρι το τέλος την κρατούν σε εγρήγορση και αγωνία για το αν και πότε θα έρθει η απαραίτητη κάθαρση.Με γραφή ρέουσα, αγωνιώδη και αλλεπάλληλες ανατροπές. Πλούσια πλοκή και περιγραφικές εικόνες, αναπαριστούν με ζωηρότητα πρόσωπα και γεγονότα.Που μπορείς να φτάσεις όταν είσαι σε απόγνωση; Πώς οι άνθρωποι μπορούν να οδηγηθούν σε πράξεις που μέχρι και πριν λίγο δεν τις είχαν φανταστεί;

Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα από τη συγγραφέα Πασχαλία Τραυλού, για ατσάλινα νεύρα και γερό στομάχι. Από το 1911 έως το 1919 σε μια κωμόπολη της Αυστροουγγαρίας. Μια σκληρή πραγματικότητα βιώνουν οι γυναίκες εκείνης της εποχής ζώντας σε μία αντροκρατούμενη κοινωνία.

Αξίζει να διαβαστεί!!!

Ήταν ένα καλό βιβλίο. Ένα βιβλίο που διαβάζεται εύκολα. Παρ'όλα αυτά νομίζω πως το παρατράβηξε μέχρι να μάθουμε για το ποια ήταν πραγματικά η γιατρίνα και το παρελθόν της.

Παρά τις όποιες αδυναμίες εντόπισα, το βιβλίο καθηλώνει και διαβάζεται σχεδόν απνευστί. Σκληρό και έντονα ατμοσφαιρικό, αναπλάθει το σκοτεινό και υποβλητικό κλίμα της εποχής, μέσα από χαρακτήρες που διαπλάθονται από αυτό και ταυτόχρονα αναπαράγουν όλες τις παθογένειές του. Καλή γραφή και λεπτομερής δουλειά, που σε γενικές γραμμές δικαίωσε το αποτέλεσμα.

Ένα βιβλίο που στην αρχή με μπέρδεψε λίγο.... Αλλά μετά με έκανε να θέλω να δω τι θα γίνει στο τέλος...

Ήταν ένα ευχάριστο ταξίδι.

❓ Άγγελος ή διάβολος;

Η Σουζάνα Φαζέκας ήταν μια γυναίκα με πολύ ισχυρή προσωπικότητα, που δίχασε τους κατοίκους του μικρού και απομακρυσμένου χωριού Ναγκιρέβ. Για τον πάτερ Άμπρους ήταν το «Διαβολοθήλυκο». Όμως για τις γυναίκες του χωριού ήταν «Η θεά του Ναγκιρέβ», η γιατρίνα τους. Ήταν ο φύλακας – άγγελός τους. Η γυναίκα που τους πρόσφερε τις ιατρικές της υπηρεσίες ως μαμή και πρακτική γιατρός. Ήταν η γυναίκα που είχε ταλέντο και στην ραπτική και τους έραβε όχι μόνο όμορφα φορέματα, αλλά και τις ανοιχτές πληγές τους, λάφυρα της συζυγικής βίας.

Η Σουζάνα, έχοντας στο ενεργητικό της ένα σκοτεινό παρελθόν με πολλά μυστικά και οδυνηρές εμπειρίες, αναλαμβάνει δράση αυτοβούλως και παίζει τον ρόλο της Νέμεσις, της θείας δίκης. Από το 1911 – 1919, δίκασε και καταδίκασε σε θάνατο με τα βοτάνια και τα φαρμάκια της πάνω από 300 άνδρες, σε συνεργασία με μια ομάδα γυναικών.

Γυναίκες με κουρελιασμένες ψυχές και πληγωμένες σάρκες. Γυναίκες, που μέχρι πρότινος, είχαν αποδεχτεί την σωματική και ψυχική κακοποίηση σαν μια διαδικασία δεδομένη και αναπόφευκτη. Η υπομονή, η αντοχή και η ανοχή τους όμως είχαν εξαντληθεί, επαναστάτησαν και αποφάσισαν να πάρουν την ζωή στα χέρια τους, να αλλάξουν τα δεδομένα και την μοίρα τους.

❓ Αγάπη ή μίσος;

❓ Υποταγή ή επανάσταση;

❓ Συγχώρεση ή εκδίκηση;

❓ Αθώος ή ένοχος;

❓ Ζωή ή θάνατος;

Λέξεις, έννοιες, καταστάσεις και συναισθήματα εκ διαμέτρου αντίθετα δίνουν μια σκληρή μάχη. Ποιο θα υπερισχύσει; Οι ισορροπίες μεταξύ τους εύθραυστες και η διαχωριστική γραμμή σχεδόν αόρατη.

❓ Μπορούν οι πληγές της ψυχής να επουλωθούν;

❓ Πότε μπορεί κάποιος να συμφιλιωθεί με το οδυνηρό παρελθόν του;

Για την Σουζάνα η κατάλληλη στιγμή έφτασε όταν γνώρισε τον Έλληνα γιατρό Στράτο Κεκέρογλου. Συμφιλιώνεται με το τραύμα που κουβαλά από παιδί και θαρρετά κοιτάζει στον καθρέφτη της ψυχής της την αλήθεια…

«Η γιατρίνα» είναι ένα μυθιστόρημα εποχής, βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, όπου η πραγματικότητα ξεπερνά και την πιο ζωηρή φαντασία. Εξαιρετική πλοκή, δομή και ατμόσφαιρα που σε μεταφέρει στην εποχή εκείνη. Νιώθεις, αισθάνεσαι, γίνεσαι μέρος της ιστορίας. Ένα βιβλίο που σε καθηλώνει, διαβάζεται απνευστί και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι και την τελευταία σελίδα.

Η κ. Τραυλού μάς φέρνει αντιμέτωπους με τις προκαταλήψεις, τα ταμπού και τα στερεότυπα της κλειστής κοινωνίας και παράλληλα θίγονται κάποια πολύ σημαντικά κοινωνικά ζητήματα, όπως: ενδοοικογενειακή βία, σωματική και ψυχική κακοποίηση, εκτρώσεις, ομοφυλοφιλία, θρησκευτικός φανατισμός, καθώς επίσης δίνει μεγάλη βαρύτητα στον αδύναμο ρόλο της γυναίκας. Αδυναμία γνώμης, έκφρασης, επιλογής (κάθε είδους, από την πιο ασήμαντη μέχρι την πιο σημαντική).

Για μένα, η κ. Τραυλού είναι μια από τις κορυφαίες Ελληνίδες συγγραφείς και κάθε φορά με εκπλήσσει θετικά με τα εξαιρετικά λογοτεχνικά της έργα.

Τα θερμά μου συγχαρητήρια, απλά εξαιρετικό!!! 10 / 10

✒️ Η ψυχή σαπίζει μες στη σιωπή. (σελίδα 127)

✒️ Τα μυστικά είναι ασπίδες και μας προστατεύουν. Όταν ομολογείς το μυστικό σου, αφήνεις ξεμαντάλωτα τα τείχη σου. (σελίδα 250)

✒️ Ο φόνος μοιάζει με τον χορό. Πρέπει πάντα να μετράς τα βήματά σου. (σελίδα 301)

Η Σουζάνα Φαζέκας, μια γυναίκα μέση ηλικίας, φτάνει στο χωριό Ναγκιρέβ της Αυστροουγγαρίας το 1911, με τον άντρα της να είναι αγνοούμενος κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Η γυναίκα κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια για να ριζώσει στο χωριό και να ξεκινήσει τη ζωή της από την αρχή. Οι γνώσεις μαιευτικής, γενικής ιατρικής και… βοτάνων που έχει θα την κάνουν αρεστή και σύντομα αναντικατάστατη. Πώς συνδέονται με τη μυστηριώδη αυτή γυναίκα μια σειρά από θανάτους αντρών που κορυφώνονται μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου; Είναι αθώα ή ένοχη; Πόσο πρόθυμες είναι ορισμένες γυναίκες να απαλλαγούν από τους ανθρώπους που τυραννούν τη ζωή τους;

Η Πασχαλία Τραυλού θέλησε να σκαλίσει το παρελθόν της ενδιαφέρουσας αυτής προσωπικότητας και να αναζητήσει τα ελατήρια των ανήκουστων πράξεών της, να εισχωρήσει στην ψυχή και τα τραύματα μιας γυναίκας που φτάνει σ’ ένα φιλήσυχο και ήρεμο χωριό, μετατρέποντάς το σταδιακά και με ποικίλους έμμεσους και άμεσους τρόπους σε τόπο θανάτου (μιλάμε για δολοφονίες τουλάχιστον σαράντα αντρών, κυρίως μεταξύ 1914 και 1929). Πώς καταφέρνει να κερδίσει με το μέρος της σχεδόν όλους τους κατοίκους και να εκλογικεύει κάθε της πράξη; Τι απέγινε ο άντρας της; Ποια ψυχικά τραύματα κουβαλάει μαζί της; Το κατασκεύασε το επιχείρημα που χρειαζόταν για να ικανοποιεί τα φονικά της ένστικτα ή μήπως η αγριότητά της που επηρέασε και τις άλλες γυναίκες είναι μια κραυγή αγανάκτησης και μια τρανταχτή απόδειξη πως η βία αναπαράγει μόνο βία; Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως είμαστε σε μια εποχή όπου η οικογένεια επέλεγε τον μέλλοντα σύζυγο μιας νεαρής έφηβης γυναίκας χωρίς αυτή να έχει άποψη επί του θέματος και πως το διαζύγιο δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτό ακόμη κι αν ο άνδρας ήταν αλκοολικός ή βίαιος. Γυναίκες γερασμένες πριν την ώρα τους, καταβεβλημένες από την κακοπέραση και τις γέννες, παραμελημένες από σύζυγο, γονείς μα κυρίως από τον ίδιο τους τον εαυτό, ανέκφραστες, με κυρτούς ώμους και «με το παγωμένο βλέμμα των ανθρώπων που έχουν αποδεχτεί την κακοποίηση σαν μια διαδικασία δεδομένη και αναπόφευκτη» (σελ. 128), ζουν στο Ναγκιρέβ: «…ένα διαβολοχώρι που δεν το ‘χε ο χάρτης, κάπου στα νοτιοανατολικά της Βουδαπέστης, ανάμεσα σε κάποιο δάσος κι ένα παρακλάδι του Δούναβη» (σελ. 10). «Πίσω απ’ την πόρτα του καθένας έκανε ό,τι ήθελε, αρκεί να έλεγε τυπικά την καλημέρα του, να εκκλησιαζόταν τακτικά και να απέφευγε τη σύγκρουση με τον νόμο» (σελ. 257).

Η Πασχαλία Τραυλού συνέθεσε ένα δυνατό, ανατρεπτικό μυθιστόρημα γεμάτο απανωτές εκπλήξεις και βαθιά ψυχογραφήματα, με γεγονότα που φωτίζουν σταδιακά την προσωπικότητα της Φαζέκας και τις αλληλεπιδράσεις της με τα μέλη της κλειστής κοινωνίας του Ναγκιρέβ και με διακριτικές νότες ρομάντσου και καλολογικών στοιχείων. Ρεαλισμός και ωμότητα συναγωνίζονται τα ηθικά διλήμματα που πηγάζουν από την ιστορία ενώ ο έρωτας καταφέρνει να τρυπώσει ανάμεσα στις λέξεις και να αλλάξει την πορεία των γεγονότων. Πρωταγωνίστρια φυσικά η νεοφερμένη «γιατρός», που: «Διέθετε ανέκαθεν τη ζηλευτή δεξιότητα να διαβάζει την ψυχολογία των άλλων με την άνεση που κάποιος φυλλομετρά νωχελικά μια εφημερίδα» (σελ. 14). Είναι μια γυναίκα που έρχεται σε μια κλειστή πατριαρχική κοινωνία γεμάτη στερεότυπα και προκαταλήψεις, με έναν ιερέα που κατ’ επίφασιν κρατάει ουδετερότητα απέναντι στις ζωές των ποιμνίων του αλλά και αναθεματίζει χωρίς δισταγμό όσους λοξοδρομούν από το μονοπάτι της αρετής με τη σκέψη ενός διαζυγίου ή άλλων ανομημάτων.

Η ηρωίδα του βιβλίου βήμα προς βήμα ριζώνει στον καινούργιο τόπο, ανυπομονώντας το μαχαίρι, τα μαντζούνια και το ψαλίδι της να παίξουν τους ρόλους τους. Οξυδερκής, διεισδυτική και ικανή χειρίστρια των ανθρώπων, γίνεται σχεδόν αμέσως απαραίτητη στο χωριό. «Κι ώρες ώρες είχε την αίσθηση πως δεν έραβε μονάχα καινούρια φουστάνια αλλά ολοκαίνουριες μοίρες για τις γυναίκες αυτού του τόπου» (σελ. 129). Γεμάτη συναισθηματική δυσλεξία, ανθεκτική σε ερωτικά ερεθίσματα, αρνιέται να επενδύσει στους ανθρώπους, είναι «μια ύπαρξη μεταλλαγμένη από εμπειρίες που είχαν χαράξει στην ψυχή της ένα αφύσικο σχήμα» (σελ. 412). Τελικά πώς θα τη χαρακτήριζε κανείς; Αμείλικτο δαίμονα που χειραγωγεί ή άγγελο που σώζει; Δαίμονα με αγγελικές προθέσεις ή άγγελο με πείσμα σατανικό; Το μυθιστόρημα την παρακολουθεί στενά κατά την άνοδο αλλά και την πτώση της, γιατί ο άνθρωπος είναι πάντα αστάθμητος παράγοντας κι έτσι το σχέδιό της σύντομα αρχίζει να «μπάζει νερά». Απρόσμενα γεγονότα χτίζουν μα και γκρεμίζουν τη δημοτικότητά της, δημιουργώντας μια σφιχτοδεμένη πλοκή γεμάτη αγωνία και σασπένς. Η συγγραφέας κρατάει ίσες αποστάσεις, τοποθετεί τα κοινωνικά γεγονότα και τις ψυχογραφίες στην κρίση του αναγνώστη, καταγράφει τις πράξεις και τις αντιδράσεις, πουθενά όμως δεν παίρνει θέση, αντίθετα, αφήνει τα γεγονότα να μιλήσουν μόνα τους και να ξεδιπλωθεί η ιστορία όσο γίνεται πιο αντικειμενικά και ολοκληρωμένα.

Εξίσου ενδιαφέροντες και πολυπρισματικοί είναι και οι υπόλοιποι κάτοικοι: ο κρατικός υπάλληλος και χήρος επί δεκαεπτά χρόνια Γκιόργκι Άισμπεργκ, η αντρογυναίκα Άγκνες Πίντερ, που έχει τον οίκο ανοχής της ευρύτερης περιοχής και μεγαλώνει βαρυγκομώντας τον πνευματικά καθυστερημένο Βίτορ και την αδελφή του, Μπλάνκα, ο Σέρβος Νεντέλικο Σαμπρίνοβιτς (είναι κρυφά ερωτευμένος με μια κοπέλα του χωριού, σε μια περίοδο που η Αυστροουγγαρία κατείχε σερβικά εδάφη και οι αντάρτες έστηναν ενέδρες για να σκοτώνουν Ούγγρους στρατιώτες, επομένως τι μέλλον μπορεί να έχει μια τέτοια σχέση; ), η Ιρέιν Λουτζ, μία από τα θύματα των κακοποιητικών συζύγων, ο εσωστρεφής, δίκαιος, οξυδερκής και τυπικός αστυνόμος Στέφαν Ζόλταν, η προξενήτρα του χωριού Γκιούλα, που ζει με τον γιο της, Κρίστεκ, και τη γυναίκα του, Έλζα, ένα κορίτσι που μετά χαράς το έδωσε ο πατέρας της για να έχει ένα στόμα λιγότερο, ένα ασχημάτιστο πλάσμα που η Γκιούλα προόριζε για ερωμένη, πλύστρα, μαγείρισσα και μάνα των παιδιών της, με αντάλλαγμα ένα πιάτο φαΐ, ο αυστηρός τοποτηρητής των ηθών και των εθίμων πάτερ Άμπρους, με σκοτεινό ψυχισμό, αδέκαστος και άτεγκτος (βρίσκει τον μάστορά του με τη Φαζέκας κι έτσι απολαμβάνουμε τις μάχες των δύο δαιμόνων για επικράτηση στο ποίμνιο), ο Στράτος Κεκέρογλου από την Κομοτηνή, που με το ξέσπασμα του πολέμου βρέθηκε αιχμάλωτος στο στρατόπεδο του Γκέρλιτς και μπλέχτηκε αναπάντεχα με τις ζωές των χωρικών και πολλοί άλλοι, άντρες μα κυρίως γυναίκες, συγκροτούν ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα που δεν μπορείς να μαντέψεις πώς θα εξελιχθεί, μιας και τα πράγματα έρχονται διαρκώς πάνω κάτω.

Όλα τα μυθιστορηματικά γεγονότα πλέκονται ιδανικά με τις ιστορικές συνθήκες που οδήγησαν στο ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Μεταξύ αυτών, ο Νεντέλικο και ο φίλος και πρότυπό του, Γκαβρίλο Πρίντσιπ, που δολοφόνησαν τον Αρχιδούκα Φραγκίσκο Φερδινάνδο της Αυστρίας

https://en.wikipedia.org/wiki/Nedeljko_%C4%8Cabrinovi%C4%87

Η συγγραφέας έχει μελετήσει καλά και προσεκτικά, όπως πάντα, το αντικείμενό της και παραθέτει εύληπτα και κατατοπιστικά τα εθνοτικά και κοινωνικά προβλήματα της περιοχής και το παρασκήνιο που οδήγησε στην έκρηξη του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου, καταστάσεις που εντάσσει αρμονικά στην αφήγηση, επηρεάζοντας τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος και τις πράξεις τους. Μαζί με τη σταδιακή κλιμάκωση στον χώρο της Σερβίας και της Αυστροουγγαρίας κλιμακώνονται και οι σχέσεις μεταξύ των κατοίκων, προετοιμάζοντας τον αναγνώστη για την αιματηρή παγκόσμια σύρραξη και ταυτόχρονα για τη σιωπηρή εσώτερη διαμάχη στο Ναγκιρέβ.

«Η γιατρίνα» είναι μια μυθιστορηματική προσέγγιση της κατάστασης στην οποία οδήγησε η Σουζάνα Φαζέκας το ήσυχο ως την άφιξή της χωριό του Ναγκιρέβ και μια ρεαλιστική απεικόνιση της εποχής και της καθημερινότητας των κατοίκων, εν όψει του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ταυτόχρονα όμως είναι και μια κραυγή βοήθειας απέναντι στη δύσκολη θέση της γυναίκας που δυστυχώς υφίσταται ακόμη και σήμερα, όταν βασανίζεται, ταλαιπωρείται, κακοποιείται από τον σύζυγο, τον αδελφό ή τον πατέρα σε μια κοινωνία που κωφεύει ελαφρά τη καρδιά στα «ξένα προβλήματα». Σίγουρα, η λύση δεν είναι αυτή στην οποία καταφεύγουν με ποικίλους τρόπους οι ηρωίδες του βιβλίου, άλλωστε οι ανατροπές και το τέλος δείχνουν τις συνέπειες των πράξεών τους, γι’ αυτό και η συγγραφέας προσπαθεί, με όχημα τις κλειστές πόρτες του χωριού, να φωτίσει και να υποστηρίξει τις δύσκολες στιγμές της γυναικείας κακοποίησης, τη μοναξιά που βιώνουν, τις εναλλακτικές λύσεις που υπάρχουν και δεν τις βλέπουν λόγω της κατάστασής τους και οποιοδήποτε άλλο βήμα που θα φέρει τη γυναίκα πιο κοντά στην αυθυπαρξία και θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή της, όχι για να υπερέχει του άντρα αλλά για να συμβιώνει αρμονικά μαζί του και να είναι υγιής και αισιόδοξη.

Ενδιαφέρον πόνημα σε γενικές γραμμές. Πιο πολύ συγκλονίζει η αναλγησία της πρωταγωνίστριας. Ευκολοδιάβαστο.

ΜΕΣΟ ΤΕΧΝΗΣ!!! Λίτσα Κοντογιάννη

Κατά την ταπεινή μου γνώμη θεωρώ πως η κυρία Τραυλού ανήκει στις εξαιρετικά ταλαντούχες συγγραφείς της εποχής μας, που κατέχει μια μοναδική γραφή. Ειδικά μετά την τριλογία της Στάχτης ανήκει αναμφισβήτητα σε αυτή την κατηγορία. Αυτό το βιβλίο βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία και η κεντρική ηρωίδα ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Λαμβάνει χρονικά χώρα κατά τη δεύτερη δεκαετία του περασμένου αιώνα, διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, και χωρικά σε μια επαρχιακή πόλη της τότε Αυστροουγγαρίας. Μια εποχή πολύ δύσκολη και σκοτεινή για τις γυναίκες, όπου μόνο ένας άντρας έχει όλα τα δικαιώματα, ενώ μια γυναίκα έχει μόνο τόσα δικαιώματα όσα έχουν τα αντικείμενα. Ήταν μια κατάσταση που δεν άφηνε σε αυτές και πολλές επιλογές. Η κακοποίηση των γυναικών ήταν κάτι το συνηθισμένο εκείνα τα χρόνια. Η ιστορία αυτή από τη φύση της μπορεί να διχάσει πολλούς αναγνώστες και ως εκ τούτου δεν θα διστάσουν να την καταδικάσουν. Θα πρέπει όμως να αναλογιστούμε τις τότε σκοταδιστικές εποχές, να δούμε με συμπάθεια και να κατανοήσουμε τα όποια κίνητρα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δικαιολογήσουμε. Μην ξεχνάμε πως, όσο κι αν θέλουμε να πιστεύουμε πως η κοινωνία του σήμερα έχει προχωρήσει, φυλετικά κατάλοιπα της εποχής εκείνης αντιμετωπίζουμε και τώρα. Μπορεί ο κεντρικός χαρακτήρας να είναι μια γυναίκα, αλλά και οι υπόλοιποι χαρακτήρες που την πλαισιώνουν κάθε άλλο παρά κομπάρσοι είναι. Οι περισσότεροι είναι κι αυτοί γυναίκες και παίζουν πολύ σπουδαίο ρόλο στη εξέλιξη της υπόθεσης. Είναι τόσο αντίθετοι και διαφορετικοί μεταξύ τους και θα μπορούσε να πει κανείς πως αποτελούν μια μεγάλη ποικιλία. Μια εσωστρεφής κοινωνία, γεμάτη στερεότυπα και προκαταλήψεις, μια ατμόσφαιρα σκοτεινή και γκρίζα όπου βρίσκει πρόσφορο έδαφος και ανθεί η απόλυτη υποκρισία. Μέσα σε αυτό το αφήγημα δεν λείπει ο έρωτας, η προδοσία και η εκδίκηση. Βλέπουμε δε τον έρωτα σε όλες του τις μορφές. Η ηρωίδα μας, προσπαθεί και βρίσκει με τον δικό της, και ουσιαστικά τον μοναδικό τρόπο, να αντιμετωπίσει το όλο κατεστημένο, και ο τρόπος διαφυγής της γίνεται τελικά και λύτρωσή της. Η πένα της συγγραφέα είναι απόλυτα στρωτή, δεν υπερβάλει, δεν κουράζει και κρατάει τον αναγνώστη δέσμιο μέχρι την τελευταία του σελίδα. Τα πραγματικά γεγονότα έχουν μπλεχτεί τέλεια με τη μυθοπλασία και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Η φύση της όλης υπόθεσης πιθανόν να κουράσει, όπως και η συνεχή αναφορά σε ιστορικά γεγονότα. Δεν γίνεται όμως διαφορετικά. Όλη αυτή η υπόθεση γεννά προβληματισμό για το πώς ήταν η θέση της γυναίκας τότε, και πως ακόμα και τώρα, έχουμε ακόμα μακρύ δρόμο μπροστά μας να διανύσουμε για να καταφέρουμε να εξαφανίσουμε όλα τα κατάλοιπα.

Δεν μου κάθισε καλά. Γνώριζα το υπόβαθρο της πραγματικής ιστορίας μέσω άρθρων, και είχα την περιέργεια να δω τη μυθιστορηματική της απόδοση. Έγιναν εγκλήματα εκεί, παιδιά. Και όχι, δεν δικαιολογούνται οι πάντες, ούτε η αυτοδικία αποτελεί μέσο δικαίωσης, τουλάχιστον κάτω από το ηθικό βάρος.

Πολύ ωραίο και καλογραμμένο ως μυθιστόρημα, αλλά ίσως η συγγραφέας θα έπρεπε να αποφύγει τη σύνδεση με τα πραγματικά γεγονότα και να πασχίζει τόσο να δώσει ελαφρυντικά σε όλους. (Προσωπική μου άποψη)

(Επίσης λίγο περισσότερη προσοχή στην επιμέλεια δεν θα ήταν άσχημη ιδέα)

Πασχαλία Τραυλού-Η γιατρίνα-εκδόσεις Διόπτρα

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η αγάπη είναι αγκάθι και πληγώνει

Το φωνάζω να το ακούσουν οι γυναίκες

Την Πασχαλία Τραυλού την παρακολουθώ από το πρώτο της βιβλίο «Με μπαλαντέρ τη μοναξιά» και τη θαυμάζω για την συγγραφική της πορεία. Μέχρι τώρα δε μπορώ να διαλέξω ποιο μου άρεσε περισσότερο γιατί το καθένα της είναι ξεχωριστό. Μετά από το δυνατό της μυθιστόρημα «Άγγελοι από στάχτη», έρχεται να μας συγκλονίσει με τη «Γιατρίνα» της, από τις εκδόσεις Διόπτρα. Γροθιά στο στομάχι των σύγχρονων γυναικών. Κάποιες φορές διαβάζουμε παρόμοια βιβλία και νιώθουμε ότι είμαστε πολύ τυχερές. Νιώθουμε αποτροπιασμό γι’ αυτά που τραβούσαν οι γυναίκες τότε, το 1911-1919, χρονιές που διαδραματίζεται αυτή η αληθινή ιστορία..Όχι πως τη σημερινή εποχή δεν υπάρχουν γυναίκες που είναι θύματα των αντρών, που δεν κακοποιούνται λεκτικά ή σωματικά. Η Τραυλού μας ταξιδεύει στο Ναγκιρέβ, στην Ουγγαρία. Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από μας αλλά η πέννα της μηδενίζει απόσταση και χρόνο. Πολλές φορές διαβάζοντας το, συμπόνεσα τις γυναίκες, νευρίασα με τους άντρες αλλά έριξα ευθύνες και στις ίδιες που ήταν δέσμιες του παπά και του Θεού, που κρεμούσαν παθητικά τις δικές τους ζωές αλλά και των παιδιών τους. Υπέμειναν απάνθρωπα βασανιστήρια στα χέρια τους και δε τολμούσαν ν’ απαλλαχτούν από αυτούς. »Κανένα απ’ τα κορίτσια σ’ αυτόν τον τόπο δεν τολμά να ορθώσει το ανάστημα του ή να δραπετεύσει από το προδιαγεγραμμένο πεπρωμένο του, του αρέσει δεν του αρέσει ο γαμπρός. Οι χερούκλες των πατεράδων τους αναλαμβάνουν να τους βάλουν μυαλό σε περίπτωση που τολμούν να έχουν άποψη. Οι μανάδες τους πάλι φροντίζουν να φοβούνται οι θυγατέρες τους άντρες. Οι άντρες είναι φόβητρα και αφέντες. Θεματοφύλακας της τάξης σ’ αυτόν τον τόπο είναι μια ηθική που κρατά βούρδουλα….» Σ’ αυτό τον τόπο έφτασε κυνηγημένη η Σουζάνα Φαζέκας μετά από δυο φόνους και μια θυελλώδη παιδική ζωή. Η γιατρίνα, ή πρακτική μαμή, η μοδίστρα ή ότι άλλο όριζε τον εαυτό της, πήγε σ’ αυτό το χωριό για να επουλώσει τις πληγές της αλλά και να εκδικηθεί τους άντρες βοηθώντας ουσιαστικά τις γυναίκες τους. Ορκίστηκε στη μάνα της πως θα γίνει δυνατή, να καταφέρει να γλιτώσει, πράγμα που δεν έκανε αυτή για χάρη της. Κι εδώ θέλω να σταθώ. Πόσες φορές ακούσαμε από τις γιαγιάδες ή άλλες γυναίκες του στενού μας περιβάλλοντος πως υπέμειναν για χάρη των παιδιών τους; Πώς έζησαν με παθητικότητα και παραίτηση και δεν έφυγαν από τη ζωή για χάρη τους; Ρώτησαν όμως τα παιδιά τους αν μπορούν να ανεχτούν όλο αυτό το δράμα μέσα στο σπίτι τους; Ρώτησαν αν μπορούν να σηκώσουν τύψεις και συσσωρευμένες ενοχές στην παιδική τους ψυχή; Η αγάπη είναι αγκάθι και πληγώνει/ Το φωνάζω να το ακούσουν οι γυναίκες. Γυναίκες δέσμιες του δυνάστη τους που είτε από συνήθεια είτε από ανάγκη υποτάσσονται. Στίχοι που θα συγκλονίσουν όσες θα τους διαβάσετε πολλές φορές αφότου φτάσετε στο τέλος του. Η συγγραφέας εμβαθύνει δίνοντας στην αναγνώστρια μοναδικούς χαρακτήρες που θα τη συντροφεύσουν στις 539 σελίδες του. Τόσο πολύ θα παθιαστεί μαζί τους, που δε θα καταλάβει πότε θα κυλούν οι σελίδες. Η Σουζάνα, στάθηκε φύλακας άγγελος για τις γυναίκες του χωριού. Τις αφύπνισε, τις έβγαλε από το κακό τους ριζικό και τις απελευθέρωσε. Τις ξεγεννούσε, τις έραβε τα σχισμένα φρύδια, τις επανέφερε τα σπασμένα μέλη τους, αλλά και τις έραβε φουστάνια αφού ήταν άριστη μοδίστρα. Ανέλαβε να δικαιώσει τις γυναίκες και να δικάσει τα αρσενικά αφού ο εκπρόσωπος της εκκλησίας, ο πάτερ Άμπρους τα δικαίωνε. Απόκτησε δικαιοδοσία ζωής και θανάτου πάνω σε ξένες ζωές. Οι γυναίκες την παρακαλούσαν από μόνες τους να τις απαλλάξει από τον δυνάστη τους. Έπαιρνε όλο το βάρος στη ψυχή της γιατί ήθελε να δικαιώσει τη μάνα της που την παρακάλεσε να φανεί δυνατή στη μνήμη της; Ήταν ψυχοπαθής η Σουζάνα ή ένιωθε πως είχε χρέος να σώσει όλο το αδύναμο φύλο; Σε μια περιοχή της Αυστροουγγαρίας που τα πολιτικά γεγονότα και οι πόλεμοι φούντωναν, λίγο πριν και λίγο μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σουζάνα, με όπλο τη φύση, μαζεύοντας τα βοτάνια της, έστειλε πολλούς άντρες στον τάφο. Η Τραυλού δίνει τα μηνύματα της όπως σε κάθε βιβλίο της για το δικαίωμα στον έρωτα, την σεξουαλική και ψυχική κακοποίηση, την ενδοοικογενειακή βία, τον σκοταδισμό, την ομοφυλοφιλία και τον στιγματισμό. «Χτίζει» χαρακτήρες ωμούς, ρεαλιστικούς, ευθυνόφοβους, αγωνιστές της ζωής και της πατρίδας για να πλαισιώσουν τους πρωταγωνιστές. Ο καλός και ο κακός αστυνόμος, ο παπάς που εκβιάζει συνειδήσεις και κρατά επτασφράγιστο μυστικό στην κοινωνία του χωριού το προσωπικό του δράμα. Θαυμάζω την παπαδιά που απέκτησε δύναμη αντικρούοντας τον παπά μπροστά της και γίνονται η μόνη μάρτυρας υπεράσπισης της. Επίσης δυνατή μορφή είναι η μάνα που ο γιος επιστρέφει ανάπηρος από τον πόλεμο, η ανήλικη κακοποιημένη νιόπαντρη, η προξενήτρα Γκιούλα και κακιά πεθερά, η πόρνη, η τσατσά Άγκνες Πίντερ, η Έλζα και η Ιρίν. Δεν μπορώ να παραλείψω τον Νεντέλικο που έβαλε τον αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας του πάνω από τον έρωτα της Μπλάνκα και τον Βίκτωρ, τον στιγματισμένο ήρωα που με συγκίνησε πολύ. Τα συναισθήματα κορυφώνονταν με τα συνεχόμενα αίσχη, αλλά μαλάκωναν με τις λυρικές εικόνες, τα τοπία και τους έρωτες των ηρώων. Όλο αυτό το πάθος της εκδίκησης χάθηκε όταν γνώρισε τον Έλληνα γιατρό Στράτο Κεκέρογλου που χρειάστηκε τη βοήθεια της για το θανατηφόρο τραύμα. Που τον ερωτεύτηκε και θέλησε να ξεχάσει το παρελθόν της. Η προσωπική ιστορία του θα την λυγίσει και θα την οδηγήσει στον δρόμο της αυτογνωσίας. Θα δούμε την ηρωίδα να ακροβατεί στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην αγάπη και το μίσος. Συγκλονιστικός ο μονόλογος της ηρωίδας ώστε ο αναγνώστης να λύσει όλες τις απορίες του για την κατάληξη της. Η Σουζάνα Φαζέκας ποτέ δεν πάτησε στην εκκλησία, ποτέ δεν άνοιξε την καρδιά της στον παππά όπως όλες οι γυναίκες του χωριού. Η συγγραφέας υπερασπίζεται την ηρωίδα αλλά ο αναγνώστης θα νιώσει την αγνωμοσύνη των περισσότερων ηρώων. Ανατρεπτικό το τέλος της. Αξίζει τελικά να δίνουμε τον αγώνα μας για τη λύτρωση ανθρώπων που μπορεί κάποτε να μας προδώσουν; Ήταν πολύ δύσκολο να γράψω τη γνώμη μου αμέσως μόλις το τελείωσα για να είναι δυνατή η ιστορία στο μυαλό μου, που έγραψε η Πασχαλία Τραυλού. Να καταλαγιάσουν τα αρνητικά συναισθήματα μέσα μου αλλά δεν τα κατάφερα. Δε χαϊδεύει αυτιά, δεν ωραιοποιεί τις καταστάσεις. Άλλωστε η κακοποίηση των γυναικών δε σηκώνει στρογγυλάδες και ηλιοβασιλέματα. Καλοτάξιδο Πασχαλία Τραυλού και εύχομαι αυτό το υπέροχο βιβλίο να δώσει δύναμη σ’ όλες τις γυναίκες που υποφέρουν ακόμη και σήμερα.

«Μια εξέγερση ήταν η πράξη σου. Μια επανάσταση που ήταν αδύνατον να αποφύγεις. Τα παιδιά σου περιμένουν από σένα στήριξη..»