Νίκος Λαγκαδινός «Εμβατήριο οπισθο­πορείας» εκδόσεις Δυτικός Άνεμος

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Τον Νίκο Λαγκαδινό τον γνώρισα πριν πολλά χρόνια, όταν ήμουν εκκολαπτόμενη αρθρογράφος και έγραφα στην Εξόρμηση γι αυτά που με απασχολούσαν εκείνη την εποχή. Ήταν ο άνθρωπος που μου δίδαξε πολλά ώστε να βελτιωθώ συγγραφικά. Δεν γράφω αυτή τη γνώμη για να του δείξω την ευγνωμοσύνη μου. Αυτή τη γνωρίζει. Αλλά να σας το προτείνω ως ένα βιβλίο που θα σας προβληματίσει, θα σας ταρακουνήσει καλύτερα μ’ αυτά που γράφει ως ημερολόγιο στο «Εμβατήριο Οπισθοπορείας» από τις εκδόσεις Δυτικός Άνεμος με την επιμέλεια του Ευάγγελου Κασσαβέτη. Ευρηματικός ο τίτλος, δημοσιογράφος μάχιμος τόσα χρόνια είναι φυσικό να επέλεγε ένα τίτλο που θα μας έλκυε. Μόνο που μ’ αυτό το βιβλίο, το τρίτο κατά σειρά, μετά το «Καλύτερα τύψεις παρά απωθημένα» από τις εκδόσεις Άγκυρα και το «Είσαι παράνομος ρε», από τις εκδόσεις Δυτικός Άνεμος, δεν πάει πίσω αλλά προς τα μπροστά. Εκτός αν το τιτλοφόρησε έτσι γιατί η μνήμη παίζει τον κυρίαρχο ρόλο. Μια αυτοβιογραφία είναι αυτό το βιβλίο χωρίς να κρύβει αλλά να λέει αλήθειες τόσο ωμές που τραβά το ενδιαφέρον του κάθε υποψιασμένου αναγνώστη. Χωρίς τη μνήμη δεν μπορούμε να ζήσουμε το παρόν αλλά ούτε να ονειρευτούμε το μέλλον. Και ο Νίκος Λαγκαδινός τα βιώνει όλα στον έπακρο βαθμό. Ξεκινώντας από το χωριό του, ξετυλίγει το κουβάρι της ζωής. Καταθέτει ιστορίες, συναισθήματα που γεννήθηκαν στο διάβα της πορείας του. Έζησε σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας της χώρας μας, όπως θα διαβάσουμε, μαχητής χωρίς να κάνει εκπτώσεις στα θέλω του. Μέσα από τις 252 σελίδες του θα μπορούσε να γράψει πολλά για όλα αυτά που έχει βιώσει. Αλλά η αφαιρετική του δυνατότητα μας γνωστοποιεί αυτά που είναι άξια λόγου για να μας περάσει τα μηνύματα του μέσα από τα βιβλία του. Βαθύς γνώστης της λογοτεχνίας και του θεάτρου μπλέκει όμορφα τις μνήμες μέσα από τις δικές του εμπειρίες, Στη γραφή του θα διακρίνετε έναν άνθρωπο που η ζωή του δεν στηρίχτηκε σε παχιά λόγια αλλά ένα ανυπότακτο που συγκρούστηκε πολλές φορές με τα θέλω της εποχής. Που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί πολλές ευκαιρίες που του δόθηκαν απλόχερα. Τα «έβαλε» με δημοσιογραφικά συγκροτήματα αφού δεν δέχτηκε να μπει στην φιλοσοφία του πλουτισμού και της προσωπικής επιφάνειας. Σε πολλά σημεία θα διαβάσετε ή θα καταλάβετε πώς αποφάσισε με ποιους θα πάει και τι θ’ αφήσει πίσω του. Μπορώ να πω πώς είναι ένα από τα ζωντανά παραδείγματα της κοινωνίας μας ότι «δεν είναι όλοι ίδιοι». Ούτε στον πολιτικό ούτε στον δημοσιογραφικό στίβο. Αξιοπρεπής, μαχητικός, που ξέρει να στηλιτεύει τα κακώς κείμενα, που σέβεται τον άνθρωπο. Ο σεβασμός είναι το κυρίαρχο στο «Εμβατήριο οπισθοπορείας» και μετά ακολουθούν οι αξίες, η συνείδηση η λογοτεχνία, το διαδίκτυο, οι ανθρώπινες σχέσεις αλλά και ύπαρξη ως οντότητα είναι τα θέματα που περισσότερο τον απασχολούν. Αλήθεια πόσοι μιλούν για σεβασμό σήμερα; Πόσοι νιώθουν τον σεβασμό και πως να περιμένουμε να τον διδαχτεί η νέα γενιά;

Το χωριό του με τη μυρωδιά του φρεσκοψημμένου ψωμιού στο φούρνο, η σταφίδα στ’ αλώνια, η απόμακρη σημερινή Αθήνα, της μαυρίλας, που έγινε μύλος που τους αλέθει όλους, που έπαψε να είναι φιλική με τα προβλήματα της ανεργίας, της μετανάστευσης, του προσφυγικού, της εκμετάλλευσης, το Παρίσι, το Λουξεμβούργο, η Θεσσαλονίκη, η Γενεύη είναι μερικούς από τους τόπους όπου ο συγγραφέας ξεδιπλώνει τη πολυκύμαντη ζωή του.

Ο Βάρναλης, ο Καρυωτά­κης, ο Χάκ­κας, ο Καβάφης, ο Ρουσσώ, ο Σαρτρ, ο Καμύ, ο Μπέκετ, ο Τσέχωφ, ο Ντοστογιέφσκι, ο Κάφκα είναι μερικοί από τους αγαπημένους του συγγραφείς που τους ανταμώνουμε μέσα από τις σελίδες δίνοντας τους ξανά ζωή, τους κινητοποιεί θα έλεγα, για να δώσει στον μέσο αναγνώστη τις αλήθειες που αγνοούν. Που δεν γνωρίζουν, που δεν θέλουν να τις ακούν γιατί πονούν. Και το κυριότερο ότι αυτοί λένε τα πράγματα όπως έχουν, αντίθετα από τους πολιτικούς. Τα «βάζει» με τους νεότερους συγγραφείς που δεν θέλουν να χώσουν την πέννα στη πληγή. Δόθηκαν ευκαιρίες κατά τη γνώμη μου που θα μπορούσαν να υψώσουν τη φωνή τους. Κι όμως δεν το έκαναν γιατί θέλουν να είναι αρεστοί. Λογοτέχνες και συγγραφείς απέχουν κατά πολύ κι αυτό το έχει αποδείξει η ιστορία της λογοτεχνίας.

«Όλοι τελικά θέλουν να σώσουν την πατρίδα και νοιάζονται για το καλό της, αλλά κανένας δεν θέλει το καλό του διπλανού του».

«Αυτό ακριβώς περιμένω από τον Ελληνικό λαό, που δίχως να το καταλάβει υποτάχτηκε στο ψέμα και τη συκοφαντία…..»

«Για να πουλιέται η συνείδηση, πάει να πει ότι δεν υπάρχουν αξίες κι έτσι συζητάμε κάποιες φορές για κρίση αξιών, τις οποίες πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν μας τις γκρέμισε κάποιος άλλος. Εμείς οι ίδιοι τις έχουμε εκποιήσει, τις βάλαμε στις προθήκες του παζαριού και τις διαλαλούμε»

Τσάκισα πολλές σελίδες από το βιβλίο του γιατί θέλω να επανέρθω. Του εύχομαι το νέο του βιβλίο να διαβαστεί από πολλούς αναγνώστες. Όχι μόνο για τη γραφή του, αλλά για τις λογοτεχνικές-θεατρικές αναφορές και για τους προβληματισμούς του που σίγουρα πολλοί θα αναθεωρήσουν πολλές απόψεις τους.