Ο θαλασσοπόρος Ιωάννης Φωκάς, γνωστός ως Χουάν ντε Φούκα, απαντά τη φορά αυτή ως πιλότος στην αρχιναυαρχίδα του Ιερού Συνασπισμού υπό τον δον Χουάν τον Αυστριακό.

Έργο, συνέπεια μακρόχρονης μελέτης, που χαρακτηρίζεται ως συνέχεια του βραβευμένου ιστορικού μυθιστορήματος "Στα στενά της Χίμαιρας" (εκδόσεις Κέδρος, 2007). Αυτό το "ταξίδι" άρχισε στις 30 Ιανουαρίου 2010 και κατέληξε το 2018. Ξεκίνησε τότε ακριβώς που η συγγραφέας τεκμηρίωσε πως ο Ιωάννης Φωκάς συμμετείχε ως πλήρωμα στη "Ρεάλ". Αυτός ήταν το έναυσμα. Και στόχος έγινε η ανάδειξη ενός σχεδόν άγνωστου και μη προβεβλημένου θέματος: του ρόλου των ορθόδοξων χριστιανών στην Ναυμαχία.

Παρόλο που οι Γραικοί, και δη οι Επτανήσιοι και οι Κρήτες, συνέβαλαν καθοριστικά στη νίκη εντούτοις, τόσο οι δυτικές όσο και οι εξ Ανατολών πηγές, σιωπούν, καθιστώντας έτσι την ιστορική έρευνα -για λογοτεχνική συγγραφή εν προκειμένω- εκ των ουκ άνευ. Η ενεργός συμμετοχή των Ελλήνων στη ναυμαχία είτε αυθόρμητη, είτε καταναγκαστική, είναι αναντίρρητη, πολυπληθής, καθοριστική, απαράμιλλη, δυναμική, έκρυβε γενναιοψυχία, βαθειά θρησκευτικότητα και ηθικό χρέος. Σε σύγκριση δε με τη συμμετοχή άλλων ευρωπαϊκών λαών -με εξαίρεση τους Ισπανούς- η ελληνική παρουσία στις επιχειρήσεις του Ιερού Συνασπισμού ήταν η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη.

Ας μην ξεχνάμε πως η Ναυμαχία ήταν σύγκρουση του Δυτικού κόσμου με τον Ανατολικό, του Καθολικισμού με το Ισλάμ, ενώ στη μέση βρίσκονταν οι Ορθόδοξοι Γραικοί, υπήκοοι, ορισμένοι των Βενετών, και οι λοιποί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δεν ήταν στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Κι ούτε το \'μυαλό\' του πολεμικού σώματος και από τις δυο πλευρές. Όμως ήταν το μεγαλύτερο μέρος του μυϊκού του συστήματος, ήταν μέρος της σπίθας που βοήθησε στο άναμμα της φωτιάς αυτής συμβάλλοντας έτσι στο ένδοξο αποτέλεσμα που καθόρισε το μέλλον ολόκληρης της Ευρώπης. Μπορεί οι Ισπανοί και οι Βενετοί για λόγους δικούς τους να μην εκμεταλλεύθηκαν εξαντλητικά ως όφειλαν και μπορούσαν τη νίκη τους αυτή. Όμως είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι ο ευρωπαϊκός κόσμος και ο πολιτισμός σώθηκαν από την ιμπεριαλιστική οθωμανική απειλή, γιατί αν χανόταν ο πόλεμος αυτός, τίποτα δεν θα εμπόδιζε την τότε διαμορφωμένη οθωμανική αλαζονεία να κατακτήσει όλη την Ευρώπη αλλάζοντας εκ βάθρων τη ροή της ιστορίας.

Σε αυτό το συγκλονιστικό γεγονός, που είναι τόσο επίκαιρο όσο ποτέ, οι κεντρικοί φορείς των Ιονίων Νήσων (Δήμοι, Περιφέρεια), αλλά και οι αντίστοιχοι της Κρήτης δεν έχουν προσδώσει την βαρύτητα, προβολή και αίγλη που πρέπει. Δεδομένο είναι ότι η αθρόα συμμετοχή των Επτανησίων και εν προκειμένω ο αυθόρμητος εξοπλισμός και ενεργή ανάμειξη των Κεφαλλήνων μπορεί να εκληφθεί ως μια από τις πρώτες πράξεις εξέγερσης κι αντίστασης ενάντια στον εξ\' ανατολών αλλόπιστο κατακτητή.
Με αφορμή λοιπόν το βιβλίο αυτό και τα στοιχεία που έρχονται στην επιφάνεια, το 2021 ως επετειακό έτος των 200 ετών της Ελληνικής Επανάστασης, μπορεί να συνεορτασθεί και η Ναυμαχία της Ναυπάκτου καθώς ολοκληρώνονται 450 χρόνια από αυτήν.