Οι τελευταίοι νομάδες –Θανάσης Μεντής-Εκδόσεις Επίκεντρο

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Στους Βλάχους ως στερνό μνημόσυνο αφιερώνεται το βιβλίο από τον συγγραφέα Θανάση Μεντή. Ένα ιδιαίτερο βιβλίο που γράφτηκε για να γνωρίσει σε όλους εμάς που έχουμε μια άλλη εικόνα για τους Βλάχους. Συνήθως όλους τους επαρχιώτες τους ονομάζουν Βλάχους υποτιμητικά. Αλλά είναι το αντίθετο. Στα μάτια τους θα δούμε Αξιοπρέπεια, περηφάνια και ντομπροσύνη. Λόγω καταγωγής μου από τη μεριά της μητέρας μου από τους Βλάχους της Σαμαρίνας, διάβασα με ιδιαίτερη προσοχή το βιβλίο. Ο συγγραφέας με έκανε κομμάτι του βιβλίου του, έζησα νοερά στις αχυροκαλύβες τους, συμμετείχα στα ήθη και έθιμα, στις δοξασίες, γνώρισα τις προκαταλήψεις τους. Γνώρισα ένα λαό με βαθιά κουλτούρα κι ότι περικλείεται σ’ αυτή τη λέξη, γλώσσα και θρησκεία. Ένας λαός κτηνοτροφικός, που η ζωή του περιστρέφεται γύρω από τη νομαδική ζωή, που δεν μπορεί να ζήσει σε πολυκατοικίες, στον αέρα όπως αναφέρεται σε ένα κεφάλαιο αλλά μόνο στη γη.

Καθαρά φωτογραφικό θα το έκρινα αφού είναι πλημμυρισμένο από εικόνες, φύση αλλά και ανθρώπινες συνήθειες δίνοντας το στίγμα του καλού γραφιά αφού έχει την ικανότητα και την τεχνική να σε ταξιδεύει σε ένα ατέλειωτο ταξίδι δοξασιών και ομορφιάς. Η Αλβανία είναι η χώρα, η Γορίτσα, τα Τίρανα, τα Μαύρα Χώματα και η Μοσχόπολη, οι πόλεις και τα χωριά που εκτυλίσσεται το μυθιστόρημα, οι οικογένειες που πρωταγωνιστούν είναι οι Μπουμπαίοι και οι Χολεβαίοι. Ενώ οι πρωταγωνιστές είναι η Κατερίνα και ο Σωκράτης. Μια μπαλάντα για τον έρωτα τους και δεν το γράφει άδικα στο οπισθόφυλλο. Ο συγγραφέας μας γνωρίζει επίσης τις επιπτώσεις που είχε στη ζωή τους το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα με λεπτομέρειες που θα τις δείτε όσο το διαβάζετε. Τελικά τι είναι οι Βλάχοι; Γιατί διαφέρουν από τους υπόλοιπους; Γιατί ντύνονται, μοιρολογούν, τραγουδάνε διαφορετικά; Γιατί αγάπησαν το βουνό και φοβούνται τον κάμπο; Είναι περιπλανώμενοι ή έγιναν έτσι κάτω από ορισμένες συνθήκες; Γιατί οι Βλάχοι θεωρούν τον καβγά στοιχείο της ζωής ενώ τη συμφιλίωση την καλύτερη γεύση της;

Για το ποια είναι βρυσομάνα των Βλάχων πολλά έχουν ειπωθεί. Τελικά η γλώσσα είναι η σημαία ενός έθνους; Αυτά κι άλλα πολλά θα μάθετε από το βιβλίο του Θανάση Μεντή «Οι τελευταίοι νομάδες». Η παράδοση, κι όλα αυτά που θεωρούνται πολιτισμός μιας φυλής πρέπει να τα γνωρίζουμε ώστε να τα μεταλαμπαδεύουμε στους νεότερους. Ένα βιβλίο που θεωρώ ότι πρέπει να διαβαστεί. Καλοτάξιδο να είναι!