Τι κοινό συνδέει έναν πειρατή, έναν σκλάβο και τον γιο του άρχοντα στο νησί του χαλκού; Ποιοι κρύβονται πίσω από τη μυστική αδελφότητα που έχει ως στόχο να προστατέψει την ανατροπή της αυτοκρατορίας μέσω της επικράτησης μιας πανίσχυρης αίρεσης και πώς διαλέγουν τα θύματά τους; Πόσο μεγάλη είναι η δύναμη των πειρατών και πόσο καλά καταστρωμένα τα σχέδιά τους για δήωση νησιών στο κέντρο του αρχιπελάγους; Πόσο κινδυνεύει η Βασιλεύουσα από αόρατους και πραγματικούς εχθρούς; Η αυτοκρατορία συρρικνώνεται λόγω κακοδιαχείρισης, οπότε ποιοι θα την προστατέψουν από την εξαφάνιση;

Το ιστορικό μυθιστόρημα του Μιχάλη Σπέγγου ζωντανεύει με έναν διαφορετικό τρόπο την εποχή της βυζαντινής κυριαρχίας και καταγράφει με συναρπαστικές λεπτομέρειες, απανωτές ανατροπές και διαχρονικές πανανθρώπινες αλήθειες την άνοδο και την πτώση ενός βασιλείου κι ενός αυτοκράτορα. Είμαστε στην εποχή που οι πειρατές λυμαίνονται τις θάλασσες, ο βασιλιάς αργοπεθαίνει από σύφιλη και τρεις άνθρωποι με κοινό πρόγονο ετοιμάζονται να πάρουν στα χέρια τους την κατάσταση. Οι ήρωες του μυθιστορήματος μπαίνουν ο καθένας με τη σειρά του στην πλοκή, διαπρέπουν, καταστρώνουν σχέδια κι όταν γνωρίζονται αρχίζει η κορύφωση της πλοκής που θα οδηγήσει σε μη αναμενόμενα μονοπάτια. Μάχες και λεηλασίες, βασανιστήρια και βιασμοί, προδοσίες και έρωτας, κατασκοπεία και σκευωρίες, Εκκλησία και πατρίκιοι, πλούτη και λιτότητα συγκροτούν ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα που κυλάει στο ημίφως της ιστορικής αλήθειας αλλά βαδίζει στα δικά του χνάρια. Ο συγγραφέας κάνει κάτι πρωτότυπο: αποφεύγει να κατονομάσει πρόσωπα και πόλεις, κάτι που δίνει στο μεν μυθιστόρημα έναν λανθάνοντα ρεαλισμό με τον αναγνώστη να ψάχνει τι κρύβεται πίσω από τις περιγραφές, στον δε συγγραφέα την ελευθερία να κινηθεί ανεξάρτητα από τη ροή των γεγονότων ώστε να χειριστεί την πλοκή του όπως εκείνος θέλει χωρίς να κατηγορηθεί για αβλεψίες. Βασιλεύουσα είναι σίγουρα η Κωνσταντινούπολη, μαύρη ήπειρος η Αφρική, το καμένο νησί με τα κρασιά και το ηφαίστειο η Σαντορίνη κ. ά.

Ο Ναπήρ είναι πειρατής, προστατευμένος από τον καπετάνιο, ο οποίος, με το πλήρωμά του, ετοιμάζει κούρσεμα του νησιού που βρίσκεται δίπλα στο νησί του χαλκού. Τα πράγματα πήγαν πολύ καλά κι ο Ναπήρ γίνεται το δεξί χέρι του Γέρου. Καταλύουν στο βασίλειο των πειρατών, στη μαύρη ήπειρο, ένα μέρος τόσο ισχυρό που κανείς δεν τόλμησε να το αντιμετωπίσει με βία. Διψασμένοι για πλούτη, δε διστάζουν να βάλουν στο μάτι και το νησί του χαλκού. Μόνο που εκεί ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος, λόγω των σκλάβων στα μεταλλεία, γιατί μια επανάσταση υποτακτικών είναι χειρότερη από ένα μανιασμένο ασκέρι! Ο Ναπήρ όμως, σε ένα ταξίδι αναγνώρισης στο νησί, βρίσκει μια γυναίκα που θα του αλλάξει τη μοίρα κι έναν άντρα που δεν περίμενε να δει!

Στα μεταλλεία του νησιού του χαλκού, ο Μέταλ είναι ένας από τους χιλιάδες μεταλλωρύχους, χωρίς ελπίδα, χωρίς ξεκούραση. Καταδικάστηκε σε είκοσι πέντε χρόνια να σκάβει τη γη, θύμα παρεξήγησης την περίοδο που έγινε πραξικόπημα κατά του αυτοκράτορα στη Βασιλεύουσα. Θεωρεί τον βασιλιά ανίκανο και διεφθαρμένο και αρχίζει να ετοιμάζει μια εξέγερση ώστε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Ταυτόχρονα, το νησί αυτό διοικείται από το συμβούλιο των πέντε που αποτελείται από τον άρχοντα και την αρχόντισσα, τον μητροπολίτη, τον ηγούμενο, τον μέγα Μαΐστορα. Ο γιος του άρχοντα, Διάρχων, και ο γιος του Μαΐστορα, ας τον πούμε Μάιστωρ, είναι καρδιακοί φίλοι. Ο Διάρχων ταξιδεύει στο νησί του κρασιού και του ηφαιστείου για να αρραβωνιαστεί αλλά πίσω αφήνει μια ερωμένη, την Κόρη. Θα παντρευτεί τελικά και θα βρεθεί σε μεγάλο δίλημμα, μιας και η μοιχεία τιμωρείται με θάνατο των εραστών. Τα γεγονότα όμως που θα ακολουθήσουν θα ρίξουν τους δυο νέους σε μια σκονισμένη κονίστρα εξουσίας και αγώνα για επιβίωση.

Στη Βασιλεύουσα, σε μια οικογένεια πατρικίων, ο πατέρας υποστηρίζει ακόμη τη δυναστεία που έχει εκπέσει και της οποίας ο ισχυρότερος κρίκος έχει περάσει στην Ιστορία ως ο Ολετήρας, ο αυτοκράτορας που ήταν και θα παραμείνει Μέγας. Αυτό είναι ένα μυστικό που πρέπει να φυλαχτεί καλά αλλιώς κινδυνεύουν όλοι ως επικίνδυνοι και αντικαθεστωτικοί. Η μικρή του κόρη πέφτει θύμα απαγωγής και η μεγάλη διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο σε κάποια γεγονότα. Την ίδια περίοδο ο αιρεσιάρχης, με οπαδούς ανάμεσα στο λαό των δυτικών χωρών και της μαύρης ηπείρου, πείθει τον αυτοκράτορα για τις καλές του προθέσεις κι αυτή είναι η αρχή του μιάσματος που θα εξαπλωθεί στην αυτοκρατορία, με στόχο είτε την κατάλυση της εκκλησίας είτε εμφύλιο σπαραγμό και επανάσταση. Μόνο που μια μυστική αδελφότητα παραφυλάει για να αποσοβήσει αυτόν τον κίνδυνο. Κι αυτή είναι μόνο η αρχή, μιας κι έχουν ως στόχο να εξαγνίσουν τον κόσμο από απάνθρωπα κτήνη. Τέλος, ο βασιλιάς της χώρας των απίστων αντεπιτέθηκε σε πραξικόπημα του αδελφού του, δεν έχει θεό κι ας διαφεντεύει ένα βασίλειο πιστό στους θεούς του, προσποιείται δηλαδή για να γίνει κάποτε ο ίδιος θεός, ξέροντας πως ο παππούς του πολέμησε τον κλήρο και πέθανε. Ήταν εκείνος που νίκησε τον Ολετήρα αλλά βρήκε ατιμωτικό θάνατο. Ο βασιλιάς της χώρας των απίστων έχει ως στόχο του να κατακτήσει τη Βασιλεύουσα. Θα τα καταφέρει;

Αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους χαρακτήρες που πρωταγωνιστούν στο συναρπαστικό και ανατρεπτικό αυτό μυθιστόρημα και συγκροτούν μια κοινωνική και πολεμική τοιχογραφία που ακολουθεί χοντρικά τον ρου της γνωστής Ιστορίας, οι συμβολισμοί όμως και η έλλειψη συγκεκριμένων ονομάτων αφήνουν αρκετό περιθώριο στο κείμενο να ακροβατήσει περίτεχνα ανάμεσα στο ιστορικό είδος και στο fantasy. Παρ’ όλο που αυτή η πρωτοτυπία εμένα με δυσκόλεψε (μαζί με τα τυπογραφικά λάθη του βιβλίου), πιστεύω πως θα αγαπηθεί από πολλούς αναγνώστες του είδους, μιας και πρόκειται για ένα χορταστικό, λεπτομερές και πρωτότυπο ανάγνωσμα που θέλει χρόνο και προσοχή, όχι τόσο για κατανόηση, μιας και ο Μιχάλης Σπέγγος κρατά καλά τα ηνία της ιστορίας και βοηθάει αρκετά να μη χαθούμε ή μπερδευτούμε, αλλά κυρίως για μελέτη και εμπέδωση της εποχής και των διαπροσωπικών σχέσεων. Η εξουσία της Εκκλησίας και η διαρκής κόντρα με την πολιτική ηγεσία, η μοίρα των φτωχών να ακολουθούν τις εντολές των ηγετών και να τιμωρούνται σε επιθέσεις και εισβολές, η δύναμη του νου που μπορεί να ποδηγετήσει άβουλα πλάσματα, η τιμωρία της απληστίας και άλλα θέματα άπτονται και του σημερινού ενδιαφέροντος.

Άλλη μια καινοτομία είναι η χρήση του αφηγηματικού αορίστου που εναλλάσσεται με ενεστώτα διαρκείας δίνοντας ένταση και ζωηράδα στην αφήγηση, θυμίζοντας θεατρικό έργο ή ακόμη και σενάριο ταινίας κι αυτή η αίσθηση εντείνεται από την έντονη απουσία περιγραφικών, σύνθετων προτάσεων: «Σχολείο. Ένα από τα τρία… Ο Μάιστωρ διδάσκει» (σελ. 36). Ο συγγραφέας πολλές φορές παρεμβαίνει: «…ας τον ονομάσουμε Νεπήρ…» ή «Εμείς όμως την έχουμε γνωρίσει». Εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως πολλές φορές είναι σα να αποτελεί ο ίδιος κομμάτι της ιστορίας, γιατί χρησιμοποιεί πρώτο πρόσωπο προσωπικής αντωνυμίας: «…της αυτοκρατορίας μας…» (σελ. 185). Όλα αυτά κάνουν το βιβλίο ίσως το πιο προσωπικό του Μιχάλη Σπέγγου, που δεν έχει παρασυρθεί όμως ούτε μία φορά σε φλύαρες εξιστορήσεις, αντίθετα, παραμένει πιστός στην αρχική του ιδέα και καταγράφει τα γεγονότα ακριβοδίκαια και χωρίς εντυπωσιασμούς.

Η «Χώρα από χαλκό» είναι ένα πρωτότυπο και πυκνογραμμένο ιστορικό μυθιστόρημα γεμάτο απρόβλεπτες εξελίξεις, απανωτές ανατροπές κι ένα προσεγμένο και τεκμηριωμένο περιβάλλον στο οποίο δρουν και κινούνται οι χαρακτήρες του. Άνθρωποι που παίρνουν την τύχη στα χέρια τους, που εποφθαλμιούν στην αναβίωση του κύρους της αυτοκρατορίας, ενώνουν τις δυνάμεις τους, συνασπίζονται, πολεμούν. Η μια ανατροπή ακολουθεί την άλλη και οι πρωταγωνιστές σταδιακά ενώνονται σε έναν σφιχτό κύκλο δράσης και συνωμοσιών που με κράτησε σε αγωνία ως το τέλος.

https://www.koukidaki.gr/2020/04/blog-post.html