Κομβικό σε προηγούμενες εποχές σημείο της Βορειοδυτικής Χίου, λόγω της επίκαιρης γεωγραφικής θέσεώς του, το Μελανιός κατοικήθηκε άνευ μάλιστα διακοπής, όπως και το γειτονικό του Άγιο Γάλας, ήδη από την προϊστορική αρχαιότητα, και είχε, παρά το περιορισμένο της εδαφικής εκτάσεώς του και συνακόλουθα του πληθυσμού του, διαρκή ιστορική παρουσία, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την αυτοθυσία ανδρών του για τη σωτηρία της Πόλης το 1453, και την υπέρτατη το 1822 στο έδαφός του θυσία, την πλέον πολυαίμακτη στη νεότερη Ελληνική Ιστορία, για την εθνική μας παλιγγενεσία και ανεξαρτησία.