Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης-Οι σημειώσεις του φαροφύλακα-Εκδόσεις Στοχαστής

Όσοι αγαπούμε τη θάλασσα, αγαπούμε και τους φάρους της. Τους αγναντεύουμε και αναζητούμε τους ανθρώπους να μας πουν τις ιστορίες τους. Πολλοί φάροι στη χώρα μας έχουν εγκαταλειφθεί, αφού η τεχνολογία τους έχει αντικαταστήσει με μηχανήματα και δεν κατοικούνται πλέον από τους ήρωες τους. Οι φάροι έχουν γίνει τόποι λογοτεχνικοί, μελαγχολικοί, μυστηριακοί, ανεξερεύνητοι. Άλλοι δουλεύουν ακόμη ενώ άλλοι κοντεύουν να πέσουν είτε από την αδιαφορία των κατοίκων, είτε γιατί έχουν κριθεί διατηρητέοι από το Πολεμικό Ναυτικό και έχουν πέσει θύματα από το γρανάζι της γραφειοκρατίας. Δεν απουσιάζει όμως η αγάπη και ο εθελοντισμός μερικών κατοίκων των νησιών μας για να μείνουν ορθοί και καμαρωτοί στο πέρασμα του χρόνου. Πολλές ιστορίες έχω ακούσει πως στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, οι φαροφύλακες έκλειναν τα φώτα τους και τα πλοία των κατακτητών έπεφταν σε ξέρες ή ναυαγούσαν. Ή ότι πήγαιναν παιδιά και εγγόνια με τον γάιδαρο, με αντίξοες συνθήκες για να τους προμηθεύουν με τρόφιμα μια φορά την εβδομάδα. Όταν ήρθε στα χέρια μου η νουβέλα του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη «Σημειώσεις του φαροφύλακα» από τις εκδόσεις Στοχαστής, χάρηκα γιατί θα ταξίδευα μέσα στο καταχείμωνο στην αγαπημένη θάλασσα. Και δεν είχα άδικο. Περίπου εκατό σελίδες έχει το εν λόγω βιβλίο και τις «ρούφηξα» σε πολύ λίγες ώρες. Ο συγγραφέας την αφιερώνει στη μνήμη του πατέρα του που του έμαθε να αγαπά τη θάλασσα.

Μ’ αυτή τη νουβέλα κλείνει η “Τριλογία της Άρτας”, μια σειρά βιβλίων που αφορούν την Άρτα και τη γύρω περιοχή.Δεν συνδέονται μεταξύ τους κι έτσι δεν χρειάστηκε να τα διαβάσω με τη σειρά. Όμως μου άρεσε η γραφή του και θα αναζητήσω και τα προηγούμενα. Όλα διαδραματίζονται στην Άρτα από το τέλος του δέκατου ένατου αιώνα μέχρι και τα μέσα του εικοστού. Τόπος του βιβλίου που διάβασα είναι ο φάρος της Κόπραινας στον Αμβρακικό κόλπο, το επίνειο της Άρτας και ο χρόνος που διαδραματίζεται είναι το 1928.Φωτογραφίες της εποχής και ιστορικά στοιχεία κατατοπίζουν τον αναγνώστη λεπτομερώς μέσα στη ροή της ιστορίας χωρίς να κουράζουν. Μαθαίνουμε για την ιστορία του φάρου, αλλά και για τους κατακτητές που πέρασαν στο διάβα των αιώνων που οι αναγνώστες θα τα πληροφορηθούν διαβάζοντας το.Άλλωστε, όσοι παρακολουθούν τη συγγραφική του πορεία, του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη, έχουν καταλάβει πόσο αγαπά την έρευνα και ότι κάθε βιβλίο του στηρίζεται στην τεκμηριωμένη αναψηλάφηση των ιστορικών γεγονότων μέσα από εφημερίδες, αρχεία και επίσημα έγγραφα.Ο κεντρικός ήρωας είναι ο Ταξιάρχης Κουμπίνος, από την πατρίδα του τη Λέσβο, που φτάνει στην Άρτα το 1928 για να αναλάβει τη θέση του φαροφύλακα στο λιμάνι της Κόπραινας. Όσο και αν ο συγγραφέας μένει τα τελευταία χρόνια στο Μενίδι Αιτωλοακαρνανίας, ο γενέθλιος τόπος δεν απουσιάζει από το βιβλίο του. Μνήμες; Νοσταλγία; Το χθες και το σήμερα; Δεν μπορείς να κόψεις τον κρίκο της αλυσίδας, όσο και να λέμε «όπου γης πατρίς».Οι ήρωες που αναπνέουν δίπλα του και παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή του είναι ο Γρηγόρης, καλός φίλος και συνάδελφος που μοιράζεται μαζί του τον φάρο, συμπάσχει, αγωνιά και γνωρίζει τα μυστικά του. Ο Πασχάλης, ο προϊστάμενος του, που παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του, ο σκοτεινός Σόλωνας Ατάλης και η Σοφία, η κοπέλα που θ’ αγαπήσει τον Ταξιάρχη. Ενώ οι δευτεραγωνιστές είναι ο πατέρας της Σοφίας, οι χωροφύλακες, οι πολιτικοί, οι βαθμοφόροι, οι άνθρωποι του λιμανιού,που χωρίς αυτούς δεν «δένει» η ιστορία. Το βιβλίο χωρίζεται σε είκοσι εννιά μικρά κεφάλαια που το καθένα αφηγείται τη ζωή των ηρώων. Ενδιαφέρουσες οι ζωές όλων τους αφού το παρελθόν εξηγεί το παρόν και το μέλλον τους. Μέσα από αυτά τα κεφάλαια, ο συγγραφέας μας αφηγείται και μας μεταφέρει το άρωμα της εποχής, τις μυρωδιές και τα τοπία, παρασέρνοντας τον αναγνώστη σε ένα όμορφο θαλασσινό ταξίδι. Αλλά μέσα από τους χαρακτήρες των ηρώων μας ο αναγνώστης γνωρίζει τα εθιμικά της εποχής,την παραβατικότητα, το λαθρεμπόριο, την υποκρισία της εξουσίας που όπως θα δούμε καλά κρατεί χρόνια στη χώρα μας. «Το τελωνείο ήταν για να εξυπηρετεί τον κόσμο, αλλά οι υπεύθυνοι το είχαν για να βολεύουν τους εαυτούς τους. Για κάθε φορτίο εκτός απ’ τους νόμιμους δασμούς, καταβαλλόταν και το ανάλογο μπαξίσι στους τελωνειακούς. Διαφορετικά άντε να ξεμπερδέψεις». Οι ήρωες του, άλλοτε σκληροί και άκαμπτοι και άλλοτε τρυφεροί και ερωτικοί, σε συγκινούν, σε εξοργίζουν, σε αγαλλιάζουν και θέλεις να μοιραστείς μαζί τους τον χώρο τους στον φάρο αλλά και στο λιμάνι, γιατί έχουν να σου διηγηθούν πολλά περισσότερα. Θέλεις να πιεις ένα τσίπουρο στο καφενείο της Σοφίας και να ακούσεις τις ατέλειωτες διηγήσεις των απλών ανθρώπων που πολύ όμορφα αφηγείται ο συγγραφέας. Τις ανατροπές αγαπητέ αναγνώστη δεν θα σου τις αποκαλύψω για να μη χαθεί η αγωνία.Καλοτάξιδο να είναι κ.Ελπιδοφόρε Ιντζέμπελη και ευχαριστώ για το όμορφο αναγνωστικό ταξίδι που μου πρόσφερες στον χρόνο και στον όμορφο τόπο της Κόπραινας.